W samorządzie stołecznym 17 grudnia, podpisano memorandum dotyczące prewencji samobójstw. Podstawowym celem jest to, by wskaźnik popełnianych samobójstw w Wilnie nie przekraczał 10 na 100 tys. mieszkańców.
Na Litwie co roku odbiera sobie życie około 1 000 ludzi. Dane statystyczne wskazują, że na 100 tys. mieszkańców kraju przypadają 32 wypadki samobójstwa. Wskaźnik ten jest największym w UE i jednym z największych w świecie.
Jako inicjatorzy memorandum dotyczącego prewencji samobójstw wystąpili politycy, medycy, uczeni, członkowie organizacji pozarządowych.
— Od wielu lat zajmuję się wykrywaniem tendencji samobójczych i ich prewencją. Sytuacja, w której dochodzi do samobójstwa, jest trudna do ujęcia w schemat. Przyczyny są różne, często bardzo złożone. Samobójstwo popełnia się zazwyczaj pod wpływem impulsu w pierwszej, ostrej fazie depresji albo po przejściu w fazę utajoną. Najważniejsze jest szukanie sposobów, jak temu zapobiec. Jest to zadanie bardzo trudne, ponieważ zazwyczaj na popełnienie samobójstwa składa się szereg czynników — powiedział „Kurierowi” Paulius Skruibis, pracownik naukowy Uniwersytetu Wileńskiego, psycholog, kierownik służby pomocy emocjonalnej „Jaunimo linija” („Linia młodzieży”).
Na Litwie rocznie samobójstwo popełnia prawie tysiąc osób.
— Dziesięciokrotnie więcej ludzi próbuje popełnić samobójstwo oraz z powodu doznanych urazów trafia do zakładów opieki zdrowotnej. Jeszcze tyle samo próbuje odebrać sobie życie nie ponosząc uszczerbku na zdrowiu. Problem ten od dawna nie jest już tragedią tylko dla rodziny i najbliższych — to bodajże największa bolączka naszego społeczeństwa — zaznaczył ekspert.
W podpisanym memorandum zaznacza się m. in., że więcej uwagi należy udzielać osobom po nieudanej próbie odebrania życia.
— Taki człowiek trafia najpierw do szpitala, a potem bardzo często zostaje sam na sam ze swymi problemami. Dążymy do tego, żeby system opieki zdrowotnej, m. in. lekarze rodzinni, nie zapominali o takich pacjentach, żeby z własnej inicjatywy nawiązali z nimi kontakt, wyciągnęli rękę pomocy, nawet jeżeli ci nie zgłaszają się sami — dodał Paulius Skruibis.
Wskaźnik samobójstw popełnianych w Wilnie jest najmniejszy — 15 na 100 tys., tymczasem w kraju wynosi 32 na 100 tys. mieszkańców.
— Najwięcej aktów samobójczych popełniają ludzie w wieku 65-74 lat. (33 proc.) Drugim niebezpiecznym okresem jest wiek 35-44 lata (29,3 proc.).Według statystyk większość samobójców to mężczyźni. Kobiety zdecydowanie częściej próbują odebrać życie bez skutku. Mężczyźni zaś stosują bardziej drastyczne metody, dlatego ginie ich więcej przy pierwszej próbie — poinformował Skruibis.
Eksperci w tej dziedzinie apelują, że próba samobójcza czasem jest postrzegana jako „wołanie o pomoc” i zwrócenie na siebie uwagi lub jako wyrażenie rozpaczy i chęci ucieczki, a nie rzeczywistego zamiaru pozbawienia się życia. Większość ludzi próbujących targnąć się na swoje życie nie ginie przy pierwszej próbie samobójczej.
— Bardzo ważne jest także, by jak najwcześniej zorientować się, że bliska osoba planuje odebrać sobie życie, i skierować ją do specjalisty. Dzięki szybkiej interwencji psychologicznej można zapobiec tragedii. Umiejętności personelu medycznego w rozpoznaniu ludzi o tendencjach samobójczych bywają jednak ograniczone. Dlatego też niezbędne jest szkolenie pracowników służby zdrowia, aby łatwiej im było rozpoznawać u pacjentów plany samobójcze — powiedział Paulius Skruibis.
Ekspert zaznaczył, że efektywną pomoc potencjalnym samobójcom niosą służby pomocy emocjonalnej. Pozarządowa organizacja „Jaunimo linija” jest największą na Litwie tego rodzaju placówką. 250 wolontariuszy za darmo udziela konsultacji telefonicznie oraz za pośrednictwem poczty elektronicznej. Każdy, komu dolega wewnętrzny niepokój czy poczucie strachu, może zgłosić się anonimowo w ciągu całej doby.
W kraju działa też szereg innych służb pomocy emocjonalnej: „Vaikų linija” („Linia dzieci”), „Vilties linija” („Linia nadziei”), „Pagalbos moterims linija” („Linia pomocy kobietom”), „Linija doverija” („Linia zaufania” — konsultacje w języku rosyjskim) oraz Centrum Zwalczania Kryzysów, gdzie można uzyskać pomoc fachowych psychologów.
***
Rocznie w wyniku samobójstwa umiera na świecie około miliona osób, a podejmowanych jest aż 10-20 milionów prób odebrania sobie życia. Najwięcej samobójstw odnotowuje się w Chinach (około 330 tys. rocznie).
