„Bloki wielomieszkaniowe będące częścią dziedzictwa kulturowego są dobrem całego społeczeństwa. Od naszych decyzji zależy, co pozostawimy naszym dzieciom: czy zachowamy te budynki, czy pozwolimy im popaść w ruinę. Wiele z tych budynków jest obecnie w złym stanie, dlatego obowiązkiem każdego z nas jest zadbać o ich zachowanie dla przyszłych pokoleń” — mówi Raimondas Baltaduonis, dyrektor firmy świadczącej usługi zarządzania blokami wielomieszkaniowymi w Wiłkomierzu (lit. Ukmergė).
Stan techniczny budzi niepokój
Bloki wielomieszkaniowe posiadające status dziedzictwa kulturowego na Litwie często borykają się z poważnymi problemami konstrukcyjnymi i inżynieryjnymi, z których najczęstsze to rozpadające się balkony, zalane piwnice, pęknięte ściany, przeciekający dach, pękające rury, zatkane systemy kanalizacyjne i nieuporządkowana instalacja elektryczna.
„Usunięcie tych problemów poprzez pojedyncze remonty jest bardzo kosztowne — znacznie skuteczniejszym i długoterminowym rozwiązaniem jest kompleksowa renowacja” — twierdzi Vladas Trakimavičius, kierownik projektu w dziale modernizacji bloków wielomieszkaniowych Agencji Zarządzania Projektami Środowiskowymi (APVA).
Konieczne indywidualne podejście
Ekspert ds. modernizacji bloków wielomieszkaniowych Edvinas Bindokas twierdzi, że podczas renowacji bloków wielomieszkaniowych posiadających status dziedzictwa kulturowego ważne jest nie tylko usunięcie usterek technicznych, odnowienie instalacji inżynieryjnych, zmniejszenie zużycia energii, ale także zachowanie autentyczności budynku i jego cennych cech. Dlatego też ich odnowienie podlega szczególnym wymogom.
„Aby odnowić obiekt dziedzictwa kulturowego, należy przeprowadzić badania wartościowych cech i polichromii, a wszystkie rozwiązania uzgodnić z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego. Często wymagane jest zachowanie autentycznego muru, drewnianych okien lub elementów dekoracyjnych, dlatego typowe rozwiązania, takie jak standardowa izolacja, nie są tutaj odpowiednie” — wyjaśnia E. Bindokas.
Według Rasy Trapikienė, kierowniczki Wydziału Konsultacji Metodologicznych i Planowania Przestrzennego Departamentu Dziedzictwa Kulturowego, renowacja bloków wielomieszkaniowych będących dziedzictwem kulturowym jest ważna z kilku powodów, które obejmują korzyści historyczne, społeczne, ekonomiczne i środowiskowe.
„Renowacja jest korzystna dla mieszkańców, miasta i państwa: dla mieszkańców — ze względu na poprawę jakości życia, niższe koszty ogrzewania, wzrost wartości nieruchomości i estetykę otoczenia; miastu — ze względu na rewitalizację urbanistyczną, promocję turystyki, integrację społeczną i większe bezpieczeństwo; państwu — ze względu na zachowanie dziedzictwa kulturowego, efektywność energetyczną, promocję gospodarki i pozytywny wizerunek na arenie międzynarodowej” — mówi R. Trapikienė.
Zaktualizowane warunki naboru
Od 6 maja bieżącego roku do bloków wielomieszkaniowych posiadających status dziedzictwa kulturowego mają zastosowanie zaktualizowane warunki naboru wniosków, umożliwiające uzyskanie pomocy państwa na korzystniejszych warunkach. Jednym z głównych ułatwień jest osiągnięcie 25 proc. oszczędności energii cieplnej. Nie obowiązuje również wymóg osiągnięcia klasy efektywności energetycznej B lub A. Nabór wniosków trwa do 1 października 2025 r. Wnioski należy składać za pośrednictwem systemu informacyjnego APVA APVIS.
Projekt „Promowanie renowacji budynków wielomieszkaniowych” jest finansowany ze środków Funduszu Spójności.
Ieva Vidūnaitė
Zam. 2869
