Na początku czerwca Władimir Putin porównał siebie do cara Piotra I. Znany litewski historyk Alfredas Bumblauskas twierdzi, że obecny prezydent Rosji nie ma nic wspólnego z imperatorem i raczej bardziej jest podobny do Iwana Groźnego.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Na spotkaniu z młodymi przedsiębiorcami w Moskwie, które odbyło się w ramach zwiedzania wystawy poświęconej Piotrowi I, Władimir Putin porównał siebie do tej historycznej postaci. „To, co musimy robić, to bronić się. Walczyć za to. To jest sprawa oczywista. Teraz byliśmy na wystawie poświęconej 350-leciu Piotra I. Praktycznie od tamtych czasów nic się nie zmieniło. To jest zadziwiające. Jakoś tak dochodzisz do takiego wniosku. Piotr I prowadził wojnę północną 21 lat. Mogłoby się wydawać, że walczył ze Szwecją i coś tam zabierał. Nic nie zabierał! On po prostu wracał. Tak było. Tam, gdzie został założony Petersburg. Gdy zakładał tam stolicę, żaden kraj w Europie nie uznawał tego terytorium za terytorium rosyjskie. Wszyscy uważali, że to jest Szwecja. A tam od wieków razem z narodami ugrofińskimi mieszkali Słowianie. Jednocześnie było to terytorium pod kontrolą państwa rosyjskiego. Tak samo było na kierunku zachodnim. Dotyczy to Narwy i jego pierwszych pochodów. Po co tam szedł? On wracał. Wzmacniał. Ot, co robił” — oświadczył prezydent Rosji, ewidentnie nawiązując do wojny w Ukrainie, którą rozpoczął 24 lutego 2022 r. Wcześniej do polityki Piotra I nawiązał szef rosyjskiego wywiadu Siergiej Naryszkin. „Piotr I jedno z największych zwycięstw odniósł w bitwie pod Połtawą. Sądzę, że przewróciłby się w grobie, gdyby się dowiedział, do czego doprowadzili te ziemie w ciągu ostatnich trzech dziesięcioleci potomkowie sławnych zaporożców” — mówił w kwietniu jeden z najbardziej zaufanych ludzi Putina.
Czytaj więcej: Szósty pakiet sankcji. KE proponuje embargo na rosyjską ropę. „Putin musi zapłacić”
Diagnoza Putina
Litewski historyk Alfredas Bumblauskas, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, uważa, że nie warto analizować lub interpretować tej wypowiedzi prezydenta Rosji. — To jest diagnoza. W szpitalach psychiatrycznych jest mnóstwo takich Napoleonów. Oczywiście może sobie porównywać. Być może można znaleźć pewne podobieństwa. Trzeba pamiętać, że Piotr I wyrąbał okno do Europy. Natomiast Putin prowadzi politykę antyeuropejską. Więc jak można ich porównywać? — wskazuje w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” historyk.
Piotr I, w Rosji zwany również Wielkim, wstąpił na tron w 1682 r. Z uwagi na młody wiek, początkowo nie sprawował władzy samodzielnie. Jako pierwszy spośród carów Rosji odwiedził Europę. Pod wpływem swych podróży postanowił zreformować Rosję. Między innymi bojarzy, czyli stan szlachecki, musieli zgolić brody i ubierać się po europejsku. Prawdopodobnie pod wpływem Wielkiej Brytanii zniósł patriarchat moskiewski i podporządkował cerkiew prawosławną władzy cesarskiej, która faktycznie od tamtego czasu stała się jednym z departamentów państwowych. Dzięki wygranej w wojnie północnej, która była prowadzona przez 20 lat, Rosja stała się jednym z głównych rozgrywających w regionie Morza Bałtyckiego.
Czytaj więcej: Najbardziej wpływowi społecznicy roku 2018: Alfredas Bumblauskas znów w czołówce
Bardziej Groźny niż Piotr
Dzięki reformom Piotra I Rosja faktycznie w wielu przypadkach stała się krajem europejskim, jednak reformy te były bardzo brutalnie wcielane w życie, a podczas ich wprowadzania zginęło tysiące ludzi. — Władza despotyczna jest nieodłącznie związana z funkcjonowaniem caratu rosyjskiego. Rosja za czasów Piotra I także była despocją, tym niemniej chciał on ją umiejscowić w Europie. Dla niego wzorem była Holandia. To właśnie od niego zaczyna się zwrot na Zachód. Oczywiście był imperialistą, ale wszyscy władcy Rosji byli imperialistami. Sądzę, że nawet Jelcyn, chociaż pokładaliśmy w nim sporo nadziei, był imperialistą. Tym niemniej z Czeczenią zachowywał się jak typowy imperialista. Tak już jest, że nawet najwięksi rosyjscy demokraci nie wyobrażają sobie, by inne narody mogły żyć bez Rosji. Tak naprawdę Putina trudno porównać z kimkolwiek z historii Rosji. Najwyżej z Iwanem Groźnym. Czyli z władcą panującym w jednym z najbardziej mrocznych okresów w historii Rosji — podkreśla Alfredas Bumblauskas.
Polska cesarzowa
W przypadku Litwy i Polski Piotr I jest w pewnym sensie symbolem początku upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Rzeczpospolita, będąc w wojnie północnej sojusznikiem Rosji, została w ciągu tych 20 lat doszczętnie zrujnowana i faktycznie stała się protektoratem Imperium Rosyjskiego. Polski historyk prof. Janusz Tazbir uważa, że wcześniej lub później w Rosji musiał pojawić się władca podobny do Piotra I. — Ja nie wierzę, że gdyby nie było Piotra Wielkiego, to w końcu nie przejąłby władzy jakiś młody i energiczny władca, który starałby się pospiesznie zreformować państwo, zbudować silną armię i sprowadzić specjalistów z zachodu. Nastąpiłoby jedynie opóźnienie pewnych procesów, które jednak mogłyby mieć wpływ na brak rozbiorów Rzeczpospolitej i porażkę w kampaniach napoleońskich — mówił na antenie Polskiego Radia naukowiec.
Czytaj więcej: Ulica Galvės z nową nazwą: szosa Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Drugą żoną Piotra I była Polka pochodząca z Inflant Marta Helena Skowrońska. Prawdopodobnie pochodziła z rodziny chłopskiej. W początkowej fazie wojny północnej wyszła za mąż za szwedzkiego dragona Johanna Rabego, który prawdopodobnie sprzedał ją sutenerowi, który zmusił ją do prostytucji. Po opanowaniu Estonii przez wojska rosyjskie Skowrońska początkowo stała się kochanką najbliższego doradcy Piotra I Aleksandra Mienszykowa, który odsprzedał ją Piotrowi I, który w 1711 r. oficjalnie z nią się ożenił. W 1724 r. stała się cesarzową, chociaż koronacja odbyła się trzy lata później. Po śmierci Piotra I stała się władczynią Rosji. Jednak jej rządy trwały zaledwie dwa lata. Zmarła w 1727 r.
