Już za parę miesięcy, bo na wiosnę 2023 r., będą oni musieli zdać obowiązkowy sprawdzian pośredni z języka polskiego i literatury, który będzie służył między innymi do oceny umiejętności ucznia w rozumieniu słuchanego i czytanego tekstu oraz jego redagowania.
Państwowy egzamin z języka ojczystego znajdzie się w puli egzaminów do wyboru, tzn. że uczeń może do niego podchodzić lub zrezygnować z jego składania. Natomiast obowiązkowy będzie sprawdzian pośredni w III klasie gimnazjalnej. Nowy model kształcenia średniego już nie przewiduje egzaminu z języka polskiego i literatury na poziomie szkolnym.
Sprawdzian pośredni — 19 kwietnia
„Ponieważ od 1 września br. w szkołach polskiej mniejszości narodowej realizowany jest zaktualizowany program języka polskiego i literatury, tegoroczni uczniowie III klas gimnazjalnych jako pierwsi zmierzą się ze zmianami w ocenie zewnętrznej, jakie są przewidziane po odnowieniu podstawy programowej. W 2023 r. złożą oni pośredni sprawdzian z języka polskiego i literatury” — mówi Rūta Krasauskienė, dyrektor Narodowej Agencji Edukacji.
— Już w tym roku szkolnym zaczęliśmy pracować według odnowionych podstaw programowych z języka polskiego i literatury, a 19 kwietnia przyszłego roku trzecie klasy gimnazjalne uczące się według zaktualizowanego programu będą składać sprawdzian pośredni z języka ojczystego. Ci sami uczniowie, będąc w czwartej klasie gimnazjalnej, mają prawo wybrać egzamin państwowy z języka polskiego — wyjaśnia w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Danuta Szejnicka, przedstawicielka Narodowej Agencji Edukacji, prezes Stowarzyszenia Polonistów na Litwie.
Zmiany w zewnętrznej ocenie osiągnięć uczniów, które zostaną wdrożone już w przyszłym roku, przedstawiła polskiej społeczności oświatowej Narodowa Agencja Edukacji. Po zatwierdzeniu zmian w trybie organizowania i przeprowadzania egzaminów maturalnych w latach 2022–2023 uczniowie polskiej mniejszości narodowej będą mogli przystąpić do państwowego egzaminu maturalnego z języka polskiego i literatury po dwóch latach (w 2024 r.), po zdaniu obowiązkowego sprawdzianu pośredniego (lit. tarpinis patikrinimas) z języka polskiego i literatury.
— Po złożeniu sprawdzianu pośredniego w III klasie gimnazjalnej uczeń zdobywa odpowiednią ilość punktów, z którymi przechodzi dalej. Może on uzyskać maksymalną liczbę 40 proc. Z tym wynikiem, który zdobędzie, uczeń przechodzi do następnej klasy. Wynik sprawdzianu pośredniego będzie dodany do wyniku uzyskanego podczas matury. Będzie on też odnotowany w świadectwie dojrzałości — komentuje Danuta Szejnicka.
Czytaj więcej: Danuta Szejnicka: „Odnowiona podstawa programowa stawia na kompetencje”
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Podstawowe kompetencje
Zgodnie z odnowioną podstawą programową praca ucznia będzie skierowana na doskonalenie podstawowych kompetencji. To kształcenie umiejętności mówienia, słuchania, rozumienia tekstu i tworzenia tekstu. Będą one zintegrowane z edukacją medialną, która ma coraz większe znaczenie we współczesnym świecie. Wdrażanie odnowionej podstawy programowej języka polskiego i literatury rozpoczęło się 1 września 2022 r. w III klasie gimnazjalnej. Od 1 września 2023 r. podstawa programowa języka polskiego i literatury będzie wdrażana w klasach 1, 3, 5, 7, 9 (I gimnazjalnej), III oraz IV gimnazjalnej. Od 1 września 2024 r. odnowiona podstawa programowa będzie obowiązywała we wszystkich klasach szkoły początkowej, podstawowej i średniej.
Struktura sprawdzianu pośredniego
Pośredni sprawdzian z języka polskiego i literatury składać się będzie z 3 części: słuchania, czytania i tworzenia tekstu. Sprawdzian odbędzie się w systemie elektronicznym i potrwa półtorej godziny. Podczas części słuchania uczniowie otrzymają jedno lub więcej nagrań audio na różne tematy kulturalne i społeczne o czasie trwania do 5 min, a w części lekturowej teksty obejmujące różne konteksty społeczno-kulturowe o objętości do 800 słów. Zostanie sprawdzone, czy i w jakim stopniu uczniowie zrozumieli główne informacje, myśli, opinie lub ocenę. Zadania tworzenia tekstu będą sprawdzać umiejętności komponowania i edycji tekstu, np. właściwe wykorzystanie środków językowych w celu osiągnięcia poprawności, jasności, spójności tekstu itp.
Na egzaminie maturalnym — test i praca pisemna
Państwowy egzamin maturalny z języka polskiego i literatury składać się będzie z 2 części: testu i pracy pisemnej. W teście znajdą się teksty literackie i kulturowe o objętości do 800 słów. Sprawdzi on, w jaki sposób uczniowie analizują, interpretują, oceniają, porównują, wyciągają wnioski, stosują wiedzę o różnych kontekstach, znajomość literatury i języka.
Do stworzenia tekstu zostaną zaproponowane dwa tematy rozprawki (z których jeden dotyczy tematów pierwszej części) lub tekst do interpretacji. Tworząc rozprawkę, uczeń będzie zobowiązany do nawiązania do co najmniej 2 utworów literackich lub kultury, z których co najmniej jeden pochodzić powinien z listy utworów obowiązkowych. Do interpretacji mogą być zaproponowane teksty z listy rekomendowanych autorów i lektur. Minimalna objętość tworzonego tekstu to 250 słów. Na egzamin przeznaczono 3 godziny.
— Wprowadzenie matury z języka ojczystego na poziomie państwowym zapowiadane było w Deklaracji ws. oświaty polskiej mniejszości narodowej w Republice Litewskiej i litewskiej mniejszości narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z harmonogramem wdrażania deklaracji podpisanej przez ministrów oświaty obu państw był przewidziany punkt, który dotyczył zbadania możliwości wprowadzenia takiego egzaminu. Można powiedzieć, że ten punkt został zrealizowany — podkreśla Danuta Szejnicka.
— Mam nadzieję, że uczniowie będą wybierać egzamin z języka polskiego i literatury. Otrzymuje on rangę państwowego, staje się konkurencyjny w stosunku do innych egzaminów z języków. Będzie również uwzględniany podczas rekrutacji na uczelnie wyższe — zaznacza nasza rozmówczyni.
Czytaj więcej: Podpisano decyzję o przywróceniu obowiązkowego egzaminu języka polskiego
