Wniosek o akcesję
Szwecja złożyła oficjalny wniosek o akcesję wraz z Finlandią 18 maja 2022 r. Decyzja dwóch zachowujących do tej pory neutralność w polityce bezpieczeństwa państw nordyckich była następstwem rozpoczętej 24 lutego pełnowymiarowej agresji Rosji na Ukrainę. Krótko po złożeniu tych wniosków kilka państw NATO, m.in. USA i Wielka Brytania udzieliły Szwecji i Finlandii gwarancji bezpieczeństwa na okres rozpatrywania ich kandydatur.
5 lipca 2022 r. przedstawiciele wszystkich państw Sojuszu podpisali protokoły akcesyjne, dzięki czemu Szwecja i Finlandia zyskały status państw kandydujących. Aby stać się pełnoprawnym członkiem NATO, dokument musi zostać ratyfikowany przez wszystkich sojuszników, według procedur zapisanych w prawie krajowym.
Większość państw NATO szybko ratyfikowała członkostwo Szwecji i Finlandii.
Wzmocnienie wysiłków w walce z terroryzmem i niewspieranie kurdyjskich organizacji
Od początku drogi Szwecji i Finlandii do NATO państwem, które zgłaszało obiekcje wobec rozszerzenia Sojuszu była Turcja. 28 czerwca 2022 r. podczas szczytu w Madrycie Ankara podpisała ze Szwecją i Finlandią trójstronne porozumienie, które miało odpowiadać na zgłaszane przez Turcję obawy i umożliwiło podpisanie protokołów akcesyjnych. W zamian za poparcie Turcji, Szwecja i Finlandia zobowiązały się w nim do wzmocnienia wysiłków w walce z terroryzmem i niewspierania kurdyjskich organizacji określanych przez Ankarę jako terrorystyczne.
Antytureckie demonstracje w Szwecji
Na początku roku wspólna droga Szwecji i Finlandii do akcesji zaczęła się rozchodzić wraz ze wzrostem napięcia na linii Ankara-Sztokholm, wywołanego m.in. antytureckimi demonstracjami w Szwecji i spaleniem przed ambasadą Turcji egzemplarza Koranu.
Finlandia stała się 31. członkiem Sojuszu
30 marca turecki parlament ratyfikował akcesję Finlandii, uznając, że Helsinki wywiązały się ze swoich zobowiązań zapisanych w madryckim memorandum. Kilka dni wcześniej taki sam krok wykonał parlament Węgier. 4 kwietnia fińska flaga została wciągnięta na maszt przed kwaterą główną NATO w Brukseli, a Finlandia stała się 31. członkiem Sojuszu.
Czytaj więcej: Finlandia w NATO: bezpieczeństwo i stabilizacja
„Szkalowanie Węgier”?
Przystąpienie Szwecji do NATO wciąż nie zostało zatwierdzone przez Węgry i Turcję. Rząd w Budapeszcie informował, że przed ratyfikacją szwedzkiego wniosku przez węgierski parlament trzeba rozwiązać „wiele problemów”. To m.in „szkalowanie Węgier”, „szkodzenie węgierskim interesom” i „brak zainteresowania Sztokholmu w naprawie stosunków z Węgrami” — argumentował pod koniec marca rzecznik rządu Zoltan Kovacs. Węgry wystosowały wobec Szwecji żądania, których nie chce spełnić minister spraw zagranicznych Tobias Billström, to m.in. gwarancje „nieprowadzenia politycznych debat” w sprawie węgierskiej praworządności — komentowała szwedzka prasa. W tym półroczu Szwecja przewodniczy pracom Rady Europejskiej, jednym z priorytetów szwedzkiej prezydencji jest obrona demokracji.
Szwecja czeka na tureckie wybory prezydenckie i parlamentarne
„Sztokholm musi zrobić kolejne kroki w sprawie walki z terroryzmem, by Turcja ratyfikowała akcesję Szwecji do NATO” — powiedział już po rozszerzeniu Sojuszu o Finlandię minister spraw zagranicznych Turcji Mevlüt Çavuşoğlu.
„Teraz czekamy na wynik zaplanowanych na 14 maja tureckich wyborów prezydenckich i parlamentarnych; wszyscy wiemy, że będą one odgrywały znaczącą rolę w tej sprawie, bo ma ona związek również z polityką wewnętrzną Turcji, co jest w pełni zrozumiałe, tak to działa w większości państw” — komentował z kolei pod koniec marca premier Szwecji Ulf Kristersson. W Szwecji toczą się też prace nad nową ustawą antyterrorystyczną, która ma m.in. odpowiadać na zastrzeżenia Turcji.
Szwecja od lat współpracuje z NATO
Chociaż Szwecja podjęła decyzję o akcesji do NATO dopiero w 2022 roku, po ataku Rosji na Ukrainę, to od lat współpracuje już z NATO, odbywa wspólne ćwiczenia, a jej żołnierze biorą udział w misjach wojskowych tej organizacji. Politycznym przełomem było opowiedzenie się za NATO sprzeciwiającej się temu przez lata szwedzkiej socjaldemokracji.
Brak zaangażowania Szwecji w sojusze wojskowe stawał się już tylko sloganem. Od lat 90. z kluczowych dokumentów stopniowo znikały zapisy mówiące o tym, że Szwecja jest krajem neutralnym. Przypieczętowaniem zmiany podejścia było przyjęcie w 2009 roku doktryny o solidarności z państwami nordyckimi i unijnymi. Szwecja zobowiązała się udzielić pomoc partnerom lub też oczekuje od nich wsparcia w przypadku ataku zbrojnego lub katastrofy naturalnej.
Czytaj więcej: Rozstrzygnięto konkurs „My jesteśmy NATO”