Litwa ogranicza płatności gotówką. Limit 5 tys. euro, powyżej tylko przelew

Zalety rozliczania się przelewem

— Zalet rozliczania się przelewem jest bardzo dużo, nie tylko dla instytucji, ale też dla osób prywatnych. Przede wszystkim jest to bezpieczne. Poza tym ograniczenie rozliczeń gotówkowych może pomóc w walce z uchylaniem się od podatków przez nieuczciwe przedsiębiorstwa, poprawie poboru podatków, zapobieganiu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu — komentuje w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Simonas Gentvilas, członek sejmowego komitetu ds. budżetu i finansów.

A więc od 1 listopada, zamierzając płacić gotówką, musimy ocenić, czy wysokość kwoty, którą płacimy, jest dopuszczalna przez prawo.

— Wielkie sumy płacimy, gdy kupujemy drogie rzeczy, na przykład samochód, czy płacimy za prace budowlane. Często zdarza się, że zatwierdzana jest jedna kwota, a kupiec otrzymuje zupełnie inną, w ten sposób unika się większych podatków. Na pewno rozliczanie się przelewem nie powinno sprawiać jakichś dodatkowych trudności — zaznacza Simonas Gentvilas.

W opinii przedstawicieli branży usługowej przyjęte ograniczenie utrudni handel, szczególnie w tych firmach, w których płatności gotówkowe są częstsze — w obszarach gastronomii, budownictwa, handlu samochodami i napraw.

Czytaj więcej: Płatność gotówką tylko do 3 tys. euro? Tak proponuje sejmowy komitet

Dla wielu dodatkowe trudności

— Dla mnie osobiście to będzie problem. Wykonuję prace budowlane. Zdarza się, że za wykonaną pracę gospodarz powinien zapłacić i ponad 5 tys. euro. Teraz nie ma problemu, jeżeli płaci gotówką, a to dosyć często zdarza się, gdy na przykład człowiek pożycza pieniądze u kilku osób. To co ja teraz mam mu powiedzieć, że ma pojechać włożyć sobie na konto, a potem przelać dla mnie? Dla niego to będą dodatkowe koszty. Starsze osoby często nie wierzą w karty bankowe i nawet gdy otrzymują emerytury przelewem, od razu wymieniają na gotówkę. Za pracę płacą w gotówce, a przelew to dla nich wielki problem. Sam też często potrzebuję gotówki, ponieważ czasami muszę tu i teraz zapłacić, a nie zawsze jest taka możliwość, wtedy muszę robić przelew, a on też nie od razu jest widoczny. Dla wielu to będą dodatkowe problemy — mówi robotnik Marian z rejonu wileńskiego.

Limit 5 tys. euro dotyczy wszystkich rozliczeń i płatności

Co ważne, limit 5 tys. euro na płatności gotówkowe dotyczy wszystkich rozliczeń i płatności dokonywanych zarówno przez osoby prawne, jak i fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą oraz osoby prawne i fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej, a także stałych rezydentów Litwy lub cudzoziemców.

Płacąc ratami, nie da się obejść ograniczeń

Należy zauważyć, że przepis prawa o płatnościach za transakcję w ratach jest jasny — transakcja może być opłacona gotówką kilka razy, aż do osiągnięcia ustalonego limitu, tj. 5 000 euro, natomiast reszta transakcji powinna zostać zapłacona w formie bezgotówkowej. Tym samym podział transakcji na mniejsze płatności, w celu obejścia ograniczeń ustanowionych przez prawo, jest niemożliwy.

Ustalone wyjątki

Ustalono jednak wyjątki, do których będą miały zastosowanie dodatkowe wymagania oraz przypadki, w których zakaz nie będzie obowiązywał. Są to przypadki płatności ustanowione przez inne przepisy; płatności dokonywane za pośrednictwem ustawowych dostawców usług płatniczych, w przypadku, gdy zapewniona jest identyfikacja klienta; w przypadku, gdy płatności z tytułu transakcji nie mogą być dokonane przelewem, poprzez powiadomienie organu podatkowego w określony sposób. Nie dotyczy to jednak normalnej działalności gospodarczej.

Praktyka innych krajów

Patrząc na praktykę krajów Unii Europejskiej (UE) w zakresie płatności gotówkowych, widać, że nie ma jednolitej polityki w tej kwestii. Niemcy, Irlandia, Austria nie nakładają żadnych ograniczeń na płatności gotówkowe, w innych krajach UE kwota ta waha się od 500 euro (Grecja) do 7 200 euro (Łotwa).

Odpowiedzialność administracyjna

Zgodnie z przyjętymi zmianami, od 1 listopada odpowiedzialność administracyjna za wykroczenia zarówno dla osób fizycznych, jak i kierowników osób prawnych lub ich pododdziałów będzie zróżnicowana w zależności od stopnia złożoności popełnionego wykroczenia administracyjnego, tj. w oparciu o wysokość rozliczeń i innych płatności w gotówce.

Wysokość administracyjnej kary pieniężnej będzie uzależniona od wielkości gotówki przekraczającej dopuszczalną dla płatności gotówką: do 50, od 50 do 500 i powyżej 500 jednostek bazowych ustalonych dla kar.

W przypadku przekroczenia kwoty od 2,5 do 25 tys. euro dla osób fizycznych grozi kara od 200 do tysiąca euro, a dla menedżerów firm — od jednego do dwóch tysięcy euro. W przypadku powtarzających się naruszeń obywatelom grozi grzywna w wysokości od jednego do dwóch tysięcy euro, a dla kierowników firm — od dwóch do trzech tysięcy euro.

Jeśli kwota przekroczy 25 tys. euro, grzywna wyniesie od jednego do dwóch tysięcy euro dla osób fizycznych i od dwóch do trzech tysięcy euro dla dyrektorów firm. Za powtarzające się naruszenia obywatelom grozi grzywna w wysokości od dwóch do trzech tysięcy euro, a kierownictwu firmy — od trzech do czterech tysięcy euro.

Inne środki w celu ograniczenia gotówki

Jednak przyjęcie nowego prawa nie jest jedynym środkiem stosowanym w celu ograniczenia płatności gotówkowych. Ustawa o administracji podatkowej Republiki Litewskiej przewiduje również przypadki, w których podatnik może otrzymać instrukcje dotyczące przeprowadzania rozliczeń wyłącznie w formie bezgotówkowej.

Od 1 stycznia 2022 r. weszły w życie zmiany w Kodeksie pracy, zgodnie z którymi zarówno wynagrodzenia, jak i inne świadczenia związane ze stosunkiem pracy są wypłacane wyłącznie przelewem na konto pracownika.

Po przyjęciu nowej ustawy nastąpiły zmiany w ustawie o administracji podatkowej, które przewidują konsekwencje dla tych, którzy ignorują ograniczenie płatności gotówkowych — utratę statusu wiarygodnego podatnika lub niemożność uzasadnienia transakcji dokumentami o mocy prawnej.

Zwalczanie szarej strefy i unikanie opodatkowania

Nie jest jeszcze jasne, w jaki sposób zmiany wpłyną na ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, której przepisy przewidują obowiązek identyfikacji klienta i beneficjenta dla osób prowadzących działalność gospodarczą — chodzi o obrót nieruchomościami przy płaceniu za mienie równe lub przekraczające 10 000 euro.

Nie jest również jasne, w jaki sposób zmieni się obowiązek przekazania służbie dochodzeniowej ds. przestępstw finansowych danych klienta dotyczących transakcji gotówkowych klienta, których kwota jest równa lub większa niż 15 000 euro.

Czytaj więcej: Szara strefa w branży budowlano-transportowej może sięgać 100 mln euro