Klucze do Wilna, stół do pracy sztabowej z Belwederu czy mundur, w którym pierwotnie był pochowany marszałek Józef Piłsudski – te i inne muzealia zostaną zaprezentowane w Sulejówku podczas wernisażu wystawy stałej, który odbędzie się 11 listopada, w Narodowe Święto Niepodległości. Od tego dnia Muzeum Józefa Piłsudskiego pod Warszawą zapraszać będzie do regularnego zwiedzania.
Na wystawie stałej zaprezentujemy ok. 1100 muzealiów, rozumianych jako artefakty. Jednak rangę eksponatów nadaliśmy również licznym cytatom, bo inspirujące są nie tylko dokonania Józefa Piłsudskiego, lecz także jego myśli i poglądy. Słowa Marszałka, niezwykle umiejętnie przez niego dobierane, uznaliśmy za najtrafniejszy sposób na pokazanie świata bliskich mu wartości. Niebagatelną rolę w narracji odgrywa także kilka tysięcy reprodukowanych zdjęć, plakatów i dokumentów – mówi Wojciech Markert, kierownik Działu Wystaw i Popularyzacji Nauki Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Dodaje, że wystawa obejmuje okres od powstania styczniowego w 1863 r., w którego cieniu dojrzewał jej główny bohater, aż do dzisiaj. Ostatnia sala wystawowa generuje refleksję nad szeroko rozumianym dziedzictwem Józefa Piłsudskiego.
Bezcenne zbiory
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku gromadzi muzealia z każdej dziedziny, z wyjątkiem etnografii. – W trakcie 12 lat, czyli od momentu założenia placówki, udało nam się zebrać ponad 25 tys. własnych obiektów, z których blisko jedna trzecia to przedmioty bezinteresownie ofiarowane do zbiorów. Przechowujemy także 4500 depozytów Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego, wypożyczyliśmy także kilkanaście depozytów z innych muzeów. Ze wszystkich zgromadzonych pieczołowicie obiektów bez wątpienia najcenniejszy jest jednak zbiór należący bezpośrednio do Marszałka. Kolekcja obejmuje przedmioty osobiste, a także różnego rodzaju rękopisy, jak dzieła, listy i dokumenty – zaznacza Roman Olkowski, kierownik Działu Zbiorów.
Wskazuje, że pamiątki osobiste po Józefie Piłsudskim i jego najbliższej rodzinie stanowią najcenniejszą część prezentowanych na wystawie stałej. – Na kolekcję składają się tak ikoniczne przedmioty, jak: buława marszałkowska, klucze do Wilna czy kolekcja szabli, ale także obiekty, które mogą zaskoczyć część publiczności. Do tych można zaliczyć koszulkę chrzcielną Józefa Piłsudskiego, dokumenty związane z zesłaniem na Sybir czy rękopisy dzieł albo mundur, w którym pierwotnie był pochowany. Prezentujemy też kufer, w którym w 1939 r. wywieziono część wspomnianych wcześniej bezcennych artefaktów – dodaje Wojciech Markert.
Roman Olkowski zaznacza, że muzeum może się pochwalić wieloma pięknymi i cennymi kolekcjami, a wśród nich ważne miejsce zajmują przedmioty osobiste, dokumenty i fotografie po żołnierzach Legionów Polskich. – Udało nam się stworzyć także pokaźny, bo liczący ok. 4 tys. obiektów zbiór znaczków kwestarskich, które są dowodem na ofiarność społeczeństwa w czasie I wojny światowej i podczas budowania II Rzeczypospolitej Polskiej – zapewnia.
Nowoczesny gmach
Wojciech Markert zaznacza, że w zbiorach ważne miejsce zajmują kolekcje militariów, numizmatów oraz falerystyczne, obejmujące m.in. rzadkie odznaczenia związane z walkami o Lwów. – Nie brakuje także dzieł sztuki: obrazów, grafik i rzeźb. Warto podkreślić, że o wartości muzealiów równie często co unikatowość i walory artystyczne przesądzają – według nas – opowieści z nimi związane, ich dzieje. Na wystawie, ze względu na gabaryty, wyróżnia się tzw. słup pamięci z pola bitwy pod Kostiuchnówką, który w terenie został zastąpiony wierną kopią. Tak samo jak replika samochodu pancernego Ford FT-B zbudowana na oryginalnym, stuletnim podwoziu. Wiele niezwykłych elementów znajduje się materiałach wizualnych, w tym multimediach. Zaprezentujemy dla przykładu nieznany film archiwalny z przewrotu majowego w 1926 r., który został odkryty w prywatnych zbiorach znajdujących się w Ameryce – tłumaczy kierownik Działu Wystaw i Popularyzacji Nauki.
Kolekcja muzealna jest przechowywana w specjalnie zaprojektowanym, nowoczesnym magazynie z wyposażeniem spełniającym wszystkie wymagania stawiane obecnie w muzealnictwie. – Został on podzielony na strefy tak, aby każdy z przedmiotów wykonanych z określonego materiału był przechowywany w optymalnych dla niego warunkach pod kątem wilgotności czy natężenia światła – tłumaczy Olkowski.
– Kwestie szeroko rozumianego bezpieczeństwa eksponatów były przedmiotem szczególnej troski podczas projektowania oraz budowy wystawy stałej – dodaje Markert.
Losy placówki i muzealiów
W sierpniu br. odbyło się uroczyste otwarcie dwuskrzydłowego gmachu o ażurowej elewacji z ogromną, trzykondygnacyjną częścią podziemną mieszczącą wystawę stałą. Część muzeum stanowi też zabytkowy dworek Milusin. Otwarcie odbyło się z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy i ministra kultury i dziedzictwa narodowego RP Piotra Glińskiego.
Historia powstania Muzeum Józefa Piłsudskiego sięga 1936 r., kiedy to ustawą Sejmu RP powołano muzeum im. Marszałka w Belwederze. Jednak II wojna światowa zaprzepaściła te plany. Część zbiorów wywieziono, a reszty nie udało się uratować. W 2008 r. powołano Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Założycielami zostali Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacja Rodziny Józefa Piłsudskiego, utworzona przez córki Marszałka, które powróciły do Polski po zmianach ustrojowych w 1989 r. Umowa została podpisana uroczyście w dworku Milusin. Fundacja wniosła do nowego przedsięwzięcia odzyskane przez rodzinę Marszałka nieruchomości w Sulejówku oraz ocalone z zawieruchy dziejowej muzealia.
| Fot. mat.pras.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym “Kuriera Wileńskiego” nr 45(130) 07-13/11/2020