Pałac Radziwiłłów odzyska dawną świetność

Po trwających wiele lat dyskusjach można spodziewać się długo oczekiwanej renowacji wileńskiego pałacu Radziwiłłów. Ocalały podczas II wojny światowej fragment dawnej siedziby Janusza Radziwiłła nie tylko odzyska dawną świetność, ale też wkomponuje się w nowoczesną budowlę.

Architekci, konserwatorzy zabytków, pracownicy Ministerstwa Kultury i Samorządu Miasta Wilna uzgodnili, że należy zwrócić należytą uwagę na ten szczególny obiekt, przeprowadzić badania architektoniczne oraz inne z zakresu ochrony dziedzictwa oraz uformować wizję muzeum.

„Popadający w ruinę pałac na chronionym przez UNESCO Starym Mieście jest niewybaczalnym zaniedbaniem. W ramach rewitalizacji mamy możliwość przywrócenia świetności temu zaniedbanemu zabytkowi” – powiedział Arūnas Gelūnas, dyrektor Litewskiego Narodowego Muzeum Sztuki. Dawny pałac Radziwiłłów jest w gestii tej placówki muzealnej.

Co prawda, Gelūnas zaznaczył, że już się nie uda przywrócić oryginalnego projektu pałacu z XVII wieku – architektura budynku nieodwracalnie się zmieniła, pojawiły się atrybuty z późniejszych okresów, a niektóre elementy uległy całkowitemu zniszczeniu. Niemniej jednak, oczekuje się, że dzięki konkursowi zostanie znaleziona odpowiednia koncepcja rewitalizacji obiektu, jakościowe rozwiązanie architektoniczne, które pomoże połączyć zabytkową oraz nowo wybudowaną części w jednolitą całość.

W tym roku ogłoszony był międzynarodowy konkurs, który miał wyłonić najlepszy projekt rewitalizacji pałacu przy ul. Wileńskiej 24. Organizatorem konkursu jest Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki. Pomimo krajowych architektów swoje wizje renowacji pałacu i zagospodarowania pobliskiego terenu przedstawili architekci z wielu krajów: Stanów Zjednoczonych Ameryki, Indonezji, Australii, Meksyku, Węgier, Danii, Polski. Ogółem na konkurs wpłynęły 32 projekty.

W ub. tygodniu Litewski Związek Architektów, który nadzorował konkurs, wyłonił preliminarnie 12 zwycięzców.

– Ostateczny zwycięzca zostanie wyłoniony po dokonaniu wielu formalności związanych z przedstawionymi projektami, m.in. po sprawdzeniu dokumentów potwierdzających zgodność z kluczowymi europejskimi wymaganiami zamówieniowymi i kwalifikacyjnymi – tłumaczy w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Arūnas Steponėnas, kierownik Działu strategicznego planowania i inwestycji wLitewskim Narodowym Muzeum Sztuki.

Między innymi, spośród 12 najlepszych pierwsze miejsce w konkursie przypadło projektowi litewskich architektów ze spółki Processoffice. Trzecie miejsce zajęli polscy architekci z biura architektonicznego BDR Architekci, czwarte ich koledzy z pracowni architektonicznej WXCA Sp. z o. o.

Właściciel obiektu, Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki, planuje zaadaptować odbudowany historyczny kompleks na działalność muzealną. Powierzchnia dawnej siedziby magnackiej wynosi około 7 000 m kw., kompleks budynków mieści się na terenie 0,8 ha. Planuje się, że w budynkach pałacowych zostanie umieszczona stała ekspozycja sztuki, powstaną też nowoczesne przestrzenie wielofunkcyjne.

Pałac Janusza Radziwiłła z wielkim przepychem został zbudowany na początku XVII w., w stylu barokowym w kształcie wielkiej podkowy o trzech skrzydłach, zakończonych potężnymi kwadratowymi pawilonami. Liczne pożary, które nawiedzały Wilno, oraz wojny tak niszczyły budynek, że większa część pałacu zniknęła zupełnie. W XIX w. zaniedbany pałac przekazano Towarzystwu Dobroczynności, które działało tu do 1940 r. Przez wiele lat dawna siedziba Radziwiłłów była ruderą bez okien i drzwi. Część budynku w czasach sowieckich została przebudowana oraz przystosowana do uprawiania sportu i innych zajęć. W 1990 r. otwarto tu filię Litewskiego Narodowego Muzeum Sztuki. Część przestrzeni odrestaurowano. Odbywają się tu wystawy oraz różne wydarzenia kulturalne.

Projekty wizualizacji pałacu Radziwiłłów można obejrzeć na stronie internetowej Litewskiego Związku Architektów.