Prezydent Litwy Gitanas Nausėda przeprowadził we wtorek rozmowę telefoniczną z nowo wybranym prezydentem Estonii Alarem Karisem. Prezydent pogratulował Alarowi Karisowi wygranej w wyborach i wyraził nadzieję na owocną współpracę w przyszłości. Prezydent zaprosił prezydenta elekta Estonii do złożenia wizyty na Litwie.
„Mam nadzieję, że Litwa i Estonia będą nadal skutecznie współpracować w zapewnianiu bezpieczeństwa regionu bałtyckiego, osiąganiu dobrobytu i stabilności zarówno w naszym regionie, jak i na całym świecie” — powiedział prezydent.
Prezydent zaprosił również prezydenta elekta Estonii do udziału w jesiennym spotkaniu trzech przywódców bałtyckich na Litwie.
Czytaj więcej: Litwa i Estonia wspólnie na rzecz przemian na Białorusi
Genetyk molekularny i biolog
W Estonii, inaczej niż w Polsce czy na Litwie, prezydenta wybiera parlament, liczące 101 członków Zgromadzenie Narodowe (est. Riigikogu). Alar Karis był jedynym nominowanym kandydatem, uzyskał we wtorek większość 2/3 głosów podczas drugiej tury głosowania. Karis, deklarujący przywiązanie do wartości liberalno-konserwatywnych, zastąpi w październiku obecną prezydent Kersti Kaljulaid. 63-letni Karis, z wykształcenia genetyk molekularny i biolog, a obecnie dyrektor Muzeum Narodowego, był kandydatem koalicji rządowej. W głosowaniu podczas drugiej tury Karis uzyskał także poparcie części posłów opozycji.
Jak podano w komunikacie Zgromadzenia Państwowego, głosowało na niego 72 deputowanych. Podczas pierwszej tury, która odbyła się w poniedziałek, zebrał 63 głosy (wymagana większość to 68).
Karis uzyskał oficjalną nominację w wyborach dopiero na dwa tygodnie przed ich pierwszą turą i był jedynym kandydatem (inni deklarujący chęć objęcia urzędu nie otrzymali wystarczającego poparcia od żadnej partii).
„Dziękuję wszystkim, którzy oddali na mnie głos, a także tym, którzy tego nie zrobili. Obiecuję być dobrym partnerem dla parlamentu” — oświadczył Karis po ogłoszeniu wyników.
Czytaj więcej: Estonia ma nowy pieniądz
Kultura i język priorytetem
Pytany przed wyborami przez lokalne media o poglądy i możliwe przyszłe działania jako głowa państwa odpowiedział, że jest przywiązany do wartości konserwatywnych — kultury oraz języka. Podkreślił także — odnosząc się do swojej kariery zawodowej — wagę wykształcenia, nauki oraz innowacji. Karis wcześniej był rektorem Uniwersytetu w Tartu. Zaznaczył jednak, że przejście całego systemu edukacji wyłącznie na język estoński „z dnia na dzień nie jest możliwe, ani też racjonalne”. To jeden z najbardziej kontrowersyjnych problemów w kraju (w tej liczącej ok. 1,3 mln mieszkańców byłej republice radzieckiej około jedna czwarta mieszkańców kraju jest rosyjskojęzycznych).
„Estonia powinna być inteligentnym i wykształconym narodem” — powiedział w programie telewizji publicznej ERR. Wskazał przy tym na wyniki międzynarodowych testów szkolnych PISA, w których młodzi Estończycy w ostatnich edycjach rankingu zajmowali pierwsze i czołowe miejsca.
„Brakuje nauczycieli, brakuje motywacji, otoczenie nie jest sprzyjające” — argumentował.
Poglądy na politykę zagraniczną
Karis, podobnie jak obecna prezydent Kaljulaid, pomimo braku doświadczenia w prowadzeniu polityki zagranicznej zdobytego przed objęciem urzędu, chciałby uczyć się jej w praktyce i współpracować z doradcami. Dostrzega, że „polityka bezpieczeństwa i zagraniczna ma w dzisiejszym świecie duże znaczenie dla Estonii”. Obszarem, który — według niego — można by zmienić, jest „sposób reagowania”, szczególnie w stosunku do sąsiedniej Rosji. Jego zdaniem powinno się dyskutować, czy Estonia będzie reagować sama, czy z innymi, np. w grupie z państwami bałtyckimi. Zapytany o ewentualne spotkanie z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, odparł, że tak ważne spotkanie wymaga: „jasnych powodów, dobrego przygotowania i wiedzy o tym, co chce się osiągnąć”.
Odnosząc się do stosunków z Unią Europejską, przyszły prezydent wskazał, że „przetrwanie Wspólnoty leży w interesie kraju”. „Nie mamy wielu alternatyw” — dodał.
Rolą prezydenta Estonii jest przede wszystkim reprezentowanie kraju za granicą. Jako głowa państwa prezydent jest także zwierzchnikiem sił zbrojnych, oficjalnie dokonuje zaprzysiężenia członków rządu, podpisuje ustawy oraz dysponuje prawem weta.
Czytaj więcej: Litwa, Łotwa i Estonia nałożyły sankcje na Łukaszenkę
Na podst.: lrp.lt, PAP, własne