6 stycznia w Kościele katolickim przypada uroczystość Objawienia Pańskiego, czyli święto Trzech Króli: Kacpra, Melchiora i Baltazara. Kończy ono obchody Bożego Narodzenia.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
– Święto Trzech Króli przypomina nam o wydarzeniu, które jest opisane w Ewangelii, że mędrcy ze Wschodu — bo Ewangelia nic nie mówi o tym, że byli to królowie i że było ich trzech, doświadczyli jakiegoś objawienia, bliżej też nie wiemy jakiego, prawdopodobnie też znali księgi Starego Testamentu zapowiadające przyjście Mesjasza — przyszli, aby oddać pokłon Chrystusowi – mówi dla „Kuriera Wileńskiego” ks. prałat Wojciech Górlicki, proboszcz parafii kościoła pw. św. Piotra i Pawła w Wilnie.
Uroczystość Objawienia Pańskiego
Uroczystość ta zwana również Epifanią – jest jednym z pierwszych świąt ustanowionych przez kościół. Jego symbolami są: historia o trzech mędrcach podążających ze Wschodu do Betlejem (opisana w Ewangelii św. Mateusza), chrzest Chrystusa w Jordanie oraz cud przemienienia wody w wino w Kanie Galilejskiej. Co ciekawe, we wczesnym chrześcijaństwie dzień ten był obchodzony na Wschodzie jako czas Bożego Narodzenia. Po zmianach, jakie zaszły w IV w., Kościół łaciński zaczął obchodzić święto Objawienia Pańskiego jako niezależne, a następnie oddzielono je od wspomnienia chrztu Jezusa i cudu w Kanie. Tym samym główną treścią stał się pokłon trzech mędrców, którzy przybyli do Betlejem. Uroczystość Objawienia Pańskiego 6 stycznia zamyka cykl świąteczny Bożego Narodzenia.
Święto uniwersalne
– To święto uświadamia nam, że zbawcze dzieło Chrystusa skierowane jest do wszystkich ludzi, jest uniwersalne, nie jest tylko dla wybrańców. Pan Bóg obejmuje swoim planem zbawienia każdego człowieka. Ci mędrcy ze Wschodu to ludzie, jak sama nazwa wskazuje – uczeni, więc to dzieło zbawcze jest dla ludzi wszystkich stanów. Potoczna nazwa tego święta także przypomina nam o tym, że źródłem objawienia dla Kościoła katolickiego jest nie tylko Pismo Św., ale też tzw. tradycja kościoła. W Piśmie Św. jest mowa tylko o mędrcach, a tradycja kościoła mówi, że byli oni królami, że było ich trzech. Na Wschodzie w tamtych czasach mądrość była tak ceniona, że mędrcy cieszyli się szacunkiem niemal królewskim. Stąd właśnie pojawili się królowie – tłumaczy ksiądz Wojciech Górlicki.
Poświęcenie kredy
Zwyczaj święcenia kredy upowszechnił się w XVIII w. Tradycyjnie w Święto Trzech Króli na drzwiach wejściowych w wielu domach katolickich pisano litery: C+M+B lub K+M+B oraz datę bieżącego roku.
– Tradycyjnie w dniu święta Trzech Króli święci się kredę, którą później oznacza się drzwi domów. Na drzwiach lub nad drzwiami pisze się trzy litery KMB, na końcu aktualny rok, między literami stawiamy krzyżyki. Te litery mają podwójne znaczenie. Z jednej strony oznaczają imiona trzech mędrców: Kacpra, Melchiora i Baltazara. Ale są też skrótem modlitwy Błogosławieństwa Christus Mansionem Benedicat, co znaczy „Niech Chrystus błogosławi temu domowi“. Ten napis nad drzwiami symbolizuje, że tu mieszka rodzina katolicka – przypomina kapłan.
Bez dnia wolnego
– W Święto Trzech Króli nie mamy dnia wolnego, ale zachęcam wszystkich w miarę możliwości w tym dniu do uczestniczenia we Mszy św., bo dla nas, katolików, zawsze centralnym obchodem jakiegokolwiek święta jest Eucharystia. Nie ma grzechu, jeżeli ktoś nie może fizycznie uczestniczyć we mszy, ale w dzisiejszych czasach możemy uczestniczyć we Mszy św. online. Ewentualnie w domu, poprzez czytanie fragmentu Pisma Św., który mówi o pokłonie mędrców – zaznacza proboszcz parafii kościoła pw. św. Piotra i Pawła w Wilnie.
Czytaj więcej: Zimne święta dla Europy
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Święto stałe
Do 2019 r. na Litwie liturgiczne święto Objawienia Pańskiego było przenoszone na niedzielę. Dopiero od 2020 r., na mocy decyzji biskupów Litwy, uroczystość ta jest obchodzona dokładnie w dniu, kiedy przypada, czyli 6 stycznia. W 2021 r. ze względu na pandemię ulicami Wilna nie przeszedł tradycyjny orszak Trzech Króli.
Chociaż święto Trzech Króli nie ma rangi święta państwowego i nie jest dniem wolnym od pracy, jak np. w sąsiedniej Polsce, dzisiaj w Wilnie tradycyjnie odbędzie się uroczysta procesja, która o godzinie 16.30 przejdzie spod Ostrej Bramy do katedry. Trzymetrowe postacie królów – Kacpra, Melchiora i Baltazara, przechadzające się ulicami wileńskiej Starówki, oraz ich świta będą życzyć miastu udanego roku i do żłóbka będą niosły tradycyjne prezenty. Mogą do nich dołączyć mieszkańcy i goście miasta. Po zakończeniu procesji odbędzie się koncert.
Czytaj więcej: Nie daj się zatruć w święta
Orszak Trzech Króli
W tym roku obchodom święta Trzech Króli towarzyszyć będzie legendarny chór chłopięco-młodzieżowy Ąžuoliukas (kierownik artystyczny Vytautas Miškinis), więc gdy procesja przybędzie na plac Katedralny, będzie można posłuchać najpiękniejszych kolęd w jego wykonaniu.
Koncert rozpocznie się o godz. 17.00. Na początku zabrzmi utwór „Cicha noc” austriackiego organisty i kompozytora Franco Grubera, znany hymn narodzin Chrystusa, napisany przez księdza i pisarza Josepha Mohra. Później usłyszymy pieśni litewskiego patriarchy muzyki sakralnej Juozasa Naujalisa, „Cicha noc” i „Witaj, Jezu narodzony”. Koncert zakończy „Tollite Hostias” z oratorium bożonarodzeniowego Camilio Saint-Saensa.
Po koncercie Trzech Króli będzie można jeszcze spotkać się o godz. 18.00 na uroczystości rodzinnej „Bądź zdrowa, choinko” w Wileńskim Domu Nauczyciela. Bramy dziedzińca Wileńskiego Domu Nauczyciela zostaną otwarte pół godziny wcześniej. Wówczas zwiedzający będą mogli skorzystać z różnorodnych rozrywek, m.in.: z zimowej koszykówki „Taiklioji ranka”, rodzinnych nart, rakiet śnieżnych. Całą zabawę poprowadzi zespół animatorów „Live Toys”. Gdy zabrzmią fanfary, na scenie pojawi się grupa muzyczna Mini Kiwi.