W ubiegłym tygodniu, podczas powrotu ze służbowej wizyty w Japonii, prezydent Gitanas Nausėda i pierwsza dama Diana Nausėdienė odwiedzili swoją córkę studiującą w Korei Południowej. Kto więc pełnił jego funkcje w kraju do czasu jego powrotu? Okazało się jednocześnie, że w tym samym okresie Litwa, która przez kilka dni nie miała prezydenta, była kierowana przez rząd, który mógł nie mieć pewności, kto nim przewodzi – premier Saulius Skvernelis czy minister energetyki Žygimantas Vaičiūnas.
– Jeżeli premier z powodu przemijającej przeszkody nie może pełnić swojej funkcji, to jego funkcje przejmuje, nie dłużej niż przez 60 dni, inny minister wyznaczony przez prezydenta. To znaczy, że prezydent powinien wydać dekret i dokładnie wyznaczyć, jaki minister i w jakie dni będzie pełnił funkcje premiera. Na mocy podpisanego w końcu sierpnia przez prezydenta dekretu, premier mógł skorzystać ze specjalnego zwolnienia lekarskiego do października. Ostatni dekret prezydent wydał 4 października, na jego mocy premier Saulius Skvernelis może być nieobecny w pracy do 8 listopada. Niestety, dekrety nie są uporządkowane zgodnie z prawem i wprowadzają spore zamieszanie. Pod nieobecność premiera jego obowiązki pełnić będzie minister energetyki, Žygimantas Vaičiūnas – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” były sędzia Sądu Konstytucyjnego, ekspert prawa konstytucyjnego, profesor wileńskiego Uniwersytetu im. Michała Romera, Vytautas Sinkevičius.
CZYTAJ WIĘCEJ: Prezydent Dalia Grybauskaitė kontra premier Saulius Skvernelis
Przyczyną zwolnienia chorobowego premiera Sauliusa Skvernelisa są problemy zdrowotne i zdiagnozowany u niego niedawno chłoniak.
– Dzisiaj, z powodu prawnie nieuporządkowanego dekretu prezydenckiego, mamy wielkie zamieszanie. Wydany dekret jest niepoprawny. W dekrecie prezydent nie może mówić, że funkcje premiera przejmuje minister tylko wtedy, gdy premier choruje i nie może pełnić swoich obowiązków. W dekrecie powinny być wskazane dokładne dni, kiedy minister pełni funkcje premiera. Na przykład, 5 listopada funkcje premiera pełni minister energetyki Žygimantas Vaičiūnas. Tego dnia premier nie może brać udziału w sprawach politycznych. Takie wpisy, jakie mamy dzisiaj w dekrecie, są po prostu niedopuszczalne. Nie może być zapisane, że gdy premier będzie chorował, to wtedy zamieni go minister energetyki – zaznacza Vytautas Sinkevičius.
Z powodu zamieszania obywatele Litwy nie wiedzą, kto dzisiaj pełni funkcje premiera.
– To, co dzisiaj się dzieje, jest niezgodne z prawem i niedopuszczalne. Nie może lekarz decydować, kto będzie pełnił funkcje premiera. To są tylko kompetencje prezydenta. A więc prezydent powinien wpisać dokładne daty, kto kiedy pełni funkcje premiera. Tego prezydent dotychczas nie zrobił, swoje prawo decyzji, kiedy premier może pełnić swoje funkcje, przekazał lekarzom – komentuje były sędzia.
Jeżeli z kolei prezydent z powodu przemijającej przeszkody nie może pełnić swoich funkcji, to jego funkcje przejmuje przewodniczący sejmu.
– Należy zaznaczyć, że mogą być tylko dwie przyczyny, gdy prezydent nie może pełnić swoich funkcji – to choroba i jakaś przeszkoda, która mu na to nie pozwala. To znaczy, że wyjazd prezydenta za granicę nie jest powodem, żeby ktoś za niego pełnił jego funkcje. Podczas wizyty w Japonii prezydent pełnił swoje funkcje. A to, że podczas wizyty odwiedził swoją córkę w Korei, nie jest żadnym powodem, żeby ktoś inny pełnił jego funkcje. Ta wizyta nie spowodowała, że nie pełnił swoich funkcji. Prezydent ma prawo odwiedzać, kogo chce i gdzie chce nie przerywając swoich obowiązków. Jeżeli przewodniczący sejmu z powodu przemijającej przeszkody, nie może pełnić swoich funkcji, to jego obowiązki przejmuje wiceprzewodniczący sejmu – podkreślił ekspert prawa konstytucyjnego.
Z powodu stanu zdrowia premiera Litwy, Sauliusa Skvernelisa, odwołano mające odbyć się w poniedziałek spotkanie z szefową norweskiego rządu, Erną Solberg. Podczas spotkania miała być omówiona m. in. litewsko-norweska współpraca gospodarcza, bezpieczeństwo w regionie czy kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym. Następnie miała odbyć się wspólna konferencja prasowa premierów obu krajów.
CZYTAJ WIĘCEJ: Pryncypialna pani G.
Erna Solberg, która jest przewodniczącą Norweskiej Partii Konserwatywnej, bierze udział w Wilnie w spotkaniu liderów partii centrowych i prawicowych krajów północnych i bałtyckich. Podstawowym zagadnieniem omawianym na spotkaniu będą kwestie bezpieczeństwa w krajach nordyckich oraz bałtyckich.