Więcej

    Replika historycznej oznaki Armii Krajowej

    Najpopularniejszym znakiem rozpoznawczym noszonym przez żołnierzy Armii Krajowej była biało-czerwona opaska na lewym ramieniu, która wyraźnie sygnalizowała przynależność państwową walczących. Podobną funkcję pełniły proporczyki w barwach narodowych przyszywane na czapkach i kołnierzach mundurów, jak to miało miejsce m.in. w Zgrupowaniu Partyzanckim AK nr 3 mjr. Czesława Dębickiego „Jaremy”. Poza tym na Wileńszczyźnie partyzanckie uniformy przyozdabiane były w niektórych przypadkach oznakami wyróżniającymi poszczególne oddziały, na przykład proporczykami w barwach odtwarzanych pułków kawaleryjskich Wojska Polskiego, czarnymi tarczami z trupią czaszką w 1. kompanii szturmowej 3. Brygady Wileńskiej AK „Szczerbca”, czy też trójkątnymi naszywkami z wizerunkiem nietoperza w 13. Brygadzie Wileńskiej AK.

    Czytaj również...

    Na tym tle wyróżniała się estetycznie zaprojektowana i starannie wykonana biało-czerwona naszywka w kształcie tarczy z wyhaftowaną kotwicą Polski Walczącej, czyli oficjalnym znakiem Polskiego Państwa Podziemnego. Naszywkę noszono na lewym rękawie. Dzięki swej kolorystyce mogła ona zastępować biało-czerwoną opaskę. Produkcję tych oznak zorganizowała najprawdopodobniej służba kwatermistrzowska (oddział IV sztabu) Komendy Okręgu Wileńskiego AK. Naszywki pojawiły się najpierw na mundurach oficerów i żołnierzy sztabu polowego ppłk. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka” – komendanta Okręgów Wileńskiego i Nowogródzkiego AK, który od czerwca 1944 r. stacjonował w Dziewieniszkach, a później w Wołkorabiszkach.

    Współczesna replika naszywki AK wykonana staraniem Instytutu Pamięci Narodowej
    | Fot. IPN

    Z czasem oznaki te zaczęły być też noszone przez partyzantów 6. Brygady Wileńskiej AK „Konara”, która osłaniała sztab „Wilka”. Ograniczone możliwości produkcyjne nie były jednak w stanie zaspokoić ówczesnych potrzeb, w obliczu lawinowego rozrostu liczebnego oddziałów AK, które 17 lipca 1944 r. osiągnęły pod Wilnem stan 13 000 żołnierzy.

    Bazując na zdjęciach z 1944 r. oraz na wizerunku zachowanego egzemplarza, Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej przygotowało replikę tej historycznej naszywki AK. Dla uczczenia 80. rocznicy akcji „Ostra Brama” będzie ona bezpłatnie dystrybuowana wśród uczestników lipcowych uroczystości w Wilnie.

    Komendant ppłk Aleksander Krzyżanowski „Wilk” z biało-czerwoną naszywką z kotwicą na mundurze, 2 lipca 1944 r.
    | Fot. zbiory Pawła Rokickiego

    Czytaj więcej: Rocznica urodzin Aleksandra Krzyżanowskiego ps. Wilk


    Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 26 (76) 06-19/07/2024

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Akcja „Ostra Brama”. Stan wiedzy i postulaty badawcze

    Istotny postęp przyniosły późniejsze publikacje z lat dziewięćdziesiątych XX w., w tym monografia autorstwa Jarosława Wołkonowskiego Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej w latach 1939–1945 (Warszawa 1996) i książka Piotra Niwińskiego Garnizon konspiracyjny miasta Wilna (Toruń 1999),...