Wieść o śmierci królowej została odebrana przez światową opinię publiczną jako koniec pewnej epoki. „Śmierć Jej Wysokości Królowej to ogromny szok dla narodu i świata. Królowa Elżbieta II była skałą, na której zbudowana została współczesna Wielka Brytania. Nasz kraj rozwijał się i kwitł pod jej panowaniem. Wielka Brytania jest dziś wspaniałym krajem, dzięki niej” — oświadczyła nowa premier Zjednoczonego Królestwa Liz Truss, która otrzymała nominację od monarchini kilka dni przed jej śmiercią. Z całego świata przybyły tysięczne tłumy, by pożegnać królową. Dziennik „Daily Mail” napisał, że ceny biletów lotniczych i hoteli w Londynie wzrosły kilkakrotnie. Bilety na samolot w niektórych przypadkach, jak loty Ryanaira z Dublina do Londynu, są nawet ponad sześciokrotnie wyższe niż kilka dni później.
| Fot. EPA-ELTA
Wizyta królowej
W roku 2006 królowa Elżbieta II wraz ze swym mężem księciem Filipem, odwiedziła Litwę. Właśnie wówczas historyk prof. Alfredas Bumblauskas poinformował opinię publiczną, że „jakiś ułamek procenta” królewskiej krwi należy do Jagiellonów. Odkrycia tego dokonał kilka lat wcześniej brytyjski historyk Stephen Christopher Rowell. Historyk nie wie, czy temat pokrywieństwa z litewskim rodem królewskim i wielkoksiążęcym był omawiany w trakcie wizyty. — Tu bardziej trzeba pytać ówczesnego prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa. To on przebywał z królową cały wieczór. Nie sądzę, że to był najważniejszy temat ich rozmów. Ona dowiedziała się o zesłańcach litewskich, o wstydliwej roli Churchilla w Jałcie. Raczej o tym rozmawiali. Z pewnością było o wiele więcej ważnych tematów niż więzy krwi — oświadcza w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Bumblauskas.
Fakt pozostaje faktem, że „litewska krew” płynęła w żyłach królowej. — Faktycznie krew Giedyminowiczów jest. Pochodzi od syna Władysława Jagiełły Kazimierza Jagiellończyka. To jego córki wyszły za mąż za przedstawicieli dynastii Hohenzollernów oraz Wettinów. To poprzez nich zaistniał związek z dynastią Hanowerską i królem Anglii Jerzym II i tutaj mamy bezpośredni związek z Elżbietą II — powiedział naszemu dziennikowi Alfredas Bumblauskas.
Czytaj więcej: Elżbieta II nie żyje. Litwa składa kondolencje
Zawiłości dynastyczne
Generalnie większość domów panujących w Europie była ze sobą spokrewniona. Związki Wielkiego Księstwa Litewskiego z Anglią rozpoczynają się przez Hohenzollernów, którzy wywodzą się ze Szwabii. Jej przedstawiciele przez wieki panowali między innymi w Brandenburgii, Ansbach, Bayreuth, Prusach. W XIX w. też w Rumunii. Córka Kazimierza Jagiellończyka Zofia 14 lutego 1479 r. poślubiła Fryderyka Hohenzollerna. Później Hohenzollernowie spokrewnili się z rodem Wittelsbach, a od dynastii Wittelsbach idzie prosta droga do dynastii Hanowerskiej, która pod koniec XVII w. stanęła na czele Anglii. Nazwę dynastii brytyjskiej zmieniono po śmierci królowej Wiktorii w 1901 r., kiedy na tron wstąpił jej syn Edwarda VII, który nosił niemieckie nazwisko ojca — Sachsen-Coburg i Goth.
Ród Sachsen-Coburg i Goth wywodzi się z saskiej dynastii Wettinów. Tu warto wspomnieć, że kolejna córka Kazimierza Jagiellończyka Barbara została wydana za księcia saksońskiego Jerzego Brodatego z rodziny Wettinów. Z tej dynastii pochodzili dwaj polscy królowie i wielcy książęta litewscy August II Mocny oraz August III, którzy panowali w wieku XVIII. W czasach I wojny światowej król Edward VII, aby odciąć się od Niemiec, zrezygnował z rodowego nazwiska. Wówczas ród królewski w Wielkiej Brytanii przyjął nazwę Windsor. Nazwisko Windsor pochodzi od nazwy jednej z królewskich rezydencji.
Rycerze XIV wieku
Bumblauskas zaznaczył, że rodziny królewskie dbają o pamięć przodków, więc nie sądzi, że to było wielkim odkryciem dla Elżbiety II. — Wszystkie europejskie rody królewskie znają swe związki z Jerzym II. Nie sądzę, że pod tym względem w jakiś szczególny sposób zadziwiliśmy królową. Czy ten związek z Litwą jest dla nas ważny? W pewien sposób tak, ponieważ nasz kraj pokazał, że posiada głębokie tradycje — tłumaczy historyk.
W trakcie królewskiej wizyty, na przyjęciu w pałacu prezydenckim, królową oraz jej męża powitali żołnierze ubrani w rycerskie ubiory z XIV w. — Wielu zarzucało, że to był kicz, że nie warto było tego robić. Tym niemniej Elżbiecie II bardzo się to spodobało. Pamiętam, jak świętej pamięci dyplomata Valteris Baliukonis powiedział wówczas: „figa tym, którzy twierdzili, że to kicz”. Królowej spodobało się przypomnienie, że Litwa ma arystokratyczny i monarchiczny rodowód — wspomina Bumblauskas.
Nasz rozmówca jest zdania, że Litwa musiałaby bardziej wykorzystać ten fakt do promocji kraju na świecie. — Chyba nie do końca Litwa wykorzystuje ten fakt. Z drugiej strony nie wiem do końca, co można byłoby jeszcze zrobić w tym temacie i jakoś jeszcze bardziej zainteresować związkami królowej z Litwą. To są takie egzotyczne epizody historyczne. Osobiście mnie bardziej ciekawi genealogia monarchów mężczyzn i tych kobiet, które miały wpływ na znane postacie historyczne, które kształtowały ich świat uczuciowy, poglądy i charakter — mówi Alfredas Bumblauskas. Dodając, że zazwyczaj takie „egzotyczne związki” są odkrywane przez przypadek. Najczęściej ma to miejsce, gdy naukowiec bada pewien okres i trafia w archiwum na nieznany dokument, który przedstawia nowe fakty.
Czytaj więcej: Najbardziej wpływowi społecznicy roku 2018: Alfredas Bumblauskas znów w czołówce
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Panowanie Elżbiety
Królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Elżbieta II urodziła się 21 kwietnia 1926 r. w Londynie. Koronacja odbyła się 2 czerwca 1953 r. Chociaż oficjalnie królową została rok wcześniej, kiedy zmarł jej ojciec król Jerzy IV. W tym czasie Wielka Brytania była potęgą kolonialną. Na skutek procesu dekolonizacyjnego w latach 60. Zjednoczone Królestwo straciło większość zamorskich posiadłości.
Bezpośrednie związki z Polską Elżbiety II rozpoczęły się w 1975 r. Wówczas Polskę odwiedził jej mąż. Księże Filip wystąpił jako uczestnik zawodów w powożeniu na dystansie 33 km. Przybył jednak nie jako osoba królewska, tylko jako prezes Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej. Królowa do upadku komuny unikała wizyt w krajach socjalistycznych. W kwietniu 1991 r. Elżbieta II przyjęła na zamku Windsor prezydenta Lecha Wałęsę. Dwa lata później jej małżonek brał udział w powtórnym pogrzebie gen. Władysława Sikorskiego. Polskę odwiedziła tylko raz — w roku 1996. W latach 2004 i 2005 spotkała się z prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim. Rok później spotkała się z Lechem Kaczyńskim. Trzykrotnie spotykała się z papieżem Janem Pawłem II.
