Na Litwie, podobnie jak w całej Europie, zatrważająco rośnie liczba chorych na odrę. Rośnie też liczba osób chcących zaszczepić się przeciwko tej ostrej chorobie zakaźnej, co spowodowało kolejki w litewskich przychodniach i wzrost cen na szczepionki, których zapas jest na wyczerpaniu.
– Od 2009 r. znacznie spadała liczba szczepień przeciwko odrze. Żeby opanować zachorowalność, potrzebny jest wysoki wskaźnik szczepień, wynoszący ponad 95 proc. Tymczasem w 2018 r. wskaźnik ten wynosił zaledwie 92,2 proc., toteż można było spodziewać się wzrostu zachorowań na odrę – informuje „Kurier Wileński” Kristina Žukauskaitė, specjalistka zdrowia publicznego w Centrum Chorób Zakaźnych i AIDS w Wilnie.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, w 2016 r. w Europie odnotowano 5 273 przypadki zachorowań na odrę, w 2018 – już 82 596, w tym najwięcej na Ukrainie – 53 218.
Według najnowszych danych z tego roku (od stycznia do 25 marca br.) na Litwie zostały zarejestrowane już 242 przypadki odry. Najwięcej zachorowań odnotowano w Kownie – 180, w Wilnie – 39 przypadki.
Dla porównania – w ubiegłym roku na Litwie zarejestrowano 30 przypadków zachorowań na odrę.
– Niebezpieczeństwo zakażenia wirusem odry w 95 proc. występuje u wszystkich osób, które są niezaszczepione, lub zostały zaszczepione jeden raz. Dotyczy to zarówno dzieci, jak też dorosłych. Żeby uodpornić się na wirusa odry, potrzebne są dwie dawki szczepionki. Jeżeli osoba została zaszczepiona jeden raz, musi się zwrócić do swego lekarza rodzinnego, zrobić test na obecność antyciał, żeby upewnić się, że jest uodporniona na wirusa – mówi Kristina Žukauskaitė.
Zarazić się wirusem odry mogą nie tylko dzieci, ale też dorośli. Przypadki zachorowań na odrę na Litwie zdiagnozowano u 182 osób dorosłych, 60 chorych to dzieci. Ponad 90 proc. chorych na odrę dzieci nie zostało zaszczepionych. Najmłodszy pacjent ma 7 miesięcy, najstarszy – 70 lat.
Jak wynika z danych Centrum Chorób Zakaźnych i AIDS, co roku na Litwie nie zostaje poddanych szczepieniu ponad 5 tys. dzieci. W okresie ostatnich dziesięciu lat liczba nieszczepionych i podatnych na zakażenie odrą dzieci wzrosła do ponad 50 tys. Zwiększenie liczby zachorowań na odrę związane jest głównie z coraz większą liczbą rodziców, którzy odmawiają szczepienia dzieci pomimo bezsprzecznych dowodów naukowych potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność szczepień przeciw odrze.
Jak informują medycy z Centrum Chorób Zakaźnych i AIDS, placówka dysponuje zapasem 30 tys. szczepionek przeznaczonych dla dzieci, którym przysługuje nieodpłatna szczepionka zgodnie z kalendarzem szczepień profilaktycznych, oraz dla tych osób, które miały kontakt z chorymi na odrę. Takie osoby muszą najpierw zwrócić się do swego lekarza rodzinnego.
Szczególnie czujni muszą być rodzice niemowląt – pierwsza dawka szczepionki na odrę jest podawana dziecku w wieku 15–16 miesięcy, toteż przed tym czasem maleństwo może być zarażone przez nieszczepionych członków rodziny, ludzi z ich otoczenia. Im więcej zaszczepionych ludzi, tym mniejsze niebezpieczeństwo zarażenia dzieci, które nie mogą być jeszcze poddane szczepieniu. W tej sytuacji każdy dorosły musi być świadomy, jakie zagrożenie może stanowić dla innych.
Na Litwie jest już rozważane wprowadzenie obowiązku szczepień na drodze ustawowej. Na wniosek posłów z partii socjaldemokratów została zarejestrowana poprawka do ustawy, na mocy której szczepionka na odrę, różyczkę i polio dla dzieci w wieku do lat 16 byłaby obowiązkowa. Zdaniem posłów, tegoroczna pięciokrotnie wyższa liczba chorych na odrę niż w ubiegłym roku świadczy o tym, że Litwa nie panuje nad sytuacją, zwłaszcza że co roku niezaszczepionych jest ponad 5 tys. dzieci. Starosta frakcji, Julius Sabatauskas, twierdzi, że państwo nie może pozwolić, by dzieci umierały na choroby, których można uniknąć dzięki szczepionkom, a proponowane poprawki muszą zostać przyjęte bezzwłocznie.
Tymczasem na Litwie brakuje obecnie szczepionek na odrę. W klinice „Endemik” szczepionka Priorix na odrę, świnkę i różyczkę w cenie 29,5 euro jest na razie niedostępna. Antėja laboratorija proponuje w sprawie szczepionki i ceny dzwonić na podane telefony: 8537731016, 866360152.
– Podstawową przyczyną braku szczepionek jest to, że zachorowalność na odrę wzrosła w całej Europie, tymczasem są tylko dwaj producenci tej szczepionki. Zwiększony popyt na szczepionkę spowodował zakłócenia w jej podaży. W przyszłym tygodniu szczepionki musiałyby dotrzeć na Litwę – zapewnia Kristina Žukauskaitė.
ODRA – OBJAWY
Odra zarówno u dzieci, jak i u dorosłych daje podobne objawy (pojawia się m.in. charakterystyczna wysypka), jednak u tych ostatnich choroba może mieć wyjątkowo ciężki przebieg. Odra jest niebezpieczna także w okresie ciąży. To choroba, która daje liczne i groźne powikłania, a jeden na tysiąc chorych umiera. Zapobiec temu może szczepionka MMR. Odra jest bardzo zaraźliwa – jeśli dziecko nie zostało zaszczepione, to prawie pewne jest, że na nią zachoruje w kontakcie z chorym, bo jeden chory może zarazić od 15 do 20 innych osób.
Objawy odry to gorączka (38–39 °C), katar, ból gardła, kaszel – zazwyczaj męczący i suchy, zaczerwienienie oczu i światłowstręt, twarz chorego dziecka wygląda jak po długotrwałym płaczu. W jamie ustnej pojawiają się białe wykwity otoczone czerwoną linią (plamki Koplika), a potem pojawia się czerwona wysypka w okolicy uszu, twarzy, szyi. Następnie wysypka przemieszcza się niżej, obejmuje ręce, tułów, nogi, stopy. Część dzieci, zwłaszcza te z mniejszą odpornością, może dość ciężko przechodzić odrę (nawet z wysypką krwotoczną, drgawkami).