Prezydent Gitanas Nausėda we środę, 28 czerwca, złożył oficjalną wizytę w Ukrainie. Udając się do Ukrainy Nausėda oświadczył, że Litwa kupi ukraińskim siłom zbrojnym dwa systemy obrony powietrznej NASAMS.
„Prezydent Ukrainy kilkakrotnie podejmował kwestię przekazania Ukrainie systemu NASAMS. Dzisiaj została podpisana umowa między Litwą a Norwegią oraz spółką »Kongsberg«, dotycząca kupna i przekazania Ukrainie dwóch odnowionych systemów NASAMS. Systemy te zostaną przekazane w najbliższym czasie” — oświadczył w przededniu wizyty w Kijowie prezydent Litwy.
| Fot. KPRP, Marek Borawski
W tym samym dniu Kijów odwiedził również prezydent Polski Andrzej Duda. Celem wizyty polskiego prezydenta były konsultacje z jego ukraińskim odpowiednikiem na temat obecnej sytuacji na froncie, w tym groźby rosyjskiego zamachu za Zaporoską Elektrownię Atomową.
Czytaj więcej: Litwa potępia atak Rosji na elektrownię atomową w Zaporożu. „Akt nuklearnego terroryzmu”
Nie tylko NASAMS
We środę rano Ministerstwo Ochrony Kraju RL poinformowało, że zakup i przekazanie stronie ukraińskiej norweskich systemów obrony powietrznej będzie kosztowało Litwę 9,8 mln euro. Systemy muszą trafić do walczącego z rosyjskim najeźdźcą kraju w ciągu trzech miesięcy. „Zakupione systemy rakietowe NASAMS będą w całości przygotowane, aby wojsko Ukrainy mogło je zintegrować z już posiadającymi systemami” — napisał w oświadczeniu minister Arvydas Anušauskas.
W ramach pakietu pomocowego Litwa przekaże również 10 transporterów M113. Ogółem tego typu pojazdów wojskowych nasz kraj przekazał 72 sztuki. W tym roku Litwa również planuje przekazać Ukrainie 12,5 mln naboi. Ministerstwo ochrony kraju przygotowało długoterminowy plan pomocy Ukrainie, w ramach którego w latach 2024–2026 ma przekazać różnorodnej pomocy na sumę nie mniejszą niż 200 mln euro.
Obrona przeciwpowietrzna priorytetem
Obrona przeciwpowietrzna jest teraz traktowana priorytetowo, ponieważ Rosja stosuje taktykę całokrajowego terroru — bombarduje miasta w całym kraju, nawet te daleko od frontu, próbując w ten sposób złamać ducha i morale społeczeństwa. Obrona przeciwpowietrzna pozwala krajowi funkcjonować względnie normalnie w warunkach wojny. Nad Kijowem udaje się Ukraińcom zbijać większość pocisków, nawet te, które Rosja wcześniej nazywała „niezbijalnymi”.
Kto pomaga najwięcej?
Zgodnie z raportem przygotowanym przez analityków Kilońskiego Instytutu Gospodarki Światowej największą pomoc Ukrainie udzielają Stany Zjednoczone. Na drugim miejscu znalazła się Unia Europejska, na trzecim Wielka Brytania. W pierwszej dziesiątce znalazła się też Polska.
Jednak — jeśli przeliczymy pomoc na PKB kraju — to prym wiodą właśnie kraje bałtyckie. Pomoc Łotwy wynosi 1,2 proc. PKB, Estonii — 1,1 proc., Litwy — 0,9 proc. Polska uplasowała się na czwartym miejscu z 0,6 proc.
Czytaj więcej: Wizyta Zełenskiego w USA. Pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy
| Fot. Wikipedia
Pomoc przyjaciołom
Głowa litewskiego państwa nie ukrywała zadowolenia z przekazania norweskiego systemu Ukrainie.
„To jest bardzo dobry znak — że nawet w takich okolicznościach, gdy »spichlerze« są już prawie puste, postaraliśmy się i znaleźliśmy możliwości pomocy naszym przyjaciołom. Pomagamy nie słowami, a pracą” — zaznaczył przed wizytą Nausėda.
Prezydent podkreślił, że ta umowa była wynikiem długich negocjacji. „Pamiętam swoją wizytę w Norwegii. Spotkanie z premierem. Norwegia, jak wiadomo, potwierdziła długoterminowe plany pomocy Ukrainie. Później odwiedziłem spółkę „Kongsberg”, gdzie rozmawialiśmy, jak w obecnych okolicznościach można przyśpieszyć przekazanie systemu NASAMS Ukrainie. Bardzo się cieszę konstatując, że po długich dyskusjach i przy dużym wkładzie ministerstwa możemy wysłać dobrą wiadomość naszym przyjaciołom” — oświadczył prezydent.
Jeszcze zanim Gitanas Nausėda dotarł do Kijowa, Wołdymyr Zełenski podziękował Litwie. „Ważny i na czasie wkład w obronę ukraińskiego nieba i w ratowanie życia Ukraińców” — napisał na Twitterze prezydent Ukrainy.
Drony, czołgi, armaty
Ukraina chce również przenieść na swe terytorium produkcję zachodniej broni. Planuje również rozwinąć produkcję wojskowych dronów. „Ukraina nauczyła się produkować morskie drony, które pomyślnie wykorzystujemy. W ogóle produkcja wszelkiego rodzaju dronów jest tą gałęzią, która ma stać się najmocniejszą w Europie” — mówił we środę Zełenski z okazji Dnia Konstytucji.
Dodał, że jego kraj powinien produkować czołgi, systemy przeciwlotnicze i armaty, aby „ukraiński żołnierz zawsze posiadał broń”. W trakcie swej mowy prezydent Ukrainy wypowiedział się również o przyszłym członkostwie w Sojuszu Północnoatlantyckim — jego zdaniem przynależność do NATO byłaby przejrzystym sygnałem dla świata, że sojusz broni swych sojuszników.
Wagner i NATO
W rozmowie z BNS prezydent Litwy oświadczył, że w trakcie spotkania z Zełenskim został omówiony tzw. bunt Grupy Wagnera. Zdaniem głowy państwa litewskiego, zamieszanie w Rosji i przeniesienie się najemników na Białoruś jest dobrą okazją do zbliżenia Ukrainy z NATO. „Ukrainie te zajścia w pewnym sensie ułatwiają sytuację, ale najważniejsze jest to, co powiedział prezydent Zełenski, że nie możemy odpuścić tej możliwości. Musimy ją wykorzystać. Mając na uwadze szczyt w Wilnie” — oświadczył Gitanas Nausėda.
Czytaj więcej: Bunt Prigożyna: symptomatyczny i potencjalnie korzystny dla Litwy
Zmasowane ataki
Od jesieni 2022 r., czyli mniej więcej od czasu, kiedy zaczęła się ukraińska kontrofensywa, Rosjanie dokonują zmasowanych ataków rakietowych na ukraińskie miasta. We wtorek rakieta trafiła w pizzerię w Kramotorsku zabijając — według wstępnych danych — 10 osób i raniąc 61. Polska Agencja Prasowa, powołując się na SkyNews, podała, że w czasie ataku w lokalu było mnóstwo dziennikarzy, żołnierzy i wolontariuszy.
Dzień później Służba Bezpieczeństwa Ukrainy poinformowała o zatrzymaniu mieszkańca Kramatorska, który był rosyjskim agentem. Służba nie wyklucza, że mógł on naprowadzić wtorkowy atak rakietowy.
„Każdy taki przejaw terroru ponownie dowodzi — nam i całemu światu, że Rosja zasługuje tylko na jedno, po wszystkim, co zrobiła — na porażkę i na trybunał; na sprawiedliwe i legalne procesy przeciwko wszystkim zabójcom i terrorystom” — skomentował sytuację Wołodymyr Zełenski.
We środę Rosjanie ostrzelali wsie Kurnyliwka i Wowczanski Chutory w obwodzie charkowskim. W ataku zginęły cztery osoby.
Pierwsze zestawy systemu NASAMS do Ukrainy trafiły w listopadzie ubiegłego roku. Jak zapewniała wówczas strona ukraińska system „ma 100 proc. skuteczność”. NASAMS to norweski system krótkiego i średniego zasięgu przeznaczony do zwalczania pocisków rakietowych. NASAMS potrafi namierzyć cel będący w odległości 40 km.