Ludzie są tak stworzeni, że ciągle szukają sposobów na uspokojenie się, zrelaksowanie i zrobienie sobie przerwy. Dla niektórych jest to aktywność fizyczna i muzyka, dla innych palenie. Jednak współczesny świat jest pełen działań i praktyk, które mogą pomóc ci się zrelaksować bez szkody dla twojego ciała, więc pozostaje tylko wybór, a palenie rzucić. Droga do rzucenia palenia może być trudna, ale każda podróż do celu zaczyna się od podjęcia decyzji, w tym przypadku decyzji o rzuceniu palenia.
Największy wpływ ma otoczenie
„Zacząłem palić w 2017 roku. Na początku wystarczyła paczka tygodniowo, potem potrzeba wzrosła do dwóch lub trzech paczek tygodniowo, a w końcu paczka dziennie przestała wystarczać. Ludzie wokół mnie mogli potwierdzić, że mogę palić jednego papierosa za drugim” — opowiada Kristijonas, który rzucił palenie rok temu.
Mówi, że pomimo faktu, że nie był naciskany przez otoczenie, aby zaczął palić, uległ „mentalności stada”, a przykład, który widział przez cały czas, stał się częścią jego życia.
Aušra Bagdonaitė, dyrektorka Centrum Zdrowia Psychicznego na Antokolu, wskazuje, że wpływ palących rówieśników, rodziców lub innych osób jest jednym z głównych czynników prowadzących do uzależnienia od tytoniu, obok atrakcyjnych opakowań papierosów i wyrobów tytoniowych. Podkreśla również ewolucję przemysłu tytoniowego i mnogość pojawiających się narzędzi. Powstaje fałszywe wrażenie, że produkty te są mniej szkodliwe niż tradycyjne papierosy.
Według Auksė Šileikytė, psychiatry z polikliniki na Antokolu, która pracuje w szpitalu dziennym dla dorosłych, każdego roku na choroby związane z paleniem tytoniu umiera od 5 do 7 milionów ludzi na całym świecie, z czego połowa przedwcześnie i można temu zapobiec.
„Palenie wpływa na układ odpornościowy, zwiększając ryzyko infekcji płuc. Palenie zwiększa częstość występowania zapalenia płuc i innych ostrych chorób układu oddechowego, a także prawdopodobieństwo zachorowania na grypę, przeziębienie i gruźlicę” — mówi ekspert.
Zmiana zależy od motywacji
Nigdy nie jest za późno na rzucenie palenia, ponieważ wskaźniki zachorowalności i śmiertelności z powodu tego szkodliwego nawyku rosną w zależności od tego, jak długo jest on praktykowany, wyjaśnia specjalistka. Uzależnienie jest chorobą przewlekłą, więc rzucenie palenia może być i zazwyczaj jest, procesem długotrwałym, wymagającym kilku prób. Decyzja o rzuceniu palenia jest istotną zmianą stylu życia.
„Najważniejszymi czynnikami w procesie rzucania palenia są cechy osobiste danej osoby, jej motywacja oraz rodzaj pomocy, o którą poprosiła i osoby, której powierzyła swoje zmartwienia. Najczęstszymi motywami skutecznego rzucenia palenia są ochrona zdrowia, oszczędność pieniędzy, ochrona przyrody, dobry zapach z ust i dawanie przykładu innym” — opowiada psychiatra ze szpitala dziennego.
Kristijonas, który ukończył studia dziennikarskie na Uniwersytecie Wileńskim, mówi, że podczas studiów próbował rzucić palenie, ale nigdy mu się to nie udało, aż w końcu 14 sierpnia ubiegłego roku wypalił ostatniego papierosa:
„Nagle znalazłem książkę o tym, jak rzucić palenie. Zacząłem czytać, byłem zainteresowany, a po przeczytaniu 4 rozdziałów zdałem sobie sprawę, że nie potrzebuję książki, aby wyjaśnić, jak rzucić palenie, mogę to zrobić sam, bez książki”.
Wyznacz konkretny dzień
Dla tych, którzy chcą rzucić palenie, Auksė Šileikytė daje jedną radę — przestań palić. „Nie »mniej« czy »rzadziej«, ale po prostu przestać. Nie można być trochę uzależnionym. Albo jesteś uzależniony, albo nie” — mówi.
Rzucenie palenia nie oznacza ograniczenia palenia, więc przygotuj się na rezygnację ze wszystkich form palenia. Aby pomóc ci wytrwać w tym zobowiązaniu, powiedz o tym rodzinie, przyjaciołom i współpracownikom, a także porozmawiaj z lekarzem lub innym pracownikiem służby zdrowia o tym, jakie metody leczenia mogą być dla ciebie skuteczne.
Zmień swoją rutynę: wykonuj codzienne czynności o innych porach dnia — wspólnie z osobami, które nie palą, w innych miejscach. „Unikaj sytuacji i środowisk, w których paliłeś, miej przy sobie książkę i telefon, aby unikać nudy. Z każdą minutą przypominaj sobie, że zbliżasz się do celu i że wybierasz zachowanie oparte na swoich wartościach, które nie jest »przyjemne tu i teraz«, ale dobre w dłuższej perspektywie” — radzi.
Specjaliści mogą pomóc
Lekarka, która pracuje w szpitalu dziennym dla dorosłych w Centrum Zdrowia Psychicznego, dodaje, że równie ważne jest rozważenie stresujących sytuacji, z którymi możesz się spotkać podczas rzucania palenia i tego, jak sobie z nimi poradzisz, jeśli nie będziesz palić.
„Ustal konkretne działania, takie jak ćwiczenia, słuchanie muzyki, pójście na spacer. Wszystkie sytuacje można rozwiązać bez palenia. Przypominaj sobie o ważnych krokach, które podejmujesz w kierunku własnego zdrowia i zdrowia osób wokół ciebie” — dzieli się swoją radą psychiatra.
Przypomina nam również, że nawroty są naturalną częścią leczenia uzależnień. Ważniejsze jest nie to, ile nawrotów do palenia wystąpi, ale jak szybko zostaną one rozpoznane. Badania pokazują, że odsetek osób, którym udało się rzucić palenie jest wyższy wśród tych, którzy rzucili nałóg z pomocą profesjonalistów w porównaniu do tych, którzy próbowali rzucić palenie na własną rękę.
Najważniejszą rzeczą, według A. Šileikytė, jest uświadomienie sobie, że istnieją różne sposoby, aby pomóc komuś, kto chce rzucić palenie, podczas gdy nie ma sposobów, aby pomóc komuś, kto tego nie chce.
Więcej informacji na temat tego, dlaczego i jak rzucić palenie, można znaleźć na specjalnej stronie internetowej poświęconej narkotykom, tytoniowi i kontroli alkoholu https://nerukysiu.lt.
Od początku 2024 r. na Litwie zostanie również uruchomiona infolinia telefoniczna, która będzie udzielać bezpłatnych porad osobom pragnącym rzucić palenie.
Zam. 2719