Zniszczenie wielowiekowej społeczności żydowskiej
– To Dzień Zagłady Żydów Litewskich – ważna data, która przypomina o tragedii Holocaustu oraz o zniszczeniu wielowiekowej społeczności żydowskiej w tym kraju. Jeśli chcemy poznać przeszłość naszego kraju, musimy dbać o to, żeby historia nie odeszła w zapomniane. 94 proc. zamordowanych Żydów litewskich to ogromny cios dla Litwy. Minęło 35 lat, odkąd możemy swobodnie wspominać tragedię Holokaustu na Litwie. 94 na 100 obywateli pochodzenia żydowskiego zostało brutalnie zamordowanych przez nazistów i ich lokalnych popleczników. W latach powojennych zabroniono mówić o Holokauście, zbierać informacje o tym, jak żyli i jak zginęli Żydzi. Po prostu historia była nam nieznana. A teraz, w czasach niepodległości, znaleźliśmy się na progu głodu informacyjnego. I teraz próbujemy przezwyciężyć ten głód informacyjny, który powstał zarówno w czasie Holokaustu, jak i w okresie stalinowskim – mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” poseł na Sejm RL Emanuelis Zingeris.
Trochę historii
W międzywojennym Wilnie mieszkało blisko 80 tys. Żydów, którzy stanowili niemal 1/3 wszystkich mieszkańców miasta. 22 czerwca 1941 r. armia III Rzeszy wkroczyła na Litwę. Między ulicami Szklaną, Żydowską, Niemiecką i Antokolskiego Niemcy zorganizowali getto, w którym zamknięto około 12 tys. osób. Getto istniało krótko, w dniach 22–23 września jego mieszkańcy zostali wywiezieni do podwileńskich Ponar, gdzie zostali eksterminowani.
Na początku września 1941 utworzono również „duże getto”. Znajdowało się ono między ulicami Karmelitańską, Niemiecką, Lidzką i Zawalną. Umieszczono tam około 29 tys. Żydów. W dużym getcie działały dwie szkoły, biblioteka, szpital i teatr. Życie toczyło się w cieniu regularnych wywózek do Ponar. Szacuje się, że w lasach ponarskich zamordowano ponad 70 tys. Żydów z Wilna i pobliskich miejscowości.
Pamięć chroni przed zapomnieniem
Polityk podkreślił, że pamięć o Holokauście jest bardzo ważna, ponieważ chroni przed zapomnieniem ofiar i ich strasznych losów, uczy, do czego może doprowadzić nienawiść i rasizm.
– Pamiętajmy, że pamięć o 23 września uczy nas, że milczenie o tym, że komuś dzieje się krzywda, przyczynia się do rozprzestrzeniania nienawiści. Musimy dzisiaj o tym mówić, żeby ta straszna historia się już nigdy nie powtórzyła – zaznacza Zingeris.
W Wilnie i Kownie obchody upamiętniające Holokaust
23 września 2025 r. (wtorek)
Wieczór pamięci w Muzeum IX Fortu w Kownie. Žemaičių pl. 75, Kowno
18:30 — Bezpłatna wycieczka „Holokaust w Litwie” w Muzeum IX Fortu w Kownie.
19:30 — Ceremonia upamiętniająca ofiary ludobójstwa Żydów litewskich w Muzeum IX Fortu w Kownie i kompleksie pamięci.
25 września 2025 r. (czwartek)
14:00 — Ceremonia upamiętniająca ofiary ludobójstwa Żydów litewskich w Miejscu Pamięci w Ponarach. Agrastų g. 15, Wilno.
