Na początku lipca 1944 r. oddziały Armii Krajowej, w ramach operacji „Ostra Brama”, spróbowały samodzielnie wyzwolić Wilno spod niemieckiej okupacji. Obchody rocznicy tego wydarzenia odbyły się w dniach 6–8 lipca w Wilnie, Skorbucianach i Boguszach.
Organizatorem obchodów były Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Instytut Pamięci Narodowej, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie oraz Związek Polaków na Litwie. W sobotę w Skorbucinach odbyła się msza polowa w intencji poległych żołnierzy AK. „Rok 1944 był pod wieloma względami rozstrzygający dla losów naszego kraju w drugiej połowie ubiegłego stulecia. Szczególnie dotkliwie odczuli to mieszkańcy Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej, które w myśl porozumień jałtańskich miały zostać ponownie wcielone do Związku Sowieckiego” – oświadczył Lech Parell.
W miejscowości znajduje się kwatera poległych żołnierzy AK. „I wtedy, i dzisiaj, nawet wiedząc, że alianci zachodni razem ze Stalinem już sprzedali Polskę i Polska miała dostać się w sowiecką strefę wpływów. I wtedy, i dzisiaj powiedziałbym, że tak, ta walka była potrzebna. Ta walka, pomimo tego, że zakończyła się połowicznym zwycięstwem, bo biało-czerwona flaga zawisła nad Wilnem, to przyniosła owoc taki, że dzisiaj możemy żyć i mówić po polsku, w wolnej Polsce” – dodał dyrektor oddziału IPN w Białymstoku dr Marek Jedynak.
W tym samym dniu, kilka godzin później, we wsi Bogusze przy pomniku upamiętniającym aresztowanie Sztabu Wileńskiego Armii Krajowej przez oddziały NKWD zostały złożone kwiaty i wieńce. W uroczystości udział wzięła marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa-Błońska, która podkreśliła, że ówczesne działania sowieckich służb specjalnych przypominają obecne działania Rosji i obowiązkiem państwa jest przekazanie pamięci o tamtych wydarzeniach. „spotykamy się także tutaj, aby oddać hołd wszystkim żołnierzom Armii Krajowej, największej podziemnej organizacji w okupowanej Europie” – oświadczyła polityk.
W niedzielę (7 lipca) w Domu Kultury Polskiej odbyła się konferencja naukowa „Przed Warszawą było Wilno”. Prezes IPN dr Karol Nawrocki, w trakcie wydarzenia, wręczył medale Reipublicae Memoriae Meritum Tomaszowi Bożerockiemu, Ilonie Lewandowskiej oraz Arturowi Kołoszewskiemu. „»Ostra Brama« mówi nam, że wszystkie sojusze militarne czy wojskowe ze Związkiem Sowieckim prowadzą Polskę i Polaków do zagłady. Symbolem tego niech będzie nie tylko biało-czerwona flaga na Górze Zamkowej, tak szybko ściągnięta przez sowietów, ale też śmierć Aleksandra Krzyżanowskiego »Wilka« w 1951 r., w więzieniu przy Rakowieckiej” – przypomniał zebranym Nawrocki.
Z rana, dnia następnego, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odbyło się uroczyste poświęcenie odrestaurowanego pomnika żołnierza AK kpr. Michała Półtoraka ps. „Grot”. Weteran wileńskiego AK Półtorak, uczestniczył w bitwie pod Krawczunami, a za czasów ZSRS dbał o pamięć swych towarzyszy broni. Zmarł w 1985 r. „Dzisiaj państwo polskie spłaca swój dług biorąc w opiekę grób kaprala Michała Półtoraka, przejmując pałeczkę w sztafecie pokoleń” – zapewnił zebranych Jedynak z białostockiego IPN. Obchody zakończyły się złożeniem kwiatów w kwaterze poległych żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu w Kolonii Wileńskiej, na którym spoczywa kilkadziesiąt uczestników operacji „Ostra Brama”.
Operacja „Ostra Brama”, była częścią akcji „Burza”, rozpoczęła się 7 lipca 1944 r.
Czytaj więcej: Odsłonięcie odnowionego pomnika „Grota” w Kalwarii Wileńskiej [GALERIA]