Wiosną 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Komisji Europejskiej eIDAS-2 dotyczące tożsamości cyfrowej. Częścią e-tożsamości będzie Europejski Portfel Tożsamości Cyfrowej. Według Komisji Europejskiej będą to osobiste portfele cyfrowe w formie aplikacji umożliwiające obywatelom cyfrową identyfikację, przechowywanie danych dotyczących tożsamości i dokumentów urzędowych w formacie cyfrowym oraz zarządzanie nimi.
Od cyfrowej identyfikacji do cyfrowego portfela
Europejska Tożsamość Cyfrowa ma umożliwić obywatelom UE korzystanie z jednolitego systemu identyfikacji elektronicznej. Dzięki temu będą oni mogli w łatwy sposób uwierzytelniać swoją tożsamość. Główną ideą jest zapewnienie bezpieczeństwa danych osobowych oraz pełnej kontroli nad tym, jakie informacje są udostępniane i w jakim celu.
Z kolei Europejski Portfel Tożsamości Cyfrowej to aplikacja, w której będzie można przechowywać różne cyfrowe dokumenty, takie jak dowody osobiste, prawa jazdy, recepty czy certyfikaty edukacyjne. Portfel będzie służył do przechowywania i udostępniania tych dokumentów w kontaktach z administracją publiczną oraz z prywatnymi usługodawcami. Przykładowe zastosowania to możliwość otwarcia konta bankowego, zgłoszenia zmiany adresu czy rezerwacji biletów na podróż.
Projekt pilotażowy Potential dla Litwy
Do początku 2027 r. wszystkie kraje UE muszą zapewnić swoim obywatelom i mieszkańcom oraz przedsiębiorstwom Portfel Tożsamości Cyfrowej. W celu przetestowania różnych scenariuszy korzystania z portfela, w UE prowadzone są równolegle cztery projekty pilotażowe na dużą skalę.
Litwa jest częścią projektu Potential, który jest realizowany w naszym kraju przez Departament Informatyki i Komunikacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wspólnie z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, Centrum Wydawania Dokumentów Osobistych MSW, spółką Regitra oraz firmą car-sharingową CityBee.
– Potential to największy projekt pilotażowy, w który zaangażowanych jest ponad 140 instytucji sektora publicznego i prywatnego z 18 państw członkowskich UE i Ukrainy. Potential testuje sześć scenariuszy korzystania z portfela na poziomie krajowym i międzypaństwowym: usługi e-administracji, otwarcie konta bankowego, rejestracja karty SIM, cyfrowe prawo jazdy, e-recepta i kwalifikowany e-podpis – wyjaśnia w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Vilma Misiukonienė, przedstawicielka Departamentu Informatyki i Komunikacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, kierowniczka projektu pilotażowego Potential na Litwie.
Testowanie cyfrowego prawa jazdy
Na Litwie cyfrowe prawo jazdy będzie testowane już pod koniec tego roku, a wiosną przyszłego roku testy odbędą się też na poziomie międzypaństwowym.
– Należy podkreślić, że jest to projekt o charakterze badawczym, którego celem jest pomoc w opracowaniu i zdefiniowaniu europejskich standardów dotyczących portfela (a tym samym cyfrowego prawa jazdy i innych spraw użytkowników). Ostateczna realizacja norm i wymagań rozporządzenia jest odrębnym projektem na szczeblu państwowym, którego wdrożenie planowane jest na 2027 rok – mówi Vilma Misiukonienė.
Litewskie testy krajowe z udziałem partnerów, spółek Regitra i CityBee, mają na celu sprawdzenie dopasowania i zgodności wydanych dokumentów w sprawach dotyczących wynajmu samochodów. W trakcie projektu pilotażowego oceniane i identyfikowane są ewentualne bariery prawne i techniczne utrudniające ostateczne wdrożenie. Testy będą odbywały się w zamkniętej przestrzeni „sandbox”. Wyniki testów zostaną udostępnione Komisji Europejskiej oraz innym krajom zaangażowanym w projekt.
Korzystanie – dobrowolne
Jak podkreśla nasza rozmówczyni, korzystanie z cyfrowego portfela jest dobrowolne. – Portfel będzie dostępny dla wszystkich mieszkańców UE na zasadzie dobrowolności. Będzie on działać jako aplikacja mobilna o kilku celach. Przede wszystkim będzie to narzędzie do cyfrowej identyfikacji tożsamości. Będzie on również służył jako repozytorium, w którym będzie można przechowywać dokumenty osobiste, począwszy od biletu autobusowego, legitymacji studenckiej i dyplomów, a skończywszy na bilecie rybackim, prawie jazdy i innych dokumentach ważnych dla użytkownika, dostępnych w każdej chwili na szczeblu krajowym i międzynarodowym – wskazuje nasza rozmówczyni.
Dla przykładu, Litwa i Polska zaprezentują na rynku własne portfele, które będą mogły komunikować się ze sobą – wymieniać się informacjami, dzielić danymi i umożliwiać użytkownikom dostęp do usług elektronicznych krajów za pośrednictwem portfela. Będzie to musiało zadziałać nie tylko online, ale także fizycznie – np. policjant będzie mógł zeskanować cyfrowe prawo jazdy podczas bezpośredniego kontaktu.
Jak zapewniono, korzyści z cyfrowego prawa jazdy będą wielorakie: ułatwi ono dostęp do usług podczas podróży do innych krajów UE, takich jak wynajem samochodu; będzie zawsze na wyciągnięcie ręki, czyli w telefonie komórkowym; przypomni o wygaśnięciu prawa jazdy czy wygaśnięciu zaświadczenia lekarskiego.
W dłuższej perspektywie w cyfrowym portfelu prawdopodobnie pojawią się dokumenty, takie jak: cyfrowy dowód rejestracyjny samochodu, polisa ubezpieczeniowa, abonament parkingowy itp.
Czytaj więcej: Litwa bierze się za cyfryzację — zainicjowano Centrum Otwartych Danych i Transformacji Cyfrowej
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 42 (126) 09-15/11/2024