Międzynarodowy Kongres Lituanistów, organizowany przez Uniwersytet Wrocławski, stał się jedną z wielu wizytówek tej uczelni.
Czytaj więcej: Kongres lituanistów we Wrocławiu: „Zainteresowanie Litwą przerosło oczekiwania”
UE, NATO i traktat polsko-litewski
2024 jest rokiem bogatym w ważne rocznice w dziejach stosunków polsko-litewskich, których Kongres nie mógł pominąć. – Tegoroczna, siódma edycja Międzynarodowego Kongresu Lituanistów, która odbyła się w dniach 27–28 maja na Uniwersytecie Wrocławskim, przebiegła bardzo pomyślnie. Wyróżniała się bogatym programem upamiętniającym ważne rocznice, takie jak: 20-lecie przystąpienia Litwy i Polski do Unii Europejskiej, 20-lecie członkostwa Litwy oraz 25-lecie członkostwa Polski w NATO, a także 30. rocznicę podpisania traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy między Litwą a Polską. Program obejmował trzy wykłady eksperckie oraz ponad 50 referatów w 12 sekcjach tematycznych, a także debatę ekspercką z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej we Wrocławiu. Wśród prelegentów znaleźli się naukowcy i studenci z polskich i zagranicznych uczelni, a także przedstawiciele ośrodków badawczych, takich jak Instytut Literatury Litewskiej i Folkloru. Kongres uświetniły także wydarzenia kulturalne, w tym wystawa Mariusa Jonutisa oraz wieczór litewskich pieśni i tańców – powiedział w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” dr Tatjana Vologdina, kierowniczka Studium Języka i Kultury Litewskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, pomysłodawczyni i główna organizatorka Międzynarodowego Kongresu Lituanistów.
Kochanowski i Święto Pieśni
Zdaniem pomysłodawczyni Kongresu to właśnie wystawa poświęcona twórczości Jana Kochanowskiego była jedna z najlepszych elementów tegorocznego wydarzenia lingwistycznego.
– Największym sukcesem Kongresu była pomyślna współpraca między litewską a polską stroną, owocująca wystawą „O niczym i o wszystkim” opartą na ilustracjach do litewskiego wydania fraszek Jana Kochanowskiego. Wernisaż odbył się w ramach Kongresu, ale dzięki uprzejmości dyrektora Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Jana Harasimowicza, wystawa będzie dostępna dla wszystkich zainteresowanych do końca sierpnia w Wieży Matematycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Wernisaż wystawy uświetnili swoją obecnością: autor grafik Marius Jonutis, tłumaczka Regina Koženiauskienė oraz kurator Gytis Vaškelis. Chcielibyśmy szczególnie podziękować Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, z prof. Harasimowiczem na czele, za wsparcie! – dzieli się kierowniczka studium uczelnianego.
Prezeska Fundacji „Pobliża” oraz współorganizatorka Międzynarodowego Kongresu Lituanistów Katarzyna Pyrka dodaje, że stulecie Święta Pieśni było również ważną częścią Kongresu. – Ważnym wydarzeniem było uczczenie stulecia Święta Pieśni. Sutartinės w wykonaniu zespołu Trys Keturiose zabrzmiały niesamowicie w barokowych wnętrzach Auli Leopoldina na Uniwersytecie Wrocławskim. Te tradycyjne litewskie pieśni wielogłosowe nabrały szczególnej głębi w historycznej przestrzeni tego miejsca – dodała nasza rozmówczyni.
Promocja języka
Vologdina oraz Pyrka podkreślają, że język litewski oraz sama Litwa mogą być bardzo interesujące dla świata. – Litwa, jej język i kultura mają wielki potencjał, ale by go wykorzystać, trzeba włożyć wiele pracy i zaangażowania, czego przykładem jest Międzynarodowy Kongres Lituanistów. Wyzwaniem jest także utrzymanie ośrodków lituanistycznych i bałtystycznych w świecie: wiele zależy tu od wsparcia ze strony litewskiej, a także od nastawienia państw i uczelni, w których takie ośrodki istnieją, oraz od osób pracujących w takich ośrodkach. Jeśli chodzi o Polskę, to mamy oczywiście wiele wspólnego – wspólną historię, wspólne korzenie – dlatego łatwo odnaleźć motywację i powody, by uczyć się i interesować się Litwą. Widzę to po swoich studentach; część z nich przychodzi z powodu sentymentu rodzinnego, „Pana Tadeusza” i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a w trakcie studiów dowiadują się więcej na temat Litwy, zaczynają poznawać zupełnie inny język i kulturę, wyjeżdżają na projekty na Litwę i zaczyna pociągać ich zupełnie coś innego – archaiczna, pogańska kultura, język – zupełnie inny niż te, które dotąd znali – twierdzi Vologdina.
Pyrka dodaje, że archaiczność języka litewskiego dodaje mu atutów. – Litwa i język litewski są interesującymi zjawiskami dla badaczy z innych państw Europy z kilku powodów: język litewski jest jednym z najstarszych i najbardziej archaicznych języków indoeuropejskich, co czyni go cennym obiektem badań dla lingwistów i historyków języka, a bogata i różnorodna kultura Litwy oferuje możliwości badawcze w dziedzinie historii i kultury. Dzięki wydarzeniom takim jak Międzynarodowy Kongres Lituanistów naukowcy z różnych krajów mają okazję nawiązać kontakty, współpracować, wymieniać się wiedzą i doświadczeniami oraz promować badania nad Litwą i jej dziedzictwem. Na tegorocznej edycji gościliśmy we Wrocławiu badaczy m.in. z Gruzji, Estonii, Czech czy Włoch i mogliśmy wysłuchać m.in. referatów o litewskiej hierarchii sonorności, tłumaczeniach literatury litewskiej na język estoński czy o zapożyczeniach w internetowym języku litewskim, a także bardzo aktualnych kwestiach, takich jak dezinformacja w litewskim internecie czy białoruski litwinizm – wymienia prezeska fundacji.
Rola Polski
Czy Polska może przyczynić się do popularyzacji Litwy i języka litewskiego? – Zdecydowanie tak! Widzimy kilka kluczowych obszarów, w których Polska może odegrać istotną rolę, takich jak: współpraca akademicka, kursy i programy językowe czy promowanie kultury litewskiej. Polskie uniwersytety i instytucje naukowe nawiązują i zacieśniają współpracę z litewskimi ośrodkami akademickimi, istnieją wspólne projekty badawcze, programy wymiany studenckiej i kadr. Wszystkie te projekty należy rozwijać i zacieśniać współpraca, a organizacja międzynarodowych konferencji może zwiększyć zainteresowanie językiem litewskim w środowisku akademickim. Wierzymy, że przyczynia się do tego również Międzynarodowy Kongres Lituanistów – podkreśliła Vologdina.
Czytaj więcej: We Wrocławiu zainteresowanie Litwą i językiem litewskim nie wygasa
Organizatorami VII Międzynarodowego Kongresu Lituanistów były: Uniwersytet Wrocławski – Studium Języka i Kultury Litewskiej, Koło Naukowe Lituanistów „Labas” oraz Fundacja „Pobliża”. Kongres odbywa się od 2013 r.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 23 (68) 15-21/06/2024
