Dziękuję za zaproszenie na te ważne rozmowy. Ważne szczególnie teraz, gdy na Ukrainie toczy się wojna, dokonywane są potworne zbrodnie wojenne, gdy na Białorusi już nie ma dziennikarstwa – tymi słowami zwróciła się do uczestników zjazdu wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska.
Na IX Zjeździe Federacji Mediów Polskich na Wschodzie obecni byli też pełnomocnik rządu RP ds. Polonii i Polaków za granicą Jan Dziedziczak, minister Michał Dworczyk (ustępujący z funkcji szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP), dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą przy KPRM Jan Badowski, dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą przy MSZ RP Sławomir Kowalski. Nie zawiedli przedstawiciele organizatorów – prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Mikołaj Falkowski, a także członek jej zarządu Juliusz Szymczak-Gałkowski oraz prezes Fundacji „Wolność i Demokracja” Lilia Luboniewicz i wiceprezes Maciej Dancewicz.
Polskie media kontra rosyjska propaganda
Najważniejszym tematem debat podczas zjazdu była wojna na Ukrainie oraz walka z rosyjską propagandą. Jako przeciwwagę dla tej drugiej wskazywano silne i aktywne ośrodki medialne i kulturowe. Na pełnioną przez polskie media funkcję „hubów społeczności” zwrócił uwagę pełnomocnik rządu ds. Polonii i Polaków za granicą Jan Dziedziczak.
– Działacie jako środowisko odwołujące się do najpiękniejszych polskich tradycji. Media polskie to skupiska środowisk polskiej inteligencji na Wschodzie. Za to bardzo serdecznie państwu dziękuję. Jesteście silnymi ośrodkami polskości – podkreślił, zwracając się do zebranych.
– Polska jest cały czas punktem odniesienia. Dla Białorusinów, dla Ukraińców, oni patrzą na to, co wy tworzycie, oni z waszym środowiskiem rozmawiają. To jest bardzo ważne, bo promujemy z jednej strony polski patriotyzm, a z drugiej – spojrzenie na Europę wolnych narodów. Tak, chcemy wolnej, niepodległej Białorusi. Wolnej, niepodległej Ukrainy. Wolnych, niepodległych krajów, w których państwo działacie i swoją pracą się do tego przyczyniacie – zaznaczył pełnomocnik rządu RP ds. Polonii i Polaków za granicą.
Na temat sytuacji na Białorusi wypowiedziała się także wicemarszałek sejmu RP Małgorzata Gosiewska. – Sytuację na Białorusi można przyrównać do naszego stanu wojennego. Szczególnie jeśli chodzi o poziom zastraszania ludzi, którzy chcą swobodnie myśleć. Na Litwie, z którą w różnych kwestiach bardzo blisko współpracujemy – i w kontekście wojny na Ukrainie, i w kontekście Białorusi, ale też w kwestiach europejskich – mamy wkrótce wybory samorządowe i czuć wewnętrznie rosnące napięcie. Musimy wiedzieć, jak reagować. Jak wyważyć takie kwestie, jak polski interes w kwestii polskich szkół w rejonie trockim. Wiem, że te kwestie nie są łatwe. Jest to coś niezwykle ważnego – podkreślała wicemarszałek.
Odniosła się także do wcześniejszych słów organizatorów, że to dziennikarze są linią obrony przed rosyjską dezinformacją. – Dziś niemal wszyscy dziennikarze stoją przed wyzwaniem przeciwdziałania rosyjskiej dezinformacji i relacjonowania wydarzeń mających wpływ na przyszłość wolnego świata – mówiła Gosiewska.
Walka z antycywilizacją ze wschodu
Gości powitał także Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, współorganizatora zjazdu. – Zjazd Federacji Polskich Mediów na Wschodzie odbywa się w czasie, kiedy na Ukrainie wybuchają iskandery, kiedy z Białorusi dochodzi do nas trzask pękających krzyży, bo Łukaszenka wysyła buldożery na polskie kwatery wojenne i nie liczy się z naszą historią, z prawdą historyczną, i jest to czas kiedy na Litwie znowu pojawia się cień różnych niuansów, które będą rozgrywane przeciwko sprawom polskim lub wykorzystywane na niekorzyść naszych interesów. I z tym też musimy się borykać – mówił prezes FPPnW.
– Chcieliśmy państwa powitać i podziękować za to, że jesteście w swojej pracy, w swojej misji, w swojej służbie, w swoich zawodowych codziennych obowiązkach po tej właściwej stronie historii i w ważnym momencie, kiedy wszyscy doświadczamy zderzenia z antycywilizacją, która próbuje tutaj dojść z Moskwy. I oby nigdy nie doszła – mówił Falkowski.
Po powitalnych słowach goście z ogromnym zainteresowaniem przysłuchiwali się trzem panelom dyskusyjnym: „Troska mediów o wizerunek Polski za granicą”, „Presja mediów rosyjskich w krajach bałtyckich” oraz „Zagrożenia i wyzwania polskich mediów na Ukrainie i Białorusi”.
Czytaj więcej: IX Zjazd Federacji Mediów Polskich na Wschodzie. Jedna z uchwał dotyczy Litwy
wskazywano silne i aktywne ośrodki medialne i kulturowe, w tym polskie media. Moderatorem konferencji był aktor Marek Bukowski
Breaking news w trakcie panelu
Podczas trwania dyskusji na temat wizerunku Polski za granicą nadeszła niesamowita informacja. Pełnomocnik rządu Jan Dziedziczak podszedł do moderującego panel Juliusza Szymczaka-Gałkowskiego i podał mu swój telefon. Wiceprezes przeczytał głośno: „Według najnowszych informacji Pokojowa Nagroda Nobla została przyznana Alesiowi Bialackiemu, obrońcy praw człowieka na Białorusi”. Sala zareagowała oklaskami.
Wkrótce potem uzupełniono informację, że jest to nagroda potrójna, gdyż przyznana została też zakneblowanemu sumieniu ostatnich sprawiedliwych Rosjan, Stowarzyszeniu „Memoriał”, a także Centrum Wolności Obywatelskich, który od 2007 r. stoi na straży wolności na Ukrainie.
Federacja ma nowego prezesa
Po panelach przyszedł czas na wybór nowych władz federacji. Po rozliczeniu poprzedniego zarządu większością głosów wybrano nowego prezesa – publicystę i dziennikarza „Kuriera Wileńskiego” oraz telewizji BM TV Rajmunda Klonowskiego. Sala powitała nowego prezesa oklaskami.
Do delegatów nowy prezes w swoim pierwszym przemówieniu powiedział: – W czasach I Rzeczypospolitej, o których wspominaliśmy tutaj, mieliśmy jako Polacy do czynienia z licznymi zagrożeniami. Jest gorzką prawdą, że I RP upadła ze względu na trwałą cechę, że Polak najbardziej ceni sobie święty spokój.
– Drodzy koledzy, nie mamy prawa trwać w świętym spokoju i dawać mu trwać tam, gdzie panować nie może. Zwłaszcza instytucjom w naszych krajach, tam gdzie szkodzą, tam gdzie rozpowszechnianie są materiały fałszywe – zagrzewał do stania na straży prawdy nowo wybrany prezes federacji.
– To jest rzecz, którą trzeba stwierdzić: jesteśmy na wojnie. Na wojnie pierwszą ofiarą jest prawda, a my jesteśmy pierwszą linią obrony. Będziemy starali się ze wszystkimi redakcjami wdrożyć środki, o jakich mówiliśmy, żebyśmy mogli spotkać się na wspomnianym balu, na którym będziemy świętować realizację postawionych celów. Żeby „russkij mir”, świat bez prawdy, nie miał wstępu – zakończył przemówienie prezes.
Nowy prezes za aprobatą przedstawicieli mediów zebranych na zjeździe do zarządu powołał: Jerzego Wójcicki z Ukrainy, Andrzeja Pisalnika z Białorusi, Roberta Mickiewicza z Litwy, Ryszarda Stankiewicza z Łotwy oraz Piotra Piętkę z Węgier.
Wśród delegatów niemało było twarzy znanych i znajomych, również dla Polaków na Wileńszczyźnie. Wśród nich delegaci z Białorusi – Andrzej Pisalnik, dwukrotnie uznany za ekstremistę przez władze Białorusi, Inessa Todryk-Pisalnik oraz Anna Paniszewa, która również przeszła przez łukaszenkowskie cele.
Kazachstan po naszej stronie żelaznej kurtyny
Wielu delegatów z Ukrainy, by być obecnym na zjeździe, musiało przebyć drogę przez wojnę, odbywaną z narażeniem życia. Jak opowiadali, wielu z nich musiało przyjechać pociągami, bo tak bezpieczniej – pociągi jadą głównie w nocy, nie włączają świateł, a torów pilnuje obrona przeciwlotnicza. To mniejsze ryzyko zbombardowania w podróży przez Rosjan.
Na zjazd przybyli również delegaci z dalekiego Kazachstanu, w tym przedstawiciel „Ałmatyńskiego Kuriera Polonijnego”, kwartalnika Polaków w Kazachstanie Oleg Czerwiński. W rozmowie przybliżył stosunek Kazachstanu do Polaków. – Kazachstan do Polaków zawsze był pozytywnie nastawiony. I za Sowietów, i w młodej niepodległości, i teraz także. To dlatego, że Kazachowie rozumieli, że oni i my, Polacy, ucierpieliśmy od tej samej rosyjskiej ręki i byliśmy tu zesłani, nie przyjechaliśmy z własnej woli – wyjaśniał Czerwiński.
Poruszył też temat podejścia Kazachstanu do wojny na Ukrainie. – Kazachstan nie odwraca się od Rosji. On już się odwrócił. I to demonstruje. Nigdy nie widziałem tyle niechęci do rosyjskiego imperium w Kazachstanie, ile teraz, po wybuchu wojny – doprecyzował.
Czytaj więcej: Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie o współpracy z Polakami na Litwie
Historia Federacji Mediów Polskich na Wschodzie
Federacja Mediów Polskich na Wschodzie reprezentuje redakcje działające na Wschodzie. Założona została 24 września 2013 r. przez przedstawicieli ponad 30 polskich redakcji z krajów dawnego ZSRS. Za cel stawia jednoczenie oraz koordynowanie działań polskich redakcji w walce o swoje interesy, a także w obronie polskiej racji stanu.
Fot. Apolinary Klonowski, Facebook/Fundacja „Wolność i demokracja”
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 41 (120) 15-21/10/2022