Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokach został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Papieski dekret odczytał podczas uroczystej Mszy Świętej wileński metropolita abp Gintaras Grušas. Dzień jest niewątpliwie świętem dla całego Kościoła na Litwie, ale najbardziej cieszą się troczanie.
– To ogromna radość. Mam poczucie, że dziś wypełniła się w pewien sposób historia tej świątyni, która jest przecież niezwykle ważna dla całej Litwy – powiedziała Kurierowi Wileńskiemu Karolina Narkiewicz, wicedyrektor Administracji Samorządu Rejonu Trockiego.
W niedzielę, 3 września, kościół w Trokach został ogłoszony Bazyliką pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokach. Na to wydarzenie wierni długo czekali. Nic więc dziwnego, że było to prawdziwie radosne świętowanie. Po odczytaniu papieskiego dekretu rozległy się oklaski wiernych i dźwięk dzwonów.
„Tytuł bazyliki przypomina nam o historycznym znaczeniu kościoła w Trokach – to, że świątynia ta była ufundowana przez wielkiego księcia Litwy Witolda, czciciela Maryi, to, że od dawien dawna wędrowali tu władcy państwa i zwykli ludzie, by modlić się o pokój i rozkwit Litwy. Oddając cześć obrazowi Matki Boskiej Trockiej, patronki Litwy, modlimy się nie do obrazu, ale do Matki Bożej. Także tytuł bazyliki nie jest po to, by dodać chwały budynkowi, ale by nawoływać lud Boży, by jeszcze gorliwiej chwalił Boga i bardziej ufał jego miłosierdziu” – mówił w czasie kazania abp Gintaras Grušas.
„Tytuł Maryi, Patronki Litwy, szczególnie pięknie wiąże się z innym jubileuszem, który będziemy obchodzili w przyszłym roku – 100-leciem niepodległości Litwy. (…) Oprócz tego w przyszłym roku będziemy obchodzili 25-lecie przybycia do nas św. Jana Pawła II. Wszystkie te święta w szczególny sposób podkreślają łaski, które otrzymaliśmy za pośrednictwem papieży: korony nadesłane przez papieża, tytuł bazyliki za sprawą papieża Franciszka oraz łaskę szczególną – przybycie św. papieża Jana Pawła II na Litwę” – podkreślił arcybiskup.
Na zakończenie Mszy świętej ks. Jonas Varaneckas, proboszcz parafii w Trokach, podziękował licznie obecnym kapłanom i wiernym, szczególne słowa wdzięczności kierując do abp Gintarasa Grušasa, dzięki któremu doszło do tego historycznego wydarzenia. Nie był to jednak jeszcze koniec świętowania. Na placu za kościołem na wychodzących czekała już Kapela Podwileńska i gorący obiad z kuchni polowej.
Parafianie nie kryli radości z wyjątkowego święta.
– Należymy do zespołu „Troczanie” i jako zespół bierzemy też udział w życiu parafii. W czasie uroczystości chętnie bierzemy udział w procesjach czy tak jak dzisiaj, czytamy. Oczywiście cieszymy się dziś bardzo z tytułu, jaki zyskał nasz kościół, ale także z tego, że mogłyśmy zaangażować się w to świętowanie. Dla nas jako parafian przyznanie tytułu bazyliki jest pewnego rodzaju zobowiązaniem. Teraz musimy się jeszcze bardziej starać, by wszystko było tu jak najlepiej i jak najpiękniej – mówiły Samanta Fominowa i Kornelia Karaniwska, które w czasie święta ubrane były w polskie stroje ludowe.
– Zawsze, może trochę żartem, mówiliśmy o naszym kościele jako o bazylice. Ten tytuł został przyznany w tym roku, ale nikt z nas nigdy nie wątpił w wyjątkowość naszej świątyni. Można powiedzieć, że do dzisiejszego święta zaczęliśmy się przygotowywać już 7 lat temu i dążyliśmy do niego małymi krokami. Co roku ważnym elementem tych przygotowań był festyn Święto Kolorowych Uśmiechów w dniu odpustu. Dziś wszystko przebiega tak sprawnie również dlatego, że mamy wolontariuszy, którzy nie po raz pierwszy wykonują swoje zadania. Po prostu mamy pewną wprawę w organizacji tego święta. Teraz czeka nas na pewno jeszcze dużo pracy. 1 września odbyła się inauguracja Roku Matki Boskiej Trockiej. Z okazji 300. rocznicy koronacji obrazu, Sejm Litwy ogłosił rok 2018 Rokiem Matki Boskiej Trockiej. Rozpoczyna się więc rok jubileuszowy i mam nadzieję, że przyniesie jeszcze wiele dobrego – zauważyła Karolina Narkiewicz.
Wolontariuszy w czasie święta rzeczywiście łatwo było zauważyć, nie tylko tych z Trok, ale także zaproszonych gości. Kuchnię polową obsługiwali członkowie Związku Strzelców Litewskich.
– Ugotowaliśmy dziś na obiad kaszę z mięsem, częstujemy także herbatą. Co roku, na zaproszenie proboszcza, pomagamy tu w czasie odpustu. Cieszymy się, że dziś to święto jest takie wyjątkowe – mówił Nerijus Jakubauskas.
W organizacji święta parafię wspierał Pałac Kultury.
– Jesteśmy odpowiedzialni za część artystyczną, a więc za wszystko, co dzieje się na scenie. Przygotowaliśmy nie tylko ciekawą propozycję muzyczną, ale taż zajęcia innego rodzaju. Wszystkie dzieci zapraszamy do zwiedzenia naszego studia plastycznego, gdzie można wykonać ciekawe prace – opowiadał Edward Kiejzik, dyrektor Pałacu Kultury w Trokach.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokach to ósma bazylika mniejsza na Litwie i druga w archidiecezji wileńskiej. Bazylikami są również: katedra pw. św. Stanisława i Władysława w Wilnie, katedra pw. św. Piotra i Pawła w Kownie, kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Kownie, kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szydłowie, kościół pw. Nawiedzenia NMP w Kalwarii Żmudzkiej, kościół pw. św. Michała Archanioła w Mariampolu, kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Krakinowie.
OBRAZ MATKI BOŻEJ TROCKIEJ
Wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem, dzięki któremu znany jest kościół w Trokach, związany jest z osobą wielkiego księcia Witolda. Na odwrocie obrazu w początku XVIII w. wpisano, że został on podarowany wielkiemu księciu przez cesarza bizantyjskiego Emanuela II Paleologa (1350–1425) z okazji chrztu. Wpis mówi, że jest to ikona zwana Nikopeia (czyli Zwycięska), gdyż pomogła cesarzowi Janowi Komnenowi (1087–1143) przełamać perskie oblężenie i szczęśliwie powrócić do Konstantynopola. Brak historycznych przekazów o tym, że to Witold przyczynił się do tego, by ten starodawny obraz znalazł się w Trokach. Jednak za legendą o jego pochodzeniu przemawiają wiarygodne przekazy o czci, jaką już sześć wieków otaczać mieli obraz nie tylko katolicy i chrześcijanie, ale też Witoldowi poddani – miejscowi muzułmanie.
We wrześniu 1718 r. wizerunek Matki Boskiej Trockiej ukoronowano przysłanymi z Rzymu koronami. O ceremonii koronacji obrazu przypomina korona zawieszona ponad ołtarzem głównym w sklepieniu prezbiterium, a pamiętająca tamte uroczystości. Obraz pokryty jest sukienką z pozłacanej, rytowanej srebrnej blachy, wykonaną w latach 1723–1724.
Cudowny obraz z kościoła farnego w Trokach był drugim w kolejności wizerunkiem Matki Bożej na ziemiach Rzeczypospolitej, a pierwszym w Księstwie Litewskim – koronowanym przez papieża Klemensa XI. Koronacji obrazu 4 września 1718 roku. dokonał biskup wileński Konstanty Brzostowski. Rok wcześniej, 1717 roku, koronowano obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.
Fot. autorka