„Gruźlica to przewlekła choroba zakaźna wywoływana przez prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Atakują one najczęściej płuca, oskrzela lub inne drogi oddechowe, ale mogą wpływać na każdy inny narząd (na przykład nerki, rdzeń kręgowy, mózg, kości, stawy, oczy)” — poinformowano „Kurier Wileński” w Narodowym Centrum Zdrowia Publicznego (NVSC).
Według wstępnych danych NVSC w ubiegłym roku w kraju zarejestrowano 716 przypadków różnych form gruźlicy, a w 2023 r. — 611 przypadków. Chociaż liczba zarejestrowanych przypadków w 2024 r., jest większa, to ważnym czynnikiem przyczyniającym się do jej wzrostu jest m.in. poprawa systemu zarządzania i nadzoru nad chorobami zakaźnymi. Zachorowalność na gruźlicę spada powoli z roku na rok, w ciągu ostatniej dekady zmniejszając się około dwukrotnie.
Czynniki ryzyka
— Analiza liczby przypadków zapadalności na gruźlicę według płci wskazuje, że jest ona diagnozowana znacznie częściej u mężczyzn. Osoby z osłabionym układem odpornościowym, takie jak osoby z HIV, cukrzycą lub przewlekłą chorobą płuc, są również bardziej narażone na zachorowanie. Niedożywienie i zła dieta także przyczyniają się do wyższego ryzyka, podobnie jak nadmierne spożycie alkoholu lub palenie tytoniu. Głównymi objawami a także oznakami wskazującymi, że należy skierować pacjenta na badania to: kaszel trwający dłużej niż trzy tygodnie, odkrztuszanie plwociny, a czasem krwi, nocne poty, niska, ale utrzymująca się gorączka (zwykle 37 st. C), osłabienie i zmęczenie, brak apetytu, nietypowa utrata masy ciała, ból w klatce piersiowej — poinformowano nas NVSC.
Jak zapobiegać?
Według specjalistów NVSC, w zapobieganiu zachorowaniom na gruźlicę najskuteczniejsze są szczepienia. Szczepionka przeciwko gruźlicy jest podawana noworodkom dwa-trzy dni po urodzeniu. Głównym celem szczepionki jest ochrona noworodków i niemowląt przed ciężkimi postaciami gruźlicy. Wskazane są profilaktyczne badania lekarskie przed rozpoczęciem pracy, a następnie profilaktyczne badania dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, które znajdują się na liście obowiązkowej do sprawdzenia pod kątem chorób zakaźnych. Zalecane jest pobieranie próbek na gruźlicę u dzieci w wieku 6-7 lat przed rozpoczęciem nauki w szkole oraz u dzieci ze zidentyfikowanych grup ryzyka (nieszczepionych przeciwko gruźlicy, mającymi częste przeziębienia, narażonych na kontakt z osobami chorymi na gruźlicę, zmagającymi się z przewlekłą lub upośledzającą odporność chorobą, czy też pochodzącymi z krajów o wysokiej zachorowalności na gruźlicę). Konieczne jest leczenie profilaktyczne osób zakażonych gruźlicą. Wskazane jest badanie w kierunku gruźlicy osób mających kontakt z chorymi na gruźlicę. Ważne jest zapewnienie ciągłego leczenia przeciwgruźliczego osobom chorym na gruźlicę.
Do niespecyficznych środków zapobiegawczych zaliczamy: wentylację i sprzątanie pomieszczeń (zainstalowanie systemów wentylacyjnych, lamp ultrafioletowych itp.), zachowanie higieny kaszlu i kichania (zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu i kichania), stosowanie środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych, dbanie o prawidłową higienę osobistą (mycie rąk) oraz odpowiedni tryb pracy i odpoczynku.
W leczeniu gruźlicy zasadnicze znaczenie ma wczesna diagnoza, wczesne rozpoczęcie leczenia i zastosowanie schematu leczenia.
Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca dla upamiętnienia dnia, w którym niemiecki mikrobiolog Robert Koch odkrył prątek gruźlicy. Święto zainicjowała 100 lat później Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) — 24 marca 1982 r., aby podnosić świadomość i szerzyć wiedzę.
Czytaj więcej: Gruźlica — podstępna choroba