— Szewczenko w czasach caratu poszukiwał wizji nowego społeczeństwa, całym sercem zaangażował się w sprawę Ukrainy, o nią walczył i w imię jej tworzył — mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Liudmyla Yamenko, studentka z Kijowa.
Vladyslava Kosanchuk, Liudmyla Yamenko i Viktoria Pankiv są studentkami polonistyki na Kijowskim Uniwersytecie im. Tarasa Szewczenki. Ten semestr spędzają w ramach międzynarodowego projektu na Uniwersytecie Wileńskim.
— W czasie wojny nie jest łatwo studiować. Oczywiście chodzi o ciągłe zagrożenie, ale także o problemy w brakiem prądu, więc wiele osób stara się wyjechać za granicę, by kontynuować studia — mówi Viktoria.
Dlaczego Wilno?
Wszystkie pochodzą z Kijowa, a studiują polonistykę ze względu na zainteresowanie polską kulturą i językiem. Jest ona im bliska również ze względu na więzi rodzinne, bo każda może wskazać polską gałąź wśród swoich krewnych. Wybrały Wilno, ponieważ chcą się uczyć również języka litewskiego. Po przyjeździe bardzo zaskoczyły je znaki obecności patrona ich uniwersytetu w mieście.
— Przed przyjazdem do Wilna nie wiedziałam, że Taras Szewczenko ma coś wspólnego z tym miastem. Nie spodziewałam się tu zresztą wielu śladów ukraińskiej kultury. To było bardzo przyjemne zaskoczenie, gdy na ścianie Uniwersytetu Wileńskiego zobaczyłam tablicę upamiętniającą tak ważnego dla Ukrainy poetę, oczywiście, ważnego również dla naszego uniwersytetu. Co dzień przechodzimy obok tego miejsca, co sprawia, że czujemy się bardziej u siebie — zauważa Liudmyla.
Poeta u źródeł tożsamości
Szewczenko jest jednym z poetów, którzy są często przywoływani od rozpoczęcia rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jego twórczość ma ogromne znaczenie dla kultury i tożsamości narodowej Ukraińców.
— To jeden z naszych najwybitniejszych poetów ludowych, znanych w światowej literaturze. Jego poezja jest narodowa, ale również międzynarodowa, niesie treści humanistyczne, jest oryginalna, a przy tym dostępna dla odbiorców. Szewczenko porusza temat ucisku narodu pod ciężarem caratu, ale także zagadnienia wolności ludzkiej — mówi Vladyslava.
— Szewczenko poszukiwał wizji nowego społeczeństwa, całym sercem zaangażował się w sprawę Ukrainy, o nią walczył i w imię jej tworzył. Propagował idę patriotyzmu, ochrony ludu, a także podniesienie znaczenia ukraińskich języka i kultury, nie odcinając się od innych narodów — dodaje Viktoria.
— Był wyjątkową osobą. Skoncentrował się na podniesieniu ukraińskiego narodu, wizji jego przyszłości. Jego poezja jest jednak ważna nie tylko dla Ukrainy, mówi o cierpieniu, o jego przezwyciężaniu, to uniwersalne sprawy — zauważa Liudmyla.
Czytaj więcej: Prof. Bumblauskas: „W XV-XVII w. Wilno stało się centrum ukraińskości”
Ślady Szewczenki w Wilnie
Do Wilna Szewczenko przybył jako piętnastoletni sługa zrusyfikowanego Niemca, Wasilija Engelhardta w 1929 r. Jako syn chłopów pańszczyźnianych nie był wówczas jeszcze człowiekiem wolnym. Jego pan dostrzegł w nim potencjał i postanowił rozwijać jego talent malarski, dlatego przez dwa lata pobytu w Wilnie Szewczenko uczył się u malarza Jana Rustema.
O pobycie narodowego poety w Wilnie nie zapomniała mniejszość ukraińska, która mieszka w tym mieście. Z okazji 150. rocznicy śmierci Tarasa Szewczenki, w 2011 r., właśnie z inicjatywy ukraińskiej mniejszości odsłonięto pomnik, który przedstawia postać młodego poety.
Pobyt Szewczenki w Wilnie przypominają również tablice pamiątkowe, poza wspomnianą przez studentki, umieszczoną na elewacji budynku Wydziału Historycznego Uniwersytetu Wileńskiego, również na domu przy ulicy Zamkowej 10 (obecnie Pilies). Jego imię nosi także jedna z ulic miasta oraz aula na Wydziale Filologicznym UW.
Czytaj więcej: Taras Szewczenko — wileńskie ślady ukraińskiego romantyka