Pałace wileńskie: pałac przy Dominikańskiej — siedziba szlacheckiego rodu Goreckich

Już w XVI w. pojawiły się tu murowane budowle, niektóre z nich miały wodociąg, którym płynęła woda ze źródeł wingierskich. Od dawna stały tu dwa kościoły, św. Trójcy, obecnie świątynia Miłosierdzia Bożego oraz dominujący nad innymi budowlami — ogromny kościół Ducha Świętego. W 1806 r. przy Dominikańskiej otwarto pierwszą pocztę. Swoje pałace posiadali tu Sapiehowie.

Czytaj więcej: Kościół Ducha Świętego najwspanialszym wileńskim zabytkiem późnego baroku

Pałace przy Dominikańskiej

W kamienicy pod nr 11 od XVII w. mieścił się pałac Pociejów. Wiadomo, że odbudowany i powiększony po pożarze 1748 r. należał do wojewody trockiego Aleksandra Pocieja. Fasadę barokowej budowli zdobią płaskorzeźby dwóch jeźdźców, św. Jerzego i św. Marcina. Budynek nr 13 to znany od końca XVI w., przebudowany w końcu XVIII w. pałac Zawiszów. Fasada dawnej rezydencji Zawiszów utrzymana jest w stylu wczesnego klasycyzmu.

Pałac Goreckich

W budynku pod nr 15 mieścił się pałac Goreckich. Widomo, że jeszcze w końcu XV w. stał w tym miejscu dwupiętrowy dom gotycki. W 1649 r. zakupiła go Akademia Wileńska. W pierwszej połowie XVIII w. dom przebudowano. W latach 1775-1790 budynek należał do rejenta grodzieńskiego Walentego Goreckiego, który przebudował go na pałac. W stylu dominuje wczesny klasycyzm.

Budowla składa się z pięciu połączonych ze sobą trzypiętrowych zabudowań. Wewnątrz znajdują się sklepienia krzyżowe i cylindryczne, w podwórzu galeria arkadowa. Tympanon, czyli wewnętrzne trójkątne pole frontonu oraz attyka ozdobione są girlandami o motywach roślinnych, ornamentami oraz płaskorzeźbami w kształcie ludzkich głów. Narożnik pałacu uwydatnia okrągła wieżyczka. Do 1950 r. symetryczna do niej znajdowała się przy ul. Gaona. Podczas II wojny światowej dwie wieżyczki stanowiły bramę, która prowadziła do getta żydowskiego.

Skonfiskowany pałac 

Źródła historyczne podają, że już na początku XIX w. pałac należał do rodziny Mejerów. Wiadomo, że Frydrych Mejer brał udział w powstaniu listopadowym. Po upadku zrywu pałac został skonfiskowany przez władze carskie. W 1909 r. została przeprowadzona częściowa rekonstrukcja. Budowlę zaadaptowano na cele mieszkaniowe. Różni ludzie mieszkali tu do 1984 r. W 1985 r. przeprowadzono kolejną rekonstrukcję budynku. Obecnie mieszczą się tu różne instytucje, galeria litewskiej sztuki ludowej.

Goreccy herbu Dołęga

Szlachecki ród Goreckich (herbu Dołęga) był szczególnie ceniony w Wilnie i na dawnych Kresach Rzeczypospolitej. Jednym z czworga dzieci Walentego Goreckiego i Anny z Reuttów był Antoni Gorecki (1787–1861), poeta polski, uczestnik powstania listopadowego, naczelnik Głównego Komitetu Powstańczego w Wilnie. W 1832 r. wyemigrował do Francji. Tu utrzymywał bliskie kontakty z Adamem Mickiewiczem.

— Antoni Gorecki walczył po stronie francuskiej w kampanii 1812 r. Po bitwie pod Możajskiem Napoleon mianował go kawalerem Legii Honorowej. Klęska wojsk francuskich była dla niego ogromnym przeżyciem. Wiadomo, że w 1806 roku sprzedał pałac przy Domikańskiej  — opowiada o swoim praprapradziadku Roman Gorecki.

Przypuszcza się, że podczas powstania listopadowego w pałacu mieściła się siedziba Głównego Komitetu Powstańczego, któremu przewodniczył Antoni. Po upadku insurekcji pałac, który miał już wówczas innych właścicieli, skonfiskowano.

Tak się składa, że rozmówca „Kuriera Wileńskiego” jest także potomkiem Adama Mickiewicza.

Urodził się w Paryżu i przez długie lata tam mieszkał. Obecnie mieszka i działa w Wilnie. Jest założycielem i prezesem wielokulturowej telewizji BM TV.

Czytaj więcej: Gorecki-Mickiewicz: „Są tu jeszcze potomkowie WKL, którzy mówią różnymi językami”

Majątek w Dusinientach

 –  W 1818 r. Antoni ożenił się z Weroniką Eydziatowicz, córką ziemianina z woj. augustowskiego. Młode małżeństwo zamieszkało w Dusinientach— kontynuuje Roman Gorecki.

Poeta przebywał zarówno w Wilnie, jak i w rodzinnym majątku. Niedługo później urodził się syn Tadeusz, następnie syn Ludwik oraz córki Róża, Kamila i Anna. Po upadku powstania rodzina musiała wyemigrować do Francji. Rząd carski skonfiskował majątek w Dusinientach.

Zawarcie małżeństwa z Marią Mickiewiczówną

Antoni Gorecki przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem.

— W 1857 r. syn Antoniego, a mój prapradziadek Tadeusz Gorecki, ożenił się w Paryżu z Marią Mickiewiczówną, najstarszą córką Adama i Celiny (z Szymanowskich) Mickiewiczów — opowiada o dziejach swego rodu rozmówca.

Tadeusz był utalentowanym artystą malarzem. Wśród dzieł są też portrety jego teścia Adama Mickiewicza. Obrazy Tadeusza Goreckiego są m.in. w zbiorach Litewskiego Muzeum Sztuki w Wilnie. Przed śmiercią Tadeusz odwiedził Litwę. Jego syn Ludwik, znany paryski oftalmolog, przed II wojną światową też przyjeżdżał do Wilna. Wówczas odwiedził dawny rodzinny majątek w Dusinientach. W 1955 r. miejscowość tę odwiedził także syn Ludwika, Jerzy Gorecki, dziennikarz francuski.

W Paryżu z inicjatywy Antoniego Goreckiego powstała polska szkoła, która istnieje do dziś.

— Był on także jednym ze współzałożycieli cmentarza Les Champeaux w miasteczku Montmorency. Miejsce to często jest zwane nekropolią polskiej emigracji. Na tym cmentarzu spoczęli obaj moi praprapradziadkowie, Antoni Gorecki i Adam Mickiewicz — mówi Roman Gorecki.

W 1890 r. zwłoki wieszcza przeniesiono i uroczyście pochowano na Wawelu.

Czytaj więcej: Pogrzeby i miejsca pochówków naszych wieszczów: Adam i Juliusz razem w Krakowie