Nowy rok szkolny z groźbą strajku
Minister odniósł się do zapowiadanego na 15 września strajku ostrzegawczego nauczycieli. Powiedział, że jego zdaniem żądania Litewskiego Związku Zawodowego Pracowników Oświaty są nierealistyczne.
Związki zawodowe nauczycieli domagają się podniesienia wynagrodzeń nauczycieli o 20 proc. od września tego roku i o kolejne 30 proc. od 1 stycznia 2024 r., zmniejszenia obciążenia nauczycieli oraz zmniejszenia liczby uczniów w klasach początkowych do 18, a w starszych — do 24.
Według ministra Jakštasa pensja dla nauczycieli miałaby być podnoszona dwukrotnie — w styczniu i wrześniu. Pozwoli to osiągnąć cel zawartego wcześniej międzypartyjnego porozumienia ws. oświaty, by średnie wynagrodzenie nauczyciela sięgało 130 proc. średniego krajowego wynagrodzenia.
Jak podaje resort oświaty, finansowanie edukacji i wynagrodzeń nauczycieli stale rośnie. Według Departamentu Statystyki w I kwartale 2019 r. średnie wynagrodzenie nauczyciela „do ręki” wynosiło 857 euro, w I kwartale 2023 r. – 1 328 euro „do ręki”, czyli wzrosło ponad półtora raza. W 2019 r. środki z budżetu państwa i samorządów na edukację wynosiły 2,24 mld euro, w 2023 r. — 3,55 mld euro (wzrost – 58 proc.).
Strajk ostrzegawczy nauczycieli odbędzie się 15 września, a w przypadku braku kompromisu zapowiadany jest również od 29 września na okres co najmniej miesiąca.
Czytaj więcej: 15 września — ostrzegawczy strajk nauczycieli
Nowy rok, nowe wyzwania
Resort oświaty informuje, że w nadchodzącym roku szkolnym uczniów i nauczycieli czeka wiele nowości. Dlatego minister Jakštas spodziewa się otwartej rozmowy z całą społecznością szkolną.
„Pierwszą rzeczą, o którą proszę wspólnotę edukacyjną, jest otwarty dialog. Nasze decyzje i prace są wspólne, niekoniecznie doskonałe. Ale zawsze jest sposób na poprawę ze względu na wspólne cele, a są one dość proste i nie zmieniają się: aby każde dziecko, bez względu na to, gdzie mieszka i jaka jest jego rodzina, otrzymało najlepszą możliwą edukację” — mówił G. Jakštas.
W klasach nieparzystych – znowelizowane programy
Jedną z największych nowości w szkołach ogólnokształcących jest wdrożenie zaktualizowanych programów kształcenia ogólnego i związane z tym zmiany w systemie oceniania — już wiosną tego roku trzecioklasiści gimnazjum będą zdawali sprawdziany pośrednie (lit. tarpinis patikrinimas).
W tym roku zaktualizowane programy kształcenia ogólnego zostaną wdrożone we wszystkich klasach nieparzystych oraz w ósmych z kilku przedmiotów — fizyki i chemii. W tym roku szkolnym o 20 proc. wydłużono czas przygotowania się do lekcji dla tych nauczycieli, którzy będą pracować zgodnie ze znowelizowanymi programami kształcenia ogólnego. W klasach parzystych będą kontynuowane bieżące programy, z wyjątkiem ósmoklasistów, którzy fizyki i chemii będą się uczyć według znowelizowanych programów. W następnym roku szkolnym, 2024–2025, już wszystkie klasy będą się uczyć zgodnie ze znowelizowanymi programami.
Zaktualizowane programy z języka polskiego zostały już przetestowane przez uczniów szkół z polskim językiem nauczania w ubiegłym roku szkolnym. Składali oni już sprawdzian pośredni z tego przedmiotu.
Jak zapewnia resort oświaty w komunikacie, szkoły zakupiły już ponad 26 tytułów podręczników w liczbie 19 tys. przygotowanych według zaktualizowanych programów, głównie dla uczniów szkół początkowych. Ministerstwo w tym roku przeznaczyło na zakup podręczników dwa razy więcej pieniędzy niż w roku poprzednim — 16 mln euro.
Czytaj więcej: Wszystkie egzaminy maturalne będą państwowe
Sprawdziany pośrednie dla III klas gimnazjalnych
Wiceminister Ramūnas Skaudžius podkreślił, że sprawdziany pośrednie pozwolą rozłożyć w czasie ciężar przygotowania do egzaminów i zminimalizować stres.
„Aby uczniowie i nauczyciele poczuli się spokojniejsi, pozwolimy tym uczniom, którzy pójdą na pierwszy ogień, złożyć powtórkę ze sprawdzianu pośredniego” – zapowiedział wiceminister.
Pierwsi uczniowie biorący udział w sprawdzianach pośrednich w razie niepowodzenia będą mieli możliwość ich zdania rok później, w klasie IV gimnazjum, a w końcowym wyniku państwowego egzaminu maturalnego będzie wystawiony wyższy wynik sprawdzianu pośredniego.
Pod koniec listopada planowane jest przeprowadzenie pilotażowego sprawdzianu pośredniego z matematyki w celu przetestowania możliwości technicznych. W tym celu do szkół zakupionych zostanie 2 tys. komputerów.
Podczas sprawdzianu pośredniego możliwe jest uzyskanie 40 proc. końcowej oceny egzaminu, co wystarcza do jego zdania. Po zdobyciu co najmniej 35 punktów podczas sprawdzianu pośredniego absolwent przyjdzie na egzamin, wiedząc, że egzamin państwowy został już zdany, bez względu na to, ile punktów otrzyma podczas niego.
Sprawdziany pośrednie będą odbywać się elektronicznie, w szkołach.
Tegoroczni absolwenci przystąpią do egzaminów według starego porządku.
Usprawiedliwienia nieobecności ucznia
Zgodnie z ogólnym zarządzeniem, od września tego roku rodzice będą mogli uzasadnić pięć lub więcej dni nieobecności dziecka w szkole z powodu ważnych, obiektywnych, uzasadnionych powodów w ciągu miesiąca.
Jeśli dziecko choruje dłużej niż pięć dni w miesiącu, rodzice powinni dostarczyć szkole informacje z elektronicznego systemu informacji zdrowotnej lub inne dowody potwierdzające chorobę ucznia lub wizytę u lekarza.
Zaświadczenia lekarskie nie będą wypisywane przez lekarzy. Obecnie opracowywany jest system, który umożliwi automatyczne usprawiedliwianie nieobecności. Dopóki go nie ma, w nadchodzącym roku szkolnym dostarczyć szkole informacje uzasadniające chorobę dziecka będą musieli rodzice.
Administracja szkolna usprawiedliwia lekcje opuszczone przez ucznia z powodu udziału w szkolnych wydarzeniach, konkursach, olimpiadach itp.
Jeśli dziecko nie uczęszcza do szkoły dłużej niż 5 dni bez usprawiedliwienia, szkoła będzie musiała skontaktować się z rodzicami. Jeśli nieuzasadnione opuszczanie lekcji się powtórzy, przyczyny nieobecności zostaną wyjaśnione przez szkolną komisję ds. opieki nad dziećmi. Jeśli to również nie pomoże, interweniować będzie samorząd w celu udzielenia kompleksowej pomocy dla ucznia i jego rodziny.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Dodatkowe konsultacje dla uczniów
Ten rok szkolny jest pierwszym, w którym dodatkowe konsultacje będą prowadzone dla uczniów, którzy nie osiągnęli zadowalającego poziomu osiągnięć w klasach 4, 8 i 10. W tym celu ministerstwo przeznacza samorządom środki na wynagrodzenia dla nauczycieli za czas pracy poświęcony na konsultacje.
Między innymi, w celu wzmocnienia nauczania matematyki, od 1 września zwiększy się liczba lekcji matematyki w klasie 3, w klasach III i IV gimnazjum — doda się po 1 lekcji.
Nowy przedmiot
Począwszy od tego roku szkolnego, pojawi się nowy przedmiot — umiejętności życiowych (lit. gyvenimo įgūdžių). Od 1 września lekcja jest wprowadzana w klasach 5 i 7 — po jednej lekcji w tygodniu, a w klasie 9 jedna lekcja co dwa tygodnie. Stopniowo na ten przedmiot zostanie przeznaczona 1 lekcja tygodniowo w klasach 1–10.
Przedmiot integruje wiele tematów: to edukacja społeczna i emocjonalna, edukacja zdrowotna, zapobieganie używaniu substancji psychoaktywnych, zapobieganie nękaniu i przemocy, bezpieczeństwo na drodze, pierwsza pomoc, edukacja seksualna, promocja zdrowia psychicznego, równość płci.