Szczątki ofiar NKWD zostały odnalezione w wyniku prac Instytutu Pamięci Narodowej na Litwie. Msza Święta w intencji zmarłych żołnierzy zostanie odprawiona w Kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie o godz. 10:00 czasu litewskiego. Następnie, o godzinie 11:45 odbędzie się ceremonia pochówku w kwaterze wojskowej przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie. Uroczystości organizowane są przez Instytut Pamięci Narodowej we współpracy z Ambasadą RP w Wilnie.
4 lutego 1945 roku pod Raubiszkami (gmina Maguny, rejon święciański) oddział Samoobrony Wileńskiej AK pod dowództwem Sergiusza Zyndrama-Kościałkowskiego ps. „Fakir” stoczył walkę z patrolami NKWD. W wyniku potyczki dowódca oddziału został ciężko ranny i mimo natychmiastowej ewakuacji po kilku godzinach zmarł. Jego ciało pochowano nad Jeziorem Dubińskim, na wzgórzu w pobliżu leśniczówki Błużniany. Poległych w walce żołnierzy z oddziału „Fakira”, na polecenie Sowietów, pochowali nieopodal miejsca walk mieszkańcy wsi w prowizorycznej ziemiance. Jeden ze świadków tamtych wydarzeń wspominał:
Polegli zostali złożeni w zbiorowej mogile przy drodze. Po kilku tygodniach miały być zrobione przez rodziny ekshumacje.
Ciało „Fakira” wkrótce po tych wydarzeniach ekshumowano i pochowano na Cmentarzu na Rossie. Ciał jego żołnierzy nie przeniesiono, a miejsce pochówku z czasem uległo zatarciu. Od lat 40-tych XX wieku teren w okolicach Raubiszek uległ znacznej zmianie – dawne pola porósł las, zmienił się układ dróg oraz linia brzegowa jeziora, względem której świadkowie lokalizowali mogiłę.
Prace poszukiwawcze, prowadzone przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, w Raubiszkach były realizowane przez trzy lata, począwszy od 2018 roku. Ostatecznie jesienią 2020 roku, po przebadaniu łącznie ponad trzech tysięcy metrów kwadratowych terenu (wykonano m.in około 3,5 tysiąca ręcznych odwiertów archeologicznych), zespół BPiI – przy wsparciu wolontariuszy ze Stowarzyszenia Odra-Niemen oraz wileńskiej młodzieży – natrafił na poszukiwaną mogiłę. Ujawniono w niej szczątki sześciu żołnierzy przy których znajdowały się elementy wyposażenia wojskowego i przedmioty osobiste, m.in. polskie guziki wojskowe.
Dzięki przeprowadzonym badaniom genetycznym potwierdzono tożsamość Edwarda Borkowskiego, urodzonego w 1922 roku we wsi Pasieki Pawłowskie. Informacja o jego identyfikacji została ogłoszona publicznie podczas uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar totalitaryzmów 1 grudnia 2023 roku w Warszawie. Pozostali odnalezieni żołnierze nie zostali zidentyfikowani.
W wyniku przeprowadzonych badań historycznych ustalono jednak z dużym prawdopodobieństwem, że wśród odnalezionych żołnierzy może znajdować się Jarosław Skrodzki ps. „Zeks”, „Jur”, urodzony w 1908 roku, zastępca „Fakira” i kierujący jedną z dwóch niezależnych komórek likwidacyjnych wileńskiego Okręgu Armii Krajowej. Wskazują na to w zachowane raporty NKWD sporządzone bezpośrednio po walce. Poszukiwania genealogiczne nie doprowadziły jednak do odnalezienia krewnych Skrodzkiego w stopniu pokrewieństwa umożliwiającym przeprowadzenie badań genetycznych i identyfikacyjnych.
Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji. Łącznie zidentyfikowano ponad 260 osób. W wyniku działań IPN odnaleziono i podjęto szczątki ponad dwóch tysięcy osób. Zabezpieczono 3700 próbek materiału genetycznego ofiar i ich krewnych, które znajdują się obecnie w Bazie Materiału Genetycznego.
Czytaj więcej: Sergiusz Kościałkowski „Fakir” (1915-1945): człowiek przemieniony w wilka (1), Sergiusz Kościałkowski „Fakir” (1915-1945): człowiek przemieniony w wilka (2), Sergiusz Kościałkowski „Fakir” (1915-1945): człowiek przemieniony w wilka (3)
Inf. Oddział IPN w Białymstoku
W najbliższym wydaniu codziennym dziennika „Kurier Wileński” ukaże się relacja z pochówku żołnierzy.