Wielu mieszkańców Litwy ma zwyczaj zbierać bilon drobne monety do skarbonki. Lądująca w niej reszta po rozliczaniu się w sklepach z biegiem czasu zaczyna stanowić przyzwoitą sumę.
Niektórzy w taki sposób oszczędzają „metal” na zakupy lub nawet urlop, choć często lądują i w „świnkach” dzieci. Większość jednak nie zwraca uwagi na zawartość napełniającej się skarbonki, która może stanowić kilkadziesiąt a nawet kilkaset litów.
Wprowadzenie euro od 2015 roku zmusza jednak zastanowić się, co robić z bilonem?
― Zbieranie drobnych pieniędzy to świetny sposób zaoszczędzenia na urlop. Wraz z żoną robimy to już w ciągu kilku lat. Jeżeli w naszych portmonetkach pojawia się moneta o nominale 5 litów, wrzucamy ją do skarbonki. W ciągu roku udaje się w ten sposób uzbierać ponad 1 000 albo nawet 1 500 litów. Zwykle wymienialiśmy pieniądze w sklepach, ale ostatnio z tym jest pewien problem. Trzeba dobrze nachodzić się do kilku sklepów, aby „wymienić metal na papier”. Być może tam unikają monet z powodu tego wprowadzenia euro albo to po prostu zależy to od polityki sklepów lub nastroju samych kasjerek ― mówi „Kurierowi” wilnianin Konstantinas Grušas.
Obecnie wymienić bilon na banknoty można w dowolnym banku. Mężczyzna jednak rezygnuje z tych instytucji finansowych, gdyż, jak tłumaczy, usługi wymiany tam zbyt dużo kosztują.
― Oprócz 5-litowych monet zbiera się też wiele bilonu o niższym nominale. Za przeliczenie pieniędzy w bankach miałbym zapłacić 6 proc. z ogólnej sumy. Czyli z 1 000 litów mam oddać 60 litów. Jaki jest sens takiego oszczędzania? I dlaczego w ogóle muszę płacić, jeżeli nie kupuję innej waluty, a tylko wymieniam lity na lity? ― mówi Grušas.
Niektóre banki komercyjne w ogóle nie oferują usług wymiany monet na banknoty. Na przykład w banku SEB klient może jedynie wnieść pieniądze na swoje konto. Usługa ta kosztuje 1 lit, ale tylko w przypadku, jeżeli wnoszona suma w monetach o dowolnym nominale nie przekracza 40 litów. Wniesienie większej sumy w tym banku będzie kosztowało 4,5 proc. od kwoty ogólnej.
W innych bankach komercyjnych monety można wymienić, jednak to też kosztuje. Na przykład w banku DNB trzeba zapłacić 6 proc. od sumy ogólnej.
Co prawda, w banku „Swedbank” wymienić bilon można nieodpłatnie, jednak tylko w przypadku, jeżeli suma stanowi do 10 litów. Za wymianę większej kwoty trzeba będzie zapłacić 4,5-procentową prowizję.
Natomiast dowolną sumę zarówno monet, jak też zniszczonych banknotów, wymienić nieodpłatnie można w Narodowym Banku Litwy. Statystyka banku dowodzi, że w związku z wprowadzeniem euro, ludzie zwracają się w sprawie wymiany pieniędzy o wiele aktywniej niż dotychczas. W ciągu pierwszej połowy 2014 roku bank wymienił 20 508 jednostek zniszczonych banknotów i monet (ponad 1 083 683 litów). W roku ubiegłym natomiast liczba ta stanowiła zaledwie 11 406 jednostek.
Sortowanie monet przed zamianą na banknoty jest nieobowiązkowe. Narodowy Bank Litwy w tym celu ma specjalne urządzenia, służące do przeliczania i sortowania banknotów lub monet. W bankach komercyjnych natomiast klient sam powinien „posegregować” monety.
Mieszkańcy chcący bezpłatnie wymienić zawartość swoich skarbonek w bankach mogą też zaczekać do końca roku. Od 1 stycznia bowiem darmowo wymienić bilon na banknoty będzie można nie tylko w Narodowym Banku Litwy, ale również w bankach komercyjnych.
Przyszła waluta Litwy ― banknoty i monety euro ― w instytucjach finansowych zaczęła pojawiać się od 1 listopada. Obecnie waluta z Narodowego Banku Litwy jest dostarczana do banków komercyjnych. Zaś od 1 grudnia ruszą dostawy banknotów i monet euro z banków komercyjnych do firm, placówek detalicznych i operatorów automatów wrzutowych.
Przypominamy, że do obiegu nowa waluta wejdzie 1 stycznia. Przewalutowanie rachunków bankowych odbędzie się automatycznie. Dlatego właśnie przedstawiciele banków radzą mieszkańcom umieszczać gotówkę na konto bankowe, gdzie po Nowym Roku lity automatycznie przekształcą się w euro.
Od 1 stycznia 2015 roku rozpocznie się dwutygodniowy okres podwójnego obiegu lita i euro dla zapewnienia płynnej wymiany pieniędzy. W tym czasie mieszkańcy będą mogli rozliczać się w obu walutach.
Natomiast już od 16 stycznia 2014 r. banknoty i monety euro zostaną jedynym prawnym środkiem płatniczym na Litwie.
***
Monety i banknoty litowe bezpłatnie będzie można wymieniać we wszystkich bankach komercyjnych do 30 czerwca przyszłego roku. W niektórych bankach możliwość wymiany banknotów pozostanie do końca roku.
W Narodowym Banku Litwy natomiast wymiana zarówno banknotów, jak też monet litowych, będzie prowadzona bezterminowo.