– Jest to dzień, w którym średnie roczne zarobki kobiet osiągają poziom średnich rocznych zarobków mężczyzn w poprzednim roku. Ta symboliczna data zmienia się co roku w zależności od statystyk dotyczących różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Komisja Europejska, Organizacja Narodów Zjednoczonych i wszyscy zainteresowani równością płci zwracają uwagę na ten dzień. Jego celem jest przypomnienie ludziom o różnicy finansowej między płciami i jej przyczynach. Obecnie w krajach Unii Europejskiej, w tym na Litwie, mężczyźni zarabiają nawet o 13 proc. więcej niż kobiety. Szacuje się, że jest to różnica w wynagrodzeniach wynosząca prawie półtora miesiąca pracy rocznie – mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Marius Morkevičius, doradca Grupy ds. Zapobiegania Dyskryminacji i Komunikacji z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich ds. Równych Szans.
Podział obowiązków w rodzinie rzutuje
Zgodnie z danymi SoDry różnica między zarobkami kobiet i mężczyzn wzrosła o prawie 2 pkt proc. od 2002 r., osiągając 13,6 proc. w 2023 r. Różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn jest wielowarstwowym, złożonym problemem, który wynika z wielu czynników.
Na Litwie mężczyźni nadal dominują na najwyższych stanowiskach kierowniczych, więc naturalne jest, że zarabiają więcej. Jest to związane z głębokimi stereotypami dotyczącymi płci, które tworzą podział na „męskie” i „kobiece” zawody lub konkretne dziedziny, w których pracuje więcej przedstawicieli jednej płci.
Największa różnica wynagrodzeń kobiet i mężczyzn są w sferach finanse i ubezpieczenia, informacja i komunikacja – odsetek kobiet pracujących w tych dziedzinach wynosi mniej niż jedną dziesiątą. Z kolei sektory tradycyjnie zdominowane przez kobiety – edukacja, opieka społeczna, opieka zdrowotna – wykazują mniejsze różnice, ale średnie wynagrodzenia są również znacznie niższe. Podział obowiązków rodzinnych i domowych w rodzinie ma duży wpływ na udział kobiet w rynku pracy.
– Opieka nad dziećmi, opieka nad członkami rodziny i inne obowiązki rodzinne częściej spoczywają na kobietach. Istotne jest, że kobiety doświadczają największej różnicy w wynagrodzeniach, gdy mają dzieci, w grupie wiekowej 30–40 lat, gdzie różnica może wynosić nawet 15 proc. Zarobki w ciągu całego życia są najwyższe w tym okresie, ale kobiety zarabiają najmniej w tym czasie z powodu przerw związanych z wychowywaniem dzieci. Pokazują to również badania. Na przykład, zgodnie z Europejskim Wskaźnikiem Równości Płci, 65 proc. kobiet i tylko 29 proc. mężczyzn na Litwie spędza codziennie czas na pracach domowych i gotowaniu. Wszystko to może prowadzić do właściwych wyborów na polu zawodowym, wpływać na sukces zawodowy i oczywiście na otrzymywane wynagrodzenie – powiedział Marius Morkevičius.
Litewskie firmy działają na rzecz równouprawnienia
Problem ten jest rozwiązywany za pomocą kilku środków, od podnoszenia świadomości społeczeństwa i pracodawców, poprzez zmianę stereotypów związanych z płcią, aż po pakiet krajowych i międzynarodowych przepisów zawierających konkretne środki mające na celu zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Ponieważ nie jest to problem występujący wyłącznie na Litwie, jednym z rozwiązań może być przyjęcie dobrych praktyk. Na przykład, zanim kobieta powróci na rynek pracy po przerwie związanej z wychowywaniem dziecka, należy opracować jasny plan, który pozwoli jej nadrobić zaległości w stosunku do kolegów, którzy nie zrobili sobie przerwy w karierze, być może obejmujący zapewnienie szkoleń w zakresie określonych umiejętności i kompetencji.
– Zachęcające jest to, że wiele litewskich firm i organizacji podejmuje już niemało działań mających na celu zmniejszenie różnic w wynagrodzeniach. Na przykład organizują różne szkolenia dla pracowników na temat ograniczania stereotypów związanych z płcią i zapobiegania dyskryminacji, stosują różne praktyki w celu przyciągnięcia większej liczby kobiet na stanowiska kierownicze, ochrony pracowników przed uprzedzeniami ze strony pracodawców i ich przedstawicieli podczas rozmów kwalifikacyjnych, organizują doradztwo zawodowe, zapewniają różne świadczenia związane z opieką nad dziećmi i innymi członkami rodziny itp. Niezwykle ważnym środkiem jest przejrzystość wynagrodzeń. Wiedza o tym, ile zarabiają pracownicy na konkretnych stanowiskach, wzmacnia siłę przetargową kobiet w negocjacjach z pracodawcą, aby wynegocjować wynagrodzenie współmierne do ich kompetencji – podkreśla doradca Grupy ds. Zapobiegania Dyskryminacji i Komunikacji.
Skargi można zgłaszać do rzecznika
Kobiety, które uważają, że ich wynagrodzenie jest niższe z powodu płci w pierwszej kolejności muszą zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy. Mogą również skontaktować się z Biurem Rzecznika ds. Równych Szans.
– Nie otrzymujemy wielu tego typu skarg, ale badamy każdy indywidualny przypadek. W tym roku stwierdziliśmy dyskryminację z tego powodu w jednej instytucji budżetowej. To jest to problem globalny. Jak już wspomnieliśmy, kobiety zarabiają średnio o jedną piątą mniej niż mężczyźni na całym świecie – podsumował Marius Morkevičius z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich ds. Równych Szans.
Czytaj więcej: Kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni, ale w transporcie mają lepiej
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 34 (103) 14-20/09/2024