Ekonomista Aleksandras Izgorodinas sądzi, że ludzie będą mniej kupowali kawy w sklepie, ale na sprzedaż tego napoju w restauracjach nie będzie miało to większego wpływu.
Sporo osób nie wyobraża sobie poranka bez kawy. Jedną z najbardziej popularnych form jej spożywania jest kawa z mlekiem i łyżeczką cukru. Niestety cena tych trzech popularnych komponentów w ciągu roku poszybowała mocno w górę. Teraz Litwa jest krajem, gdzie cena kawy wzrosła prawie o 40 proc.
Czytaj więcej: Chodniki w stolicy Litwy zapachniały kawą
Rosnące ceny
Z danych Eurostatu za sierpień wynika, że cena kawy w ciągu roku na terenie Unii Europejskiej wzrosła średnio o 16,9 proc. Wzrost ceny dotyczy również produktów mlecznych i cukru. Średnio cena mleka nieodtłuszczonego wzrosła o 24,3 proc., natomiast odtłuszczonego o 22,2 proc. Cena cukru w UE wzrosła w ciągu roku o 33,4 proc.
To właśnie cukier odnotował największy skok cenowy. Przykładowo, jak podaje Eurostat, w Polsce cena cukru w ciągu roku wzrosła prawie o 100 proc. W Estonii odnotowano wzrost na poziomie 81 proc., w Łotwie – 58 proc., Bułgarii – 45 proc., na Cyprze – 43 proc. Cena kawy najbardziej zwiększyła się w Finlandii – 43, 6 proc. i Litwie – 39,9 proc. Na dalszych miejscach znalazły się Szwecja (36,7 proc.), Estonia (36,4 proc.) i Węgry (34,3 proc.). W przypadku cen mleka Litwa również jest w czołówce krajów unijnych. Największy skok odnotowano na Węgrzech, gdzie cena wzrosła o ponad 51 proc. Na drugim miejscu znalazła się Litwa, gdzie cena wzrosła w granicach 47 proc.
| Fot. ELTA, Dainius Labutis
Sklepy i restauracje
Aleksandras Izgorodinas twierdzi, że wzrost cen nie wpłynie znacząco na nasze codzienne rytuały.
– Jeśli spojrzymy na dane Departamentu Statystyki dotyczące konsumpcji, to zobaczymy, że sygnały są dość sprzeczne. Z jednej strony detaliczna sprzedaż produktów i napojów spożywczych spada od pięciu miesięcy. W sierpniu roczny spadek był na poziomie 5,5 proc. Więc jeśli mówimy o kupowaniu kawy w sklepach, to wzrost cen na pewno wpłynie na zachowanie mieszkańców. W tym przypadku są możliwe dwa scenariusze. Część konsumentów po prostu zrezygnuje z kupowania kawy. Albo będzie ograniczała spożywaną jej ilość. Możliwy też inny scenariusz. Po prostu ludzie będą kupowali tańszą kawę. Bardzo realistycznie wygląda scenariusz, że może spadać sprzedaż droższych gatunków kawy w sklepach — tłumaczy w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” ekonomista.
Inna sytuacja jest w kawiarniach i restauracjach.
– Tu nie dostrzegam żadnego dramatu. Opierając się na danych Departamentu Statystyki, widzimy, że w ciągu roku (od sierpnia 2021 r. do sierpnia 2022 r. – przyp. aut.), sprzedaż w kawiarniach i restauracjach wzrosła o 13 proc. To znaczy, że ludzie mogący sobie pozwolić na jedzenie poza domem nie muszą siebie w niczym ograniczać. Podsumowując, w sklepach raczej będzie spadać sprzedaż kawy, natomiast w przypadku restauracji w najbliższym czasie nie. Warto jednak dodać, że jeśli ceny na energię nadal będą rosły, to można założyć, że w następnym roku mieszkańcy będą również mniej wydawać pieniędzy w restauracjach i kawiarniach – mówi Aleksandras Izgorodinas.
Portal apklausa.lt, specjalizujący się w sondażach internetowych, podaje, że 74 proc. dorosłych mieszkańców Litwy pije kawę chociażby raz w tygodniu. Najczęściej kawę piję się z rana. Tak odpowiedziało prawie 50 proc. osób biorących udział w ankietowaniu. 43 proc. odpowiedziało, że dziennie wypija 2–3 filiżanki kawy, kolejne 42 proc. ogranicza się do jednej filiżanki. Do najbardziej popularnych form spożywania kawy należy czarna klasyczna (36,1 proc.) oraz Latte (36 proc.). Najczęściej kawę mieszkańcy Litwy piją w domu. Taki wariant odpowiedzi wybrało 56 proc. badanych.
Czytaj więcej: Kawiarnie, restauracje i inne lokale w Wilnie (1)
Czytaj więcej: Kawiarnie, restauracje i inne lokale w Wilnie (2)
Czytaj więcej: Kawiarnie, restauracje i inne lokale w Wilnie (3)
Producenci i konsumenci
Z danych Międzynarodowej Organizacji Kawy, czyli instytucji zrzeszającej państwa eksportujące i importujące kawę, wynika, że rocznie ludzkość wypija 400 mld filiżanek kawy. Co prawda z wyliczeń Brytyjskiej Organizacji Kawy wynika, że populacja ziemi każdego roku wypija nawet 700 mld filiżanek tego napoju. Najwięcej kawy pije się w Skandynawii. Prym wiedzie Finlandia. Tu mieszkaniec średnio wypija 12 kg kawy. Na drugim miejscu są Norwegowie, którzy spożywają 10 kg kawy rocznie.
Największymi producentami kawy są Kolumbia, Brazylia oraz Wietnam. Szacuje się, że kawa po ropie naftowej, jest najbardziej eksportowanym towarem na świecie. W ciągu 27 lat, od 1991 r. do 2018, wartość rocznego eksportu kawy wzrosła z 8,4 mld do 35,6 mld dolarów. Pandemia również nie wpłynęła negatywnie na spożycie kawy. Z danych Międzynarodowej Organizacji Kawy wynika, że w roku 2020 eksport kawy wzrósł o 3,3 proc.
Międzynarodowy serwis internetowy picodi.com, który powstał w 2010 r. w Krakowie, specjalizujący się w udostępnianiu konsumentom kodów rabatowych do sklepów internetowych, przeprowadził badanie dotyczące równowartości ceny jednej filiżanki kawy wyrażonej w czasie pracy potrzebnym na jej zakup. Badania dotyczyły ponad 100 państw. Najdrożej filiżanka kawy kosztuje w Danii, Hongkongu i Katarze; w Danii za filiżankę kawy zapłacimy 5,08 euro, w Hongkongu – 5,06, a w Katarze – 5,05. Najtaniej kawę kupimy w Algierii (0,58), Tunezji (0,70 ) i Ukrainie (1,07). Zestawiając jednak ceny kawy z zarobkami, najlepsza sytuacja jest w Andorze i Australii. Tam na zapłacenie za filiżankę kawę potrzebujemy 8-9 minut pracy.