Wielki Post to czas pokuty i miłosierdzia

W Kościele łacińskim Wielki Post rozpoczyna się we Środę Popielcową i trwa ponad 40 dni. Okres ten kończy się Wielkim Tygodniem. Jest to czas rekolekcji, skupienia i pokuty, podczas którego wierni są zapraszani do refleksji nad darem, który Chrystus przekazał nam przez ofiarę krzyża i zmartwychwstanie. Jest to życie wieczne, do którego jesteśmy zobowiązani odpowiednio się przygotować.

Czytaj więcej: Środa Popielcowa: rozpoczął się Wielki Post

Czas, w którym Pan zaprasza do nawrócenia

— Staramy się w tym okresie oczyścić nasze serca, zrewidować nasze życie i w duchu pokuty i pojednania przygotować się do świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Wielki Post to czas, w którym Pan zaprasza nas do nawrócenia i zwrócenia się ku Niemu. Nie na darmo na początku Wielkiego Postu we Środę Popielcową słyszymy słowa „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15). Jesteśmy wezwani, aby odpowiedzieć na to wezwanie Chrystusa —mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” bp Darius Trijonis, biskup pomocniczy Archidiecezji Wileńskiej.

Wielki Post to także czas przygotowania do sakramentu chrztu dla dorosłych. Od najwcześniejszych czasów chrześcijańskich katechumeni w okresie Wielkiego Postu przygotowywali się do sakramentu chrztu, który otrzymywali podczas Wigilii Paschalnej. Dlatego do dziś zachęca się dorosłych do przyjęcia chrztu w czasie wielkopostnego czuwania.

Wielki Post nazywany był Quadragesima

W języku łacińskim Wielki Post nazywany był Quadragesima, co dosłownie oznacza czterdzieści dni. Początków Wielkiego Postu można doszukiwać się w Piśmie Świętym. Liczba ta w języku biblijnym jest bardzo symboliczna. Przede wszystkim jest to nawiązanie do czterdziestodniowego postu samego Jezusa Chrystusa.

Symbolizm liczby 40

— Możemy także przywołać tu podróż Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej, która trwała 40 lat. I my musimy przygotować się duchowo przez pewien okres, abyśmy mogli zbliżyć się do Paschy Pana — święta Zmartwychwstania. Można znaleźć inne paralele, takie jak: potop, który trwał przez czterdzieści dni i nocy (Rdz 7,4); Mojżesza spędzającego czterdzieści dni i nocy na górze Synaj (Wj 24,18); proroka Eliasza idącego czterdzieści dni i nocy do Bożej góry Horeb (1 Krl 19,8). Liczba czterdzieści odnosi się zwykle do wieku jednego pokolenia ludzi. Te paralele przypominają nam o czasie oczekiwania, a jednocześnie — o czasie próby i walki. Ziemia obiecana, Królestwo Boże jest tuż obok, tuż za rogiem, ale wejście do niej będzie wymagało wysiłku z naszej strony — mówi bp Darius Trijonis.

Zaznacza, że okres ten nazywany jest również czasem pokuty, gdyż zgodnie z Instrukcją Konferencji Episkopatu Litwy o dniach pokuty i postu (12. 12. 2006), na Litwie dniami pokuty są wszystkie piątki roku oraz okres Wielkiego Postu.

Prawo abstynencji

W tym okresie zwraca się naszą uwagę na duchowe i cielesne przygotowanie do obchodów Wielkanocy. W szczególności wzywa się nas do powstrzymania się od posiłków mięsnych we wszystkie piątki roku (z wyjątkiem tych, w których przypada święto), we Środę Popielcową oraz, zgodnie ze starą tradycją, w Wigilię Bożego Narodzenia. Prawo abstynencji dotyczy wszystkich od 14. roku życia.

Prawo abstynencji zabrania spożywania mięsa ssaków i drobiu oraz wszystkiego, co jest bezpośrednio związane z mięsem. Dozwolone są ryby, jaja, produkty mleczne i owoce morza.

— Dwa razy w roku, we Środę Popielcową i Wielki Piątek, jesteśmy zachęcani do przestrzegania surowszego prawa postu, które pozwala na spożycie pełnego posiłku tylko raz dziennie. W pozostałych dwóch porach (np. rano i wieczorem) można spożywać tylko lekkie przekąski. Woda, mleko i soki owocowe nie łamią postu. Prawo to należy przestrzegać między 18. a 60. rokiem życia. Duchowni i rodzice muszą jednak zadbać o to, aby również młodzi stopniowo przyzwyczajali się do przestrzegania postu i abstynencji — zaznacza duchowny.

Czytaj więcej: Wielki Post zaprasza do modlitwy i miłosierdzia

Zwolnieni od postu

Od przestrzegania prawa postu może zwolnić tylko wystarczająco ważna przyczyna — niemożność przestrzegania, wielka niewygoda, choroba, ciężka praca lub inne słuszne przyczyny. Dotyczy to:

1. osób chorych oraz matek oczekujących potomstwa i karmiących;

2. wszystkich tych, którzy nie są w stanie sami wybrać sobie pożywienia, lecz muszą jeść to, co im podano;

3. osób uczestniczących w chrzcinach, ślubach, pogrzebach i uczczeniu pamięci zmarłych;

4. osób wykonujących ciężką pracę fizyczną lub umysłową.

Jeśli istnieje wystarczająco ważna przyczyna, wierni mogą zwrócić się do hierarchii kościelnej (proboszcza) o zwolnienie z przestrzegania tych nakazów. Ważne jest, aby wszyscy zrozumieli, że fizyczne umartwienie ciała nie jest celem samym w sobie, ale pomaga rozwijać naszą wolę i uczy nas dążyć do wyższych rzeczy dla Chrystusa.

Pomoc ubogim

— Naszej praktyce postu musi towarzyszyć świadome i modlitewne uczestnictwo w sprawowaniu niedzielnej Eucharystii, szczere praktykowanie Sakramentu Pokuty, codzienna modlitwa, czytanie Pisma Świętego, miłość bliźniego, wspólnota z innymi, sumienne oddawanie się dobrym uczynkom, zgoda w rodzinie i z innymi ludźmi. Należy też pamiętać, że przepisy o powstrzymywaniu się od jedzenia mięsa i dotyczące postu mają zawsze charakter charytatywny i społeczny. Kościół zwraca uwagę na miłość bliźniego, która przejawia się w pomocy ubogim. Prawdziwe wyrzeczenie zawsze nakłada obowiązek przywrócenia naruszonej sprawiedliwości społecznej, np. wypłacenia słusznego odszkodowania, przywrócenia przywłaszczonej własności, naprawienia krzywd, zadośćuczynienia, odwołania oszczerstw itp. — zaznacza bp Darius Trijonis.

Powstrzymanie się od luksusowych potraw

Duch postu wzywa nas również do powstrzymania się od luksusowych potraw. Wierzący są również wzywani do rezygnacji z tych pokarmów, do których mają szczególne upodobanie, od których są uzależnieni, jak np. kawy, słodyczy, alkoholu, tytoniu itp.

— Duch pokuty, któremu towarzyszy post i powstrzymanie się od pokarmów zobowiązuje także wiernych do powstrzymania się od hałaśliwych imprez w czasie Wielkiego Postu, do ściślejszego niż zwykle unikania środków odurzających, do większej odpowiedzialności za swój czas pracy, wypoczynek, rozrywki, osobiste hobby, czas spędzany przed telewizorem lub komputerem. Skrusze i kontemplacji musi towarzyszyć walka ze złymi skłonnościami, przyzwyczajeniami i wadami — podkreśla bp Darius Trijonis, biskup pomocniczy Archidiecezji Wileńskiej.