„W dolnej kondygnacji głównego ołtarza umieszczono obraz »Zaślubiny św. Katarzyny«, na górną część ołtarza powrócił obraz »Trójca Przenajświętsza«” — poinformowało Muzeum Dziedzictwa Sakralnego w Wilnie.
Szymon Czechowicz (1689–1775) urodził się w Krakowie. Studiował i przez dłuższy czas mieszkał w Rzymie. W 1731 r. wrócił do Polski. Malował obrazy przede wszystkim dla kościołów zgromadzeń zakonnych. W 1753 i 1770 r. przebywał na Litwie. Tu powstało wiele cennych dzieł. W Wilnie artysta namalował obrazy dla kościołów: św. Teresy, św. Katarzyny, Serca Jezusowego (wizytek), Ducha Świętego (dominikanów), św. Rafała, św. Stefana, Katedry wileńskiej.
Czytaj więcej: W kościele pw. św. Rafała odbyła się uroczystość ustawienia sygnaturki i poświęcenia krzyża
Dzieła sztuki zwrócono kościołom
Niektóre z obrazów Szymona Czechowicza przetrwały na swoim miejscu do naszych czasów. Ołtarz główny kościoła pw. św. Rafała dotychczas zdobi obraz „Św. Rafała Archanioła”. Pokazany jest na nim moment zniknięcia Archanioła — jego postać na tle różowiejącego nieba. W bocznym ołtarzu można obejrzeć kolejne dzieło mistrza, „Komunia św. Stanisława Kostki”. Wiele obrazów zaginęło lub zostało zniszczonych w trakcie drugiej wojny światowej.
W okresie sowieckim większość namalowanych przez Czechowicza obrazów znalazła się w Litewskim Muzeum Sztuki (obecnie — Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki). Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości na mocy umowy pomiędzy Republiką Litewską a Stolicą Apostolską Kościół katolicki na Litwie odzyskał prawa własności m.in. do ruchomych dóbr kultury. Sporo dzieł sztuki zwrócono kościołom. W 2004 r. na swoje dawne miejsce w ołtarzu głównym kościoła pw. św. Ignacego wrócił obraz Czechowicza „Wizja św. Ignacego Loyoli”. Od 2009 r. w ołtarzu głównym kościoła pw. św. Michała Archanioła, w którym działa obecnie Muzeum Dziedzictwa Sakralnego, znajduje obraz „Ukrzyżowany” pędzla Czechowicza. Obraz pierwotnie przeznaczony był dla wileńskiego kościoła pw. św. Kazimierza. Eksponowane są tu również namalowane niegdyś dla kościoła pw. Serca Jezusowego (wizytek) w Wilnie obrazy „Św. Józefa” i „Św. Jana Ewangelisty”. Dzieła Czechowicza znajdują się w bocznych ołtarzach kościoła św. Teresy.
| Fot. Muzeum Dziedzictwa Sakralnego
Cykl obrazów dla kościoła św. Katarzyny
Dla kościoła św. Katarzyny Czechowicz stworzył cały cykl obrazów. 13 dzieł umieszczonych było we wszystkich ołtarzach. Podczas drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu kościół i klasztor zostały bardzo zniszczone, a siostry benedyktynki zmuszone były uciekać do Polski. Opuszczając Wilno, wywiozły część kolekcji, jednak większość obrazów została. Przed kilkoma dniami do odrestaurowanego kościoła na dawne miejsce wróciły dwa pierwsze obrazy z kolekcji Czechowicza. Jeden z nich poświęcony jest patronce świątyni.
Czytaj więcej: Zakończyła się renowacja fasady kościoła św. Katarzyny
| Fot. Muzeum Dziedzictwa Sakralnego
Mistyczne zaślubiny
Obraz „Zaślubiny św. Katarzyny” prezentuje wizję św. Katarzyny z Aleksandrii — mistyczne zaślubiny z Jezusem. Przedstawiony jest kulminacyjny moment, gdy Dzieciątko Jezus siedzące na kolanach Najświętszej Maryi ofiarowuje pierścień św. Katarzynie. Postacie wokół przyglądają się z zaciekawieniem tej scenie. Siedzący z tyłu św. Józef unosi się z lekka, podpierając na książce. Dwaj aniołowie wyrażają swój zachwyt, unosząc ręce ku górze. Chór aniołów przeciska się przez chmury, a jeden z nich już śpieszy z symbolami męczeństwa — palmą i wieńcem. W wiekach XIX i XX cenny obraz był wielokrotnie restaurowany, w 1970 r. został skradziony i mocno zniszczony. W latach 2007–2013 poddany ponownie restauracji.
W górnej kondygnacji ołtarza głównego umieszczono obraz „Trójca Przenajświętsza”. Przedstawia on trzy osoby boskie unoszące się nad kulą przedstawiającą wszechświat. W planach jest przywrócenie do kościoła kilku innych płócien mistrza.
Najwybitniejszy malarz swojej epoki
Szymon Czechowicz wyróżniał się wśród innych malarzy niesamowitą wręcz płodnością twórczą. Po całej niemal ówczesnej Rzeczpospolitej rozsiane były jego płótna. Wśród większych miast, w których obecnie znajdują się dzieła artysty, wymienić można: Wilno, Kraków, Lwów, Warszawę, Poznań. Jest on uważany za najwybitniejszego malarza swojej epoki na terenie Rzeczypospolitej.
Twórczości poświęcił czterdzieści pięć lat swojego życia, nigdy się nie ożenił. Zmarł w Warszawie Ostatnie lata spędził jako brat III Zakonu św. Feliksa. Prowadził również własną szkołę malarstwa, w której lekcje odbywały się za darmo. Wśród jego uczniów był m.in. znany wileński artysta malarz Franciszek Smuglewicz.