Organizatorem protestu jest Litewska Rada Rolnicza. W ramach akcji protestacyjnej rolnicy zaparkowali swe traktory i ciągniki w centrum miasta. Między innymi na odcinkach na alei Giedymina oraz ulicach Šventaragio, Jogailos, Jakšto, Vasario 16-osios, Tumo-Vaižganto, Gynėjų i Goštauto. Właśnie dlatego do piątku ruch drogowy w centrum może być utrudniony.
„Jesteśmy siłą”
Do Wilna przybyło ponad 1 300 traktorów oraz innego transportu rolniczego. W samym centrum udało się ulokować ponad 900 sztuk, pozostałe zostały zaparkowane na przedmieściach. „Któż może wiedzieć, być może trzeba będzie zatrzymać się w Wilnie na dłużej. Trzymajcie się. Jesteśmy siłą, kiedy jesteśmy razem” — mówił do zebranych pod rządem rolników Ignas Hofmanas, prezes Litewskiej Rady Rolniczej.
Żądania rolników generalnie dotyczą sześciu obszarów. Chcą zakazu tranzytu rosyjskiego zboża przez terytorium Litwy. Sankcje Unii Europejskiej nie obejmują rosyjskich artykułów spożywczych i zdaniem rolników to wpływa na ceny eksportowanej przez nich produkcji. „(Zboże — przyp. red.) wiozą putinowscy bandyci, a Litwa będąc posłuszną sługą pomaga zapychać kieszenie dla machiny wojennej, aby mogła nadal mordować Ukraińców. Unia Europejska próbowała stworzyć zielony korytarz dla ukraińskiego zboża, ale tego nie zrobiła. Natomiast droga dla zboża rosyjskiego jest otwarta. Żądamy, aby transportowanie tego zboża przez port w Kłajpedzie zostało zamknięte” — oświadczył na wiecu przedstawiciel branży zbożowej.
Czytaj więcej: MSZ Litwy: transport ukraińskiego zboża przez Litwę „wielką szansą” dla portów. „To dochód dla Litwy”
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Łąki wieloletnie, mleko i paliwo
Rolnicy chcą też rozwiązania problemu dotyczącego łąk wieloletnich. Zgodnie z litewskim ustawodawstwem do łąk wieloletnich są zaliczane tereny, które przez pięć lat są nieuprawiane. W przypadku, kiedy nieuprawiane tereny w stosunku do ogółu posiadanej ziemi stanowią ponad 5 proc., rolnicy są zobowiązani do jej uprawy. Zdaniem rolników ten przepis jest krzywdzący.
Kolejna kwestia to skup mleka. Protestujący chcą, aby cena skupu nie była niższa od ceny podstawowej (lit. savikaina). W przypadku cen skupu mleka, jeszcze w ubiegłym roku, odbyły się akcje protestacyjne w całym kraju. W wielu miastach było bezpłatnie rozdawane mleko.
Poza tym wśród żądań znalazł się postulat obniżenia akcyzy dla rolników korzystających z ropy i gazu oraz zmiana zasad dotyczących korzystania z oleju napędowego. Od roku 2024 wszedł w życie nakaz, że oznakowane paliwo można tankować wyłącznie dla traktorów.
Rolnicy domagają się także, aby nadzór nad terenami chronionymi i zbiornikami wodnymi spoczywał na barkach nie tylko na samych właścicieli, ale również na państwie albo co najmniej państwo umożliwiłoby ubieganie się o rekompensatę.
Ministerstwo Rolnictwa, jeszcze zanim rozpoczął się protest, oświadczyło, że strona rządowa wzięła pod uwagę postulaty rolników dotyczące używania oznakowanego oleju napędowego, łąk wieloletnich oraz obszarów chronionych. Resort zapowiedział, że jest brana pod uwagę rezygnacja z regulacji prawnej, dzięki której oznakowany olej napędowy będzie mógł być stosowany nie tylko w transporcie rolniczym. Poza tym są prowadzone konsultacje z Komisją Europejską w sprawie wieloletnich łąk.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Protest ekologów
Równolegle z protestem rolników, we środę, odbyła się akcja proekologiczna pt. „Kompromisy — nie kosztem przyrody”. Aktywiści ekologiczni zaapelowali do rządu, aby nie poddawał się presji rolników. Ich zdaniem uprawa roli musi być bardziej ekologiczna, ponieważ to dotyczy nas wszystkich. „Każdego roku do Morza Bałtyckiego dostaje się 600 ton fosforytów oraz 50 ton azotu. Większość tych substancji dostaje się do wody z pól uprawnych” – czytamy w oświadczeniu dyrektora Litewskiego Funduszu Przyrody Edmundasa Greimasa.
Czytaj więcej: Zboże a ekologia: Zielony Ład uderzy w konsumentów
Reakcja rządu
Minister środowiska Simonas Gentvilas oświadczył, że problem z litewskim rolnictwem polega na tym, że rodzimi rolnicy skupiają się na uprawie roślin, a nie hodowli zwierząt. Zdaniem polityka hodowla zwierząt jest bardziej przyjazna dla środowiska niż uprawa roślin. „Hodowla zwierząt jest zdrowa dla przyrody, ale jest jej zbyt mało. Zbytnio poszliśmy w stronę uprawy roślin. Generalnie do tego doszło dzięki dotacjom dla rolników. Ale to stworzyło problem dla ochrony środowiska” — powiedział dziennikarzom Gentvilas.
Minister podkreślił, że drzwi jego resortu są zawsze otwarte dla rolników. Dodał, że będąc szefem ministerstwa ochrony środowiska musi dbać nie tylko o rolników, ale również o samą przyrodę. „Słyszymy, wsłuchujemy się, dyskutujemy i rozwiązanie na pewno znajdziemy” — podkreślił polityk.
Protestujący chcieli spotkać się również z premier Ingridą Šimonytė. Szefowa rządu wystosowała jednak pisemne oświadczenie, w którym stwierdziła, że nie ma nic przeciwko akcjom protestacyjnym. Tym razem jednak nie spotka się z rolnikami, ponieważ żądania już zna. Poza tym przed kilkoma tygodniami do takiego spotkania doszło.
Ogółem pod siedzibą rządu zebrało się kilka tysięcy osób. Policja poinformowała, że do żadnych poważnych incydentów nie doszło. Zatrzymano tylko jedną osobę, która była pod wpływem alkoholu.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
