Dzieci i młodzież, które często są bardziej otwarte na nowe technologie, mogą stać się łatwym celem dla oszustów, dlatego tak ważna jest edukacja w tym zakresie. Jest to również aktualny temat, który można przedyskutować podczas lekcji wychowawczych lub na wywiadówce z rodzicami.
Czytaj więcej: Oszuści telefoniczni coraz bardziej atakują
Zagrożenia w świecie cyfrowym
Cyberprzestępczość, nazywana również przestępczością elektroniczną, to nowoczesna forma przestępczości, która wykorzystuje technologię do popełniania przestępstw. W miarę jak technologia staje się coraz bardziej zaawansowana, metody stosowane przez cyberprzestępców również ewoluują, stając się bardziej wyrafinowane i trudniejsze do wykrycia. Poniżej podaję znane obecnie rodzaje cyberprzestępczości, o których warto porozmawiać z uczniami.
Kradzież tożsamości polega na tym, że oszuści wykorzystują skradzione informacje, takie jak numery kart kredytowych czy dane osobowe, do nielegalnych transakcji finansowych lub tworzenia fałszywych kont.
Jednym z aktualnych tematów, który warto omówić z uczniami jest cyberprzemoc. Obejmuje to działania, takie jak: nękanie, groźby czy upokarzanie innych w przestrzeni cyfrowej.
Jak się chronić?
Współczesny świat jest coraz bardziej połączony dzięki technologii. Bankowość online, media społecznościowe, zakupy przez internet – wszystkie te aktywności niosą ze sobą ryzyko. Według badań co kilka sekund dochodzi do próby cyberataku na świecie. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń, które czyhają w sieci, co czyni ich łatwym celem dla przestępców.
Podczas lekcji warto zapytać uczniów o znane im sytuacje i przykłady wyłudzenia osobistych danych, pieniędzy w sieci czy przez telefon oraz o to, jak można temu zapobiec.
Ochrona przed cyberprzestępczością wymaga świadomości i odpowiednich działań. Regularne aktualizacje oprogramowania, korzystanie z silnych, unikalnych haseł, unikanie podejrzanych linków oraz korzystanie z zabezpieczonych połączeń to tylko niektóre z podstawowych kroków, które każdy z nas powinien podjąć, aby zabezpieczyć się przed cyberzagrożeniami.
Cyberprzestępczość to poważne zagrożenie w dzisiejszym świecie. W miarę jak technologia się rozwija, przestępcy znajdują nowe sposoby na wykorzystanie jej do nielegalnych działań, dlatego tak ważne jest, aby być świadomym ryzyka i podejmować odpowiednie kroki w celu ochrony swojego życia cyfrowego.
Czytaj więcej: Raport dot. cyberbezpieczeństwa. Więcej zagrożeń, wzrost ingerencji
Wyłudzanie pieniędzy przez telefon
Następny temat do omówienia z uczniami również nie traci na aktualności. Oszuści telefoniczni stosują różne metody, aby wyłudzić od nas pieniądze lub dane osobowe. Mogą się podszywać pod przedstawicieli instytucji finansowych, oferować atrakcyjne inwestycje lub grozić konsekwencjami, jeśli nie dokonamy określonej płatności. Kluczem jest nieuleganie presji i zawsze weryfikowanie tożsamości rozmówcy.
Taką dyskusję podczas lekcji można rozpocząć od zaprezentowania sytuacji: „Wyobraźmy sobie, że telefonuje jeden z rodziców i prosi o przelew pieniędzy na podane konto. Okazuje się jednak, że to nie jest jeden z rodziców, ale oszust, który wygenerował głos podobny do matki czy ojca. Co w takim wypadku trzeba robić? Jak reagować na takie sytuacje?”. Sytuacja, w której oszust potrafi naśladować głos bliskiej osoby, jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ może łatwo wprowadzić ofiarę w błąd.
Oto kilka kroków, które warto przedstawić dla uczniów: w takiej sytuacji, jeśli ktoś dzwoni z prośbą o pilny przelew pieniędzy, nie podejmuj decyzji w pośpiechu. Nawet jeśli głos brzmi znajomo, warto zweryfikować prośbę. Jeśli masz wątpliwości co do tożsamości rozmówcy, zadaj pytania, na które tylko prawdziwy rodzic zna odpowiedź. Mogą to być wspomnienia z przeszłości, pytania o konkretne wydarzenia rodzinne. Warto z rodzicami mieć własne hasło, które może chronić w takich sytuacjach. Zamiast kontynuować rozmowę z oszustem, powiedz, że oddzwonisz, i zakończ połączenie. Następnie zadzwoń na znany ci numer telefonu rodzica, aby potwierdzić, czy to on naprawdę dzwonił. Nawet jeśli jesteś przekonany, że rozmawiasz z rodzicem, nie podawaj żadnych danych bankowych przez telefon. Jeśli rodzic naprawdę potrzebuje pomocy finansowej, istnieją bezpieczniejsze metody przekazania pieniędzy. Jeśli podejrzewasz, że ktoś próbował cię oszukać, zgłoś to odpowiednim służbom, np. policji. Może to pomóc w zatrzymaniu oszusta i ochronie innych potencjalnych ofiar. Upewnij się, że twoi bliscy, zwłaszcza osoby starsze, są świadomi tego rodzaju oszustw. Wspólna wiedza i czujność mogą pomóc w uniknięciu niebezpiecznych sytuacji.
Jeśli oszust miał dostęp do informacji pozwalających na naśladowanie głosu bliskiej osoby, warto zastanowić się, skąd mógł zdobyć te dane. Może to być sygnał, że informacje osobiste zostały w jakiś sposób naruszone. Upewnij się, że twoje czy twojej bliskiej osoby konta są dobrze zabezpieczone, zmień hasła i rozważ skorzystanie z usług monitorowania tożsamości. Pamiętajmy, że oszuści są coraz bardziej wyrafinowani w swoich metodach. Ważne jest więc, aby być zawsze czujnym, nie ufać ślepo i weryfikować informacje, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
Media społecznościowe jako narzędzie oszustów
Oszuści coraz częściej wykorzystują media społecznościowe do nękania ofiar. Fałszywe profile, wiadomości z linkami do podejrzanych stron czy próby wyłudzenia danych to tylko niektóre z zagrożeń, dlatego tak ważne jest, aby o tym rozmawiać z uczniami, by np. nie akceptowali zaproszeń od nieznajomych i nie udostępniali wrażliwych informacji publicznie. Nigdy nie podawali swoich danych osobowych, hasła do banku czy numeru karty kredytowej przez telefon czy e-mail. Jeśli ktoś dzwoni z ofertą czy ostrzeżeniem, ważne, aby wymóc możliwość oddzwonienia, by po odłożeniu słuchawki sprawdzić numer telefonu w internecie lub na oficjalnej stronie instytucji. Nie klikajmy w podejrzane linki w e-mailach czy wiadomościach. Mogą one prowadzić do fałszywych stron lub instalować złośliwe oprogramowanie. Śledźmy aktualne informacje na temat metod oszustw i uczmy się je rozpoznawać.
Cyberprzestępczość, wyłudzanie pieniędzy przez telefon czy inne cyberzagrożenia to poważne zagrożenia w dzisiejszym świecie. Kluczem do ochrony przed nimi są edukacja, świadomość zagrożeń oraz zdrowy rozsądek. Pamiętajmy, że oszuści są sprytni i zawsze szukają nowych sposobów na wyłudzenie pieniędzy, dlatego ważne jest, aby być zawsze czujnym i nie dawać się nabrać.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 40 (116) 07-13/10/2023