Mediana samorządowa
Ministerstwo Finansów proponuje, aby wielkość podatku zależałaby nie od sumy wartości nieruchomości, ale od mediany w danym samorządzie. Punktem wyjścia do opodatkowania byłaby średnia wartość mieszkania w każdym samorządzie.
Podatek od nieruchomości nie będzie naliczany na podstawie wartości rynkowej — czyli transakcji kupna i sprzedaży pojedynczego lokalu mieszkalnego — ale zgodnie z wynikami masowego oszacowania nieruchomości, które weszły w życie 1 stycznia 2021 r. i zgodnie z którymi ustalono mediany samorządowe. Mediana to średnia wartość obiektu nieruchomości mieszkalnej w danym samorządzie, którą określa się poprzez uszeregowanie średnich wartości rynkowych wszystkich oddanych do użytku budynków mieszkalnych i lokali zarejestrowanych w ewidencji nieruchomości w tym samorządzie od najmniejszych do najwyższych.
Dla przykładu: Jeżeli wartość osiągnie poziom jednej czy dwóch median, takie nieruchomości będą opodatkowywane taryfą na poziomie 0,06 proc. W wypadku więcej niż dwóch median — 0,1 proc. Na przykład w Wilnie mediana nieruchomości wynosi 60,1 tys. euro. Jeśli wartość poszczególnej nieruchomości ustalona przez Centrum rejestrów osiągnie 100 tys., to trafi ona pod stawkę podatku w wysokości 0,06 proc. To znaczy, że właściciel będzie musiał zapłacić ok. 30 euro rocznie za daną nieruchomość.
Nieruchomość, która nie przekracza mediany, byłaby opodatkowana stawką 0 proc. Proponuje się również zwolnić osoby, które musiałyby zapłacić mniej niż 5 euro, ponieważ pobieranie takiej kwoty nie opłaca się.
Jeśli dana osoba posiada więcej niż jedno mieszkanie, samorząd sam może ustalić i zastosować taryfę do drugiego i kolejnych mieszkań. Stawka może wahać się od 0,1 proc. do 1 proc.
Czytaj więcej: Nowe pomysły na podatek od nieruchomości
Wrażliwy społecznie model podatkowy
Po konsultacjach społecznych model podatkowy stał się bardziej wrażliwy społecznie — połowa wszystkich właścicieli mieszkań, w których deklarowane jest miejsce zamieszkania, nie płaciłaby podatku, a osoby wspierane społecznie i które osiągnęły wiek emerytalny mogłyby skorzystać z możliwości odroczenia zapłaty podatku do czasu przekazania własności. Oznacza to, że seniorzy i osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, które złożą wniosek w samorządzie, będą mogły odroczyć płatność podatku do czasu przekazania nieruchomości innej osobie.
Deklaracje od 2026 r.
Po przyjęciu nowelizacji ustaw w Sejmie pierwsze deklaracje podatku od nieruchomości według zmienionego modelu trafiłyby do ludności w 2026 r. Oznacza to, że Państwowa Inspekcja Podatkowa musiałaby przygotować i przedstawić deklaracje podatnikom do 1 marca 2026 r. (za 2025 r.).
Czytaj więcej: O czym należy pamiętać składając deklaracje?
Nieruchomości niekomercyjne
Ministerstwo proponuje, aby samorządy opodatkowały inne nieruchomości niekomercyjne według własnego uznania od 0,1 do 1 proc. taryfy, a dochody trafiałyby do samorządów, a nie do budżetu państwa, jak ma to miejsce obecnie.