30. rocznica tragicznego zrywu wolności

13 stycznia na Litwie obchodzono Dzień Obrońców Wolności. Tego dnia w 1991 r. jednostki Armii Sowieckiej w Wilnie zajęły wieżę telewizyjną i inne ważne obiekty. W czasie starć zginęło 14 osób.

Ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska złożyła wieniec w imieniu prezydenta RP Andrzeja Dudy na wileńskim cmentarzu Antokolskim na grobach ofiar 13 stycznia 1991 r. „Dla Polski to też było wydarzenie bardzo ważne. Aby je podkreślić, na Pałacu Prezydenckim zostały wyświetlone kolory flagi narodowej litewskiej i słowo „Laisvė” (Wolność), które było pisane na murach i barykadach. To pokazuje naszą wspólnotę, wspólnotę Polaków i Litwinów, przywiązanie do wolności, nasz opór przeciwko najeźdźcy oraz wspólne doświadczenie bycia krajem podbitym” – powiedziała ambasador Urszula Doroszewska. „Chcę też przypomnieć, że kiedy tutaj stały i strzelały czołgi sowieckie, w parlamencie razem z Litwinami była grupa Polaków. To byli przede wszystkim przedstawiciele parlamentu polskiego, sejmu. Ci ludzie zapewniali łączność, informowali polskie media, polskich polityków i cały świat o tym, co się dzieje” – dodała ambasador RP.
Prezydent RL Gitanas Nausėda podziękował prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie za pamięć o cenie wolności Litwy.

Czytaj więcej: 13 stycznia godzina po godzinie — jak żelazo przegrało z wolnością

Szacunek z unii

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała, że gdyby 30 lat temu 13 stycznia obrońcy wolności nie wykazali się odwagą, Europa wyglądałaby dziś inaczej. „Obrońcy wolności Litwy zasługują na nasz szacunek, ponieważ bez ich odwagi Europa byłaby dziś inna. Wydarzenia styczniowe 1991 r. zadecydowały o przezwyciężeniu podziału naszego kontynentu. Wydarzenia te wstrząsnęły fundamentami imperium sowieckiego i je powaliły” – powiedziała przewodnicząca KE.

„Dziękuję” na katedrze

Górujące na Wilnem Trzy Krzyże zabarwiły się kolorami litewskiej flagi. Na bocznej fasadzie wileńskiej katedry wyświetlono wyjątkową projekcję. Można na niej zobaczyć twarze 14 osób, które zapłaciły życiem, broniąc niepodległości swojego kraju. Byli to: Loreta Asanavičiūtė, Virginijus Druskis, Darius Gerbutavičius, Rolandas Jankauskas, Rimantas Juknevičius, Alvydas Kanapinskas, Algimantas Petras Kavoliukas, Vidas Maciulevičius, Titas Masiulis, Alvydas Matulka, Apolinaras Juozas Povilaitis, Ignas Šimulionis, Vytautas Vaitkus oraz Vytautas Koncevičius, który zmarł kilka tygodni później w wyniku odniesionych ran. Projekcję można oglądać do godz. 2.00 w nocy 14 stycznia).

Czytaj więcej: Maja Narbutt, dziennikarka, która 30 lat temu była w Wilnie: „to była trauma”

Trójkolorowe Soleczniki

Rankiem 13 stycznia budynki Samorządu Rejonu Solecznickiego i Centrum Kultury w Solecznikach zostały podświetlone kolorami flagi litewskiej. Mieszkańcy i pracownicy placówek rejonu solecznickiego wzięli też udział w akcji obywatelskiej „Pamięć żywa, bo świadczy” i o godz. 8.00 zapalili znicze pamięci w oknach. Akcja obywatelska jest organizowana od 2008 r. i została zainicjowana przez ponad 100 szkół.

Rezolucja w sejmie

W sejmie została przyjęta rezolucja, w której m.in. potępia się decyzje instytucji Federacji Rosyjskiej o ściganiu sędziów, prokuratorów i innych funkcjonariuszy RL, którzy prowadzili dochodzenia w sprawie przestępstw przeciwko ludzkości popełnionych podczas radzieckiej agresji w 1991 r. Najwięcej dyskusji wśród posłów wywołał punkt dotyczący Vytautasa Landsbergisa i zatwierdzenie statusu przewodniczącego Rady Najwyższej – Sejmu Restytucyjnego jako głowy państwa. Z powodu protestów opozycji dokonano zmiany. Ostatecznie Landsbergis jest wspomniany jako „funkcjonariusz najwyższej rangi”. Zaproponowano też ogłoszenie 13 stycznia dniem wolnym od pracy.

(na podst. inf. zw.lt, wilnoteka.lt, l24.lt, PAP i BNS)