Wilno jest pierwszym miastem poza granicami Polski, do którego dotarła wystawa archiwalna pt. „Śladami Sienkiewicza”. 8 kwietnia br. otwarcie ekspozycji odbyło się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, gdzie plansze edukacyjne można będzie oglądać przez dwa tygodnie, a następnie powędrują one do Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Landwarowie i innych polskich szkół na Wileńszczyźnie.
Maria Rekść, mer samorząd rejonu wileńskiego, który jest współorganizatorem wystawy w Wilnie, otwierając wystawę powiedziała, że wystawa ma przybliżyć twórczość i myśl Henryka Sienkiewicza szczególnie dla młodych. „To wielki pisarz, człowiek Polak, który nie tylko swoją twórczością, ale także działaniem dawał wyraz wielkiej miłości do Ojczyzny. Dzisiejsza rzeczywistość geopolityczna pokazuje, że czasy pokoju nie są dane na zawsze, a wychowanie patriotyczne jest tym, czego nie można zaniedbać w żadnym czasie”.
Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc, współorganizator wystawy w Wilnie, również nawoływała, by przypominać H. Sienkiewicza młodzieży, zwłaszcza że jego dzieła są bardzo wciągające. „Można badać jego twórczość przez wiele, wiele lat, bo ciągle pojawiają się w niej nowe wątki” – zaznaczyła i dodała, że na Litwie jest wiele miejsc związanych z rodziną H. Sienkiewicza.
Ambasador RP na Litwie Jarosław Czubiński odnotował, że H. Sienkiewicz był autorem „bardzo polskim, jego twórczość koncentrowała się wokół polskich spraw, a nawet gdy przebywał poza granicami Polski, ciągle do Polski wracał – w myślach, w utworach”.
Przewodniczący Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR), europoseł Waldemar Tomaszewski wyraził satysfakcję z tego, że wystawa trafiła na Kresy, którym, jak zaznaczył, „Henryk Sienkiewicz w swej twórczości poświęcił wiele uwagi”. Polityk podzielił się refleksją, że należy do pokolenia, które uczyło się patriotyzmu z utworów Henryka Sienkiewicza. „Choć czasy były niewdzięczne dla patriotyzmu i demokracji, ale nasze siłaczki i siłacze polskiej oświaty bardzo mocno pracowali, ażeby zaszczepić patriotyzm wśród dzieci i młodzieży” – przypomniał. Wyraził wdzięczność organizatorom za sprowadzenie wystawy na Litwę i wyraził nadzieję, że będzie wędrowała po Kresach. Polacy na Kresach, zapewnił W. Tomaszewski, pamiętają twórczość H. Sienkiewicza, a jego ideały są przekazywane młodym pokoleniom. Mówił też o potrzebie głośniejszego i szerszego promowania myśli polskiego noblisty również w Polsce, by jego dzieła powróciły na listę prac obowiązkowych, do podręczników. „Zresztą dzisiejsza opcja polityczna – PiS – bardzo mocno w tym kierunku pracuje”, – odnotował lider (AWPL-ZChR).
Senator Czesław Ryszka zaznaczył, że pokrzepienia serc potrzeba również dzisiaj. „Henryk Sienkiewicz pisał ku pokrzepieniu serc, gdy Polski nie było na mapach Europy. Dzisiaj Polska jest wolna, honorowa, ale trzeba nam też pokrzepienia serc – w rozumieniu, że budujemy dobrą przyszłość Polski. Chciałbym zapewnić Was przy okazji tej wystawy, że to nie jest literatura – to jest Polska naszych marzeń, przyszłości, życzmy sobie, żeby to się spełniło. Żeby ta nowa Polska – dzisiaj wolna, demokratyczna – krzepiła nasze serca”, – nawoływał senator.
Prof. Mikołaj Sokołowski, dyrektor Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, który przygotował wystawę, powiedział, że wystawa jest pokłosiem 40-letnich badań nad pracami noblisty. „Wystawa, którą dzisiaj prezentujemy, nie jest wystawą popularyzatorską. Jest to wystawa, którą poprzedziły bardzo pieczołowicie przeprowadzone przez p. Bogusława Niemirkę, pomysłodawcę, historyka, kwerendy w archiwach całej Polski, a także za granicą – archiwach tak narodowych, regionalnych, jak i w archiwach kościelnych”, – powiedział prof. Sokołowski.
Prof. Maria Bokszczanin, autorka pięciotomowego opracowania epistolografii Henryka Sienkiewicza, wygłosiła odczyt na temat związków noblisty z Wilnem i Wileńszczyzną.
Bogusław Niemirka, główny organizator i autor wystawy, również skupił się na powiązaniach pisarza z Wilnem, z Litwą. Powiedział, że nieprzypadkowo Wilno obrano za pierwsze miejsce eksponowania wystawy poza granicami Polski, bowiem z Litwy właśnie wywodzi się ród H. Sienkiewicza. Historyk podważa tezę, że rodzina H. Sienkiewicza wywodzi się z Tatarów litewskich, powiedział, że rodzina Sienkiewiczów była katolicka. „W twórczości i myśli H. Sienkiewicza wątki litewskie były stałe” – zauważył badacz i zachęcał do obejrzenia wystawy i poznawania twórczości H. Sienkiewicza. Apelował o to zwłaszcza do młodzieży: „Wystarczy tylko zacząć czytać jego dzieła, a później już trudno się oderwać”, – przekonywał B. Niemirka.
To już trzecia odsłona wystawy, która swoją premierę miała 15 listopada 2016 roku w Warszawie (w 100. rocznicę śmierci pisarza). W tym roku została pokazana w Senacie RP, a teraz zawitała na Litwę.
Ekspozycja przedstawia m.in. dokumenty archiwalne dotyczące pisarza i jego rodziny, a także pierwodruki podstawowej części twórczości literackiej Sienkiewicza wydawane w różnych gazetach i w edycjach książkowych od 1869 do 1916 roku.
Wystawa przygotowana została przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i Archiwum Państwowe w Siedlcach. Współorganizatorami wystawy w Wilnie są: Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc, Samorząd Rejonu Wileńskiego, Dom Kultury Polskiej w Wilnie. Wystawę sfinansowano ze środków Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
L24.lt