Kryzys energetyczny centralnym punktem programu
„Centralnym punktem naszego programu obrad jest kryzys energetyczny, wobec którego musimy działać jak najpilniej. W szczególności musimy bezwzględnie zintensyfikować nasze trzy kierunki działania: zmniejszenie popytu, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i ograniczenie cen” — napisał w zaproszeniu wystosowanym do unijnych liderów przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel.
„Nasze spotkanie będzie okazją do zastanowienia się nad dalszymi środkami, które mogą obniżyć ceny. Obejmuje to: pełne wykorzystanie siły negocjacyjnej naszej zjednoczonej »27« poprzez wspólne zakupy gazu; opracowanie nowego punktu referencyjnego (cen), który dokładniej odzwierciedlałby warunki na rynku gazu, oraz zastanowienie się nad tymczasowym dynamicznym pułapem cenowym. Spodziewam się również, że zajmiemy się innymi krótko- i długoterminowymi interwencjami na rynku, takimi jak unijne ramy ograniczające ceny gazu używanego do produkcji energii elektrycznej” — napisał Michel, apelując o konstruktywną debatę mimo dzielących poszczególne kraje członkowskie różnic.
Szef Rady Europejskiej zwrócił uwagę, że perspektywy gospodarcze UE będą w dużej mierze zależeć od tego, jak Wspólnota poradzi sobie z kryzysem energetycznym.
Czytaj więcej: Szczyt Rady Europejskiej w Pradze: „Ukraina, energetyka i gospodarka”
Ustalenie pułapu cen gazu
W tym tygodniu Komisja zaproponowała wspólny zakup gazu, zastosowanie mechanizmów dynamicznego ograniczania cen, ale tylko dla transakcji na holenderskiej giełdzie TTF, a nie dla wszystkich hurtowych zakupów gazu, jak proponowała Litwa i niektóre inne kraje Wspólnoty.
Asta Skaisgirytė, główny doradca prezydenta ds. polityki zagranicznej, powiedziała, że te propozycje „nie są złe”.
„Opowiadamy się za ustaleniem pułapu cen gazu i uważamy, że należy wprowadzić mechanizm na szczeblu europejskim, który zrekompensuje różnicę między ceną rynkową gazu a ustalonym limitem” — podkreśliła Skaisgirytė.
Według doradcy, jeśli przywódcy nie domówią się, kwestia ta wróci do Rady Energetycznej nieco później w październiku.
Najbardziej przeciwne pułapowi cen gazu są bogatsze kraje zachodnie i północne, których rachunek musiałby w zasadzie pokrywać różnicę między ceną rynkową a ustalonym górnym limitem.
Komentując propozycje Komisji, minister energetyki Dainius Kreivys powiedział, że europejskie działania obniżające ceny są dobre, ale jego zdaniem konieczne jest, aby pułap cen gazu ustalany był automatycznie, gdy ceny wzrosną, a nie wtedy, gdy Komisja zdecyduje.
Sankcje wobec Rosji
Przywódcy Wspólnoty będą również rozmawiać o wsparciu dla Ukrainy, dalszych sankcjach wobec Rosji.
„Przywódcy omówią obecną sytuację pomocy dla Ukrainy. (…) Będą rozmowy też o odpowiedzialności Rosji” — powiedziała Skaisgirytė.
Według niej, wśród pytań dotyczących odpowiedzialności Moskwy jest powołanie specjalnego trybunału i nowego pakietu sankcji.
„W opinii Litwy sankcje powinny być kontynuowane, działają. Powinniśmy przygotować dziewiąty pakiet” — dodała doradca prezydenta.
Lista „obchodzenia sankcji”
UE wprowadziła ostatnie sankcje wobec Rosji na początku października. Był to ósmy pakiet sankcji wobec Moskwy.
Do unijnej „czarnej” listy dodano 30 osób fizycznych i siedem podmiotów prawnych. Rozporządzenie przewiduje również listę „obchodzenia sankcji”, która będzie obejmować osoby fizyczne lub prawne, które pomagają objętym sankcjami podmiotom rosyjskim omijać sankcje UE.
Specjalny trybunał do zbadania zbrodni rosyjskiej
W ubiegłym tygodniu kierownicy dyplomacji krajów bałtyckich wezwali Wspólnotę wraz z międzynarodowymi partnerami do powołania specjalnego trybunału do zbadania zbrodni rosyjskiej agresji na Ukrainie, co pozwoliłoby na pociągnięcie rosyjskich przywódców do odpowiedzialności.
Jednak nie ma jeszcze konkretnej decyzji w tej sprawie.
Litwa apeluje do społeczności międzynarodowej o stworzenie takiego trybunału, który pozwalałby sądzić przywódców Rosji i Białorusi.
Pomoc Ukrainie
Między innymi UE zwiększyła w tym tygodniu swoje wsparcie wojskowe dla Kijowa, uruchamiając misję przeszkolenia 15 tys. ukraińskich żołnierzy i przeznaczenie kolejnych 500 mln euro na broń.
Czytaj więcej: Abp Grušas w Ukrainie, spotkał się z premierem i wiernymi. „Kraj ten i ludzie nie mogą być zapomniani”