— Mimo to, że każdy z nas tworzy w indywidualnym, niepowtarzalnym stylu, łączy nas jedno — przywiązanie do polskiej tradycji, łączy nas przynależność do jednego kręgu kulturowego, miłość do Wilna i Wileńszczyzny — mówi Danuta Lipska malarka, plastyczka, prezes Twórczego Związku Polskich Artystów Malarzy na Litwie „Elipsa”.
Czytaj więcej: Danuta Lipska – prezesem związku „Elipsa”
Ponad 190 wystaw zbiorowych i indywidualnych
„Elipsa” jest jedynym związkiem twórczym polskich artystów malarzy na Litwie. Jego credo brzmi: nieść sztukę dla odbiorcy. Oznacza to, że malarze propagują sztukę, wychodząc ku odbiorcom i organizując wystawy bliżej widza, w różnych miejscowościach Wileńszczyzny, choć nie tylko. W ciągu 30 lat artyści zaprezentowali już ponad 190 wystaw zbiorowych oraz indywidualnych, a obrazy plastyków „Elipsy” znalazły uznanie wśród miłośników sztuki nie tylko na Litwie, ale też poza jej granicami.
— Nasze obrazy wystawialiśmy w wielu krajach poza Litwą: w Polsce, Szwecji, Austrii, Szwajcarii, Niemczech, Francji, Czechach, Kanadzie, we Włoszech, Izraelu, Ukrainie, Białorusi — wymienia Danuta Lipska.
— Przybliżamy swoją sztukę, wystawiamy swoje prace, opowiadamy o swojej działalności, organizujemy warsztaty artystyczne dla dorosłych i dla dzieci. Bardzo ściśle współpracujemy z poetami i muzykami — dodaje.
Czytaj więcej: Wystawa „Elipsy” w siedzibie samorządu w Wilnie [GALERIA]
Początek i ewolucja
Twórczy Związek Polskich Artystów Malarzy „Elipsa” powstał w okresie po ogłoszeniu niepodległości Litwy w 1993 r. Powstanie organizacji poprzedziły długie dyskusje polskich artystów. Wreszcie z inicjatywy śp. Władysława Ławrynowicza, pierwszego prezesa związku, Danuty Lipskiej, Stanisława Kaplewskiego, Lilii Miłto i Anny Kudriaszowej skrystalizował się pomysł na działalność i założenie związku. Później do tej grupy dołączyli inni malarze z Wileńszczyzny, których oprócz pasji tworzenia łączyło też poczucie przynależności do polskiej kultury oraz miłość do swojego ojczystego kraju.
Wraz z upływem czasu ewoluowała również tematyka prac.
— Jeżeli na początku przeważały prace w nurcie realizmu, to obecnie przeważają formy abstrakcyjne, fantastyczne, niekiedy surrealistyczne. Każdy malarz tworzy to, co odczuwa, co przeżywa. Jednak mimo to, że każdy tworzy we własnym stylu, to łączy nas to, że od 30 lat, my, polscy artyści malarze na Litwie propagujemy nasze widzenie świata, przedstawiamy niepowtarzalny urok i piękno Wilna, utrwalamy na płótnie naszą Wileńszczyznę. Nasza sztuka trafia do nabywców poza granicami kraju i bardzo się tym szczycimy — podkreśla prezes związku.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Wszechstronni artyści
Malarze zrzeszeni w związku często są wszechstronnymi artystami. Ich twórczość znajduje ujście w różnych przestrzeniach kultury.
— Nasza Krystyna Uženaitė jest nie tylko malarką, ale też poliglotką, aktorką, poetką. Bożena Naruszewicz, która na płótnie przedstawia postacie aniołów, pisze również wiersze. Renata Utowka i Aleksander Subotkiewicz są też nauczycielami plastyki i organizują warsztaty artystyczne w swoich miejscowościach. Czesław Połoński jest restauratorem zabytków — zauważa Danuta Lipska.
Stowarzyszenie aktywnie współpracuje również z innymi polskimi placówkami i organizacjami na Litwie. To Instytut Polski w Wilnie, Dom Kultury Polskiej w Wilnie, Muzeum Etnograficzne w Niemenczynie, Centrum Kultury im. St. Moniuszki. Związek współpracuje z wielofunkcyjnymi ośrodkami kultury na Wileńszczyźnie.
Pięknie się rozwija współpraca z rodakami z Polski. Członkowie „Elipsy” są stałymi uczestnikami Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie i Kaziuków organizowanych w Polsce. Warszawski Teatr „Rampa” i Robert Tondera podczas pandemii pomógł zorganizować wystawę obrazów online. Jedne z ostatnich wystaw „na żywo” zostały zorganizowane również w Warszawie: w Muzeum Niepodległości oraz w warszawskiej dzielnicy Falenica. Zostały zaprezentowane obrazy o tematyce „Wilno romantyczne”, zawierające odniesienia do grodu nad Wilią jako kolebki romantyzmu.
Wileńscy plastycy zilustrowali również antologię „Polska Pogoń Poetycka”, zbiór wierszy autorstwa polskich autorów urodzonych na Litwie. Ta publikacja to pierwsze dwujęzyczne wydanie zbiorowe twórczości zarówno najmłodszego, jak też najstarszego pokolenia polskich poetów z Litwy. Wierszom towarzyszą reprodukcje prac 19 polskich malarzy z Litwy.
Czytaj więcej: Nasycić świat kolorami, ulotną chwilę utrzymać pędzlem
Najnowsze wystawy i członkowie związku
Prace polskich plastyków można obejrzeć również w kolorowym katalogu, którego wydanie było możliwe dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Odra-Niemen, kierowanym przez Ilonę i Eugeniusza Gosiewskich.
Obecnie prace plastyków można podziwiać w sali „Dom Minestra” przy ul. Basanavičiaus 45. Natomiast w piątek, 8 września, w Centrum Kultury w Nowej Wilejce została otwarta wystawa artystki zrzeszonej w związku, Iwony Dakiniewicz. Z kolei z okazji Dnia Niepodległości 11 listopada w Rykontach zostanie zorganizowana okolicznościowa wystawa zespołowa.
Dzisiaj „Elipsa” zrzesza 18 artystów plastyków. To Danuta Lipska, Mirosław Briżis, Iwan Czapskij, Wacław Dajnowski, Iwona Dakiniewicz, Irena Fiedorowicz-Wasilewska, Piotr Ibiański, Karol Jaroszewski, Lilia Miłto, Bożena Naruszewicz, Wiesława Paukszteło, Stanisław Plawgo, Czesław Połoński, Aleksander Subotkiewicz, Stanisław Szafranowicz, Renata Utowka, Krystyna Uženaitė, Jurij Wytegorow.