— Dzień Trzeźwości na Litwie nie jest obchodzony. A szkoda. Nasz kraj ma problem z alkoholem i warto byłoby ludziom zastanowić się nad tym przynajmniej na jeden dzień, ile spożywamy alkoholu. Główną ideą tego dnia jest zwrócenie uwagi na to, że pijemy za dużo alkoholu. W 2020 r. zgłosiliśmy poprawkę do Ustawy o dniach pamięci, zgodnie z którą Dzień Trzeźwości miałby być obchodzony 3 czerwca. Dzień ten jest już uznany za dzień upamiętniający i nazywany jest Dniem Sąjūdisu, na pamiątkę Litewskiego Ruchu Odbudowy, który doprowadził kraj do odzyskania niepodległości — powiedział w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Aurelijus Veryga były minister zdrowia, główny inicjator poprzednich poprawek do ustawy o kontroli alkoholu.
„Nie będę pił — wolę wylać!”
Według byłych inicjatorów Dnia Trzeźwości, Aurelijusa Verygi i Antanasa Matulasa, dzień ten powinien był upamiętniać ruch trzeźwości założony przez biskupa Motiejusa Valančiusa w XIX w. Wówczas proponowano, aby Dzień Trzeźwości był obchodzony 3 czerwca, ponieważ tego dnia w 1989 r. w Wilnie w parku na Zakrecie (Kalnų parke) odbyła się akcja wylewania do kanalizacji odurzających trunków pod hasłem „Litwo! Nie będę pił — wolę wylać!”.
Przewodniczący Komisji ds. zapobiegania uzależnieniom Saulius Čaplinskas w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” także zaznaczył, że upamiętnienie Dnia Trzeźwości na Litwie jest potrzebne.
— Dzień ten powinien być popularyzowany. Każda taka inicjatywa prozdrowotna jest pretekstem do rozmowy o jakimś ważnym aspekcie zdrowia, a w tym przypadku jest to bardzo ważny aspekt. Jestem za tym, aby świętować ten dzień w naszym kraju. Idziemy w dobrym kierunku. Wysiłki, które zostały włożone, aby zmniejszyć spożycie alkoholu przynoszą pozytywne wyniki. Chociaż alkoholu spożywa się mniej, to nadal jest to wielki problem — powiedział Saulius Čaplinskas.
W Departamencie Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu (NTAKD) poinformowano nas, że spożycie alkoholu znacznie spadło w ciągu ostatniej dekady. Chociaż w 2021 r. spożycie alkoholu w naszym kraju należało do najwyższych, Litwa była również krajem o największym spadku spożycia alkoholu: z 14,7 litra (2011 r.) do 12,1 litra (2021 r.).
Odsetek populacji spożywającej alkohol raz w tygodniu lub częściej spadł z 33,3 proc. (2016 r.) do 23,7 proc. (2021 r.). Odsetek populacji spożywającej alkohol umiarkowanie co tydzień również spadł (9,9 proc. w 2016 r. i 7,1 proc. w 2021 r.). Rozpowszechnienie spożycia alkoholu wśród osób w wieku 11-15 lat na Litwie również spada (52 proc. w 2014 r., 45 proc. w 2018 r. i 42 proc. w 2022 r.).
Prawie 3 mln zgonów rocznie
— Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) spożywanie alkoholu zabija prawie 3 miliony ludzi rocznie. W Europie spożycie alkoholu jest odpowiedzialne za około 2 500 zgonów każdego dnia. Spożywanie alkoholu jest jednym z głównych czynników ryzyka przedwczesnej śmierci na całym świecie, zwłaszcza wśród młodych ludzi. W Europie spożycie alkoholu odpowiada za jeden na cztery zgony wśród osób w wieku 20-24 lat. Picie alkoholu w dużych ilościach jest głównym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, marskości wątroby i niektórych nowotworów, ale nawet umiarkowane spożycie alkoholu zwiększa długoterminowe ryzyko wystąpienia tych chorób — poinformowano nas.
Według NTAKD, badania pokazują, że konsekwentne i trwałe ograniczenie środków kontroli alkoholu, takich jak dostępność i przystępność cenowa (np. zwiększenie akcyzy na alkohol, skrócenie czasu sprzedaży) na Litwie może pomóc w zmniejszeniu ogólnej umieralności i umieralności z powodu chorób układu krążenia, zwłaszcza wśród mężczyzn.
Czytaj więcej: Litwa walczy z alkoholizmem. Dużo zrobiła, ale wyzwania pozostają