Poznane wyniki matur pozwoliły jednym maturzystom odetchnąć z ulgą i aplikować na wymarzone kierunki, inni zaś zastanawiają się nad planem B. Niestety, dla 21 proc. tegorocznych maturzystów polskich szkół, którzy podeszli do składania matury z języka litewskiego, droga na jakiekolwiek studia na Litwie w tym roku jest zamknięta.
Nie wszyscy składają litewski
Według danych Narodowej Agencji Edukacji wnioski o przystąpienie do matury w tym roku złożyło 27 666 uczniów klas końcowych szkół ogólnokształcących i szkół zawodowych na Litwie.
Do państwowego egzaminu dojrzałości z literatury i języka litewskiego podeszła część kandydatów — 17 357 osób, co stanowi 62,74 proc. ogółu litewskich maturzystów. Egzamin zdało 91,1 proc. uczniów, a 314 kandydatów (czyli 1,8 proc.) otrzymało maksymalny wynik stu punktów.
Na egzaminie z języka litewskiego maturzyści musieli napisać rozprawkę lub esej literacki na jeden z podanych czterech tematów. W pracy pisemnej musieli odnieść się do przynajmniej jednego zalecanego autora z listy obowiązkowych lektur. Wydawałoby się, że napisanie pracy pisemnej nie powinno stanowić trudności po 12 latach zgłębiania przedmiotu w szkole, jednak część uczniów nie sprostała temu zadaniu.
Czytaj więcej: Maturzyści zdawali obowiązkowy egzamin z języka litewskiego
Angielski i polski jak z płatka
Tymczasem egzamin z języka angielskiego maturzyści na Litwie składają bez najmniejszego problemu. Zdawało go w tym roku 16 929 kandydatów, pomyślnie zdało 99,4 proc. Ocenę stu punktów otrzymało 419 osób, czyli 2,5 proc.
Maturzyści polskich szkół po raz pierwszy w tym roku składali państwowy egzamin z literatury i języka polskiego. Przystąpiło do niego 766 kandydatów. Egzamin zdało 96,9 proc. maturzystów. 28 uczniów uzyskało wynik stu punktów, co stanowi 3,7 proc.
Każdy piąty polski maturzysta nie zdał litewskiego
Jak poinformowała naszą redakcję Jurgita Kažukauskaitė-Sarnickienė, kierowniczka Działu Komunikacji Narodowej Agencji Edukacji, państwowy egzamin z języka litewskiego złożyło 91,1 proc. ogółu kandydatów na Litwie. W szkołach z polskim językiem nauczania odsetek ten jest znacznie mniejszy i wyniósł 79 proc. Oznacza to, że dla 21 proc. kandydatów z polskich szkół niezłożony egzamin z litewskiego zamyka drogę na jakiekolwiek studia.
Warto zwrócić uwagę również na inne przytoczone przez Agencję dane obrazujące znaczną rozpiętość w wynikach na maturze z litewskiego. Dla porównania w ubiegłym roku szkolnym w 2023 język litewski złożyło 92,8 proc. maturzystów ze szkół litewskich i 84,02 proc. maturzystów ze szkół polskich. Rok wcześniej, w 2022, odpowiednio 92 proc. i 82,33 proc. W 2020 r. egzaminu z litewskiego w szkołach mniejszości narodowych nie zdało 19 proc., w 2019 — 21 proc., w 2018 – 19,3 proc. maturzystów ze szkół mniejszości narodowych.
Matematykę zdało blisko 90 proc. maturzystów
Paradoksalnie, słabe wyniki uzyskane przez polskich maturzystów na egzaminie z języka litewskiego, nie przeszkodziły im w złożeniu innych egzaminów państwowych, składanych przecież również po litewsku. Z udostępnionych przez Narodową Agencję Edukacji wstępnych wyników egzaminów widać, że polscy maturzyści uzyskują podobne, a nawet lepsze wyniki niż ich litewscy rówieśnicy. Jeżeli w skali kraju matematykę złożyło w tym roku 89,5 proc. uczniów litewskich szkół, to w polskich szkołach to 89,6 proc. W roku szkolnym 2022-23 matematykę zdało 84,6 proc. w kraju i 86,56 proc. w szkołach polskich, w 2021-22 odpowiednio 64,6 proc. i 67,8 proc.
Zbliżone wyniki osiągają maturzyści z polskich i litewskich szkół na innych egzaminach, jak np. z historii czy chemii (tabelka w załączniku). Również z tych przedmiotów maturzyści z polskich szkół wykazują się nierzadko lepszą wiedzą.
Czytaj więcej: Państwowy egzamin z matematyki konieczny przy rekrutacji na studia
W rejonie wileńskim maturę składało 258 polskich maturzystów
Jeżeli w skali Litwy egzaminu z państwowego języka litewskiego nie złożył każdy co dziesiąty maturzysta, to w rejonie wileńskim jest to już jeden z pięciu absolwentów. Jak poinformował nas Jaroslav Suboč, starszy specjalista z wydziału oświaty Samorządu Rejonu Wileńskiego, w rejonie wileńskim do składania matury z litewskiego podeszło 131 uczniów z 258 maturzystów rejonu ze szkół z polskim językiem nauczania, co stanowi 50,78 proc. kandydatów. 29 osób z 131 kandydatów egzaminu nie złożyło, co daje 22,13 proc.
Warto odnotować, że jedna uczennica z Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach uzyskała na egzaminie z państwowego języka litewskiego maksymalną ocenę 100 punktów.
Z państwowego egzaminu z języka polskiego najwyższą ocenę (100) uzyskali dwaj maturzyści: z Gimnazjum im. Tadeusza Konwickiego w Bujwidzach i Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudaminie. Egzamin ten składali wszyscy maturzyści rejonu, nie złożyło go 10 osób.
Do państwowego egzaminu z matematyki w rejonie wileńskim podeszło 115 uczniów. Nie złożyło go 16 maturzystów, co daje 13,9 proc.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Ujednolicenie litewskiego okazało się nieefektywne
Wyniki matur w ciągu ostatnich kilkunastu lat wykazały, że reforma z 2011 r., która wprowadziła ujednolicenie podstawy programowej i egzaminu z języka litewskiego dla uczniów ze szkół mniejszości narodowych i szkół z litewskim językiem nauczania, nie przyniosła pożądanych efektów w postaci lepszej znajomości języka państwowego.
Statystyki wykazują, że ujednolicony egzamin z języka litewskiego przekreśla życiowe szanse dla każdego co piątego maturzysty z polskich szkół. Co gorsza, polscy uczniowie są postawieni na gorszej pozycji już na starcie swej edukacji w szkole.
— Uczniowie pierwszej klasy polskich szkół, pochodzący z polskich rodzin, zaczynają naukę języka litewskiego według programu przeznaczonego dla litewskich szkół, uczą się go jako ojczystego, bez etapu przygotowawczego. Uważam, że to ujednolicenie programów musiałoby przebiegać stopniowo, z dostosowaniem treści do poziomu wiedzy i umiejętności uczniów, z zapewnieniem odpowiednich podręczników. Dla przykładu, dzieci nie mają problemu z opanowaniem języka angielskiego i szybko się go uczą. Jest tak, ponieważ korzystają z odpowiednich podręczników, słowników, programów, uwzględniających ich poziom wiedzy. Natomiast program nauczania języka litewskiego zakłada, że pierwszoklasista przychodzący z polskiej rodziny swobodnie potrafi się porozumieć po litewsku, tymczasem tak nie jest. To rodzi problemy — wskazuje Regina Markiewicz, kierowniczka wydziału oświaty i sportu Samorządu Rejonu Solecznickiego.
Jak podkreśla nasza rozmówczyni, nikt nie neguje potrzeby opanowania języka litewskiego.
— Nauczyciele robią wszystko, co mogą. Liczba godzin nauczania języka litewskiego jest wystarczająca, a w każdej szkole są specjaliści do nauczania tego przedmiotu. Główną przyczyną gorszych wyników są, moim zdaniem, różnice regionalne — wskazuje.
— W ubiegłym roku w naszym rejonie egzaminu z litewskiego nie złożyło 18,9 proc. uczniów ze szkół z polskim językiem nauczania. Taki sam procent maturzystów nie złożył egzaminu z języka litewskiego ze szkół ministerialnych z litewskim językiem nauczania, w których nauczanie wszystkich przedmiotów odbywa się w języku litewskim. Tak więc nawet wprowadzenie nauczania historii czy geografii po litewsku nie oznacza, że uczniowie lepiej się wykażą na egzaminie z języka litewskiego — zaznacza nasza rozmówczyni.
Czytaj więcej: Ujednolicony egzamin z litewskiego bije z całą siłą