Reforma weszłaby w życie od lipca 2023 r. Tegoroczne plany przyjęcia systemowej reformy niepełnosprawności zasadniczo zmienią model identyfikacji osób niepełnosprawnych, a do 2030 r. nastąpi znaczny wzrost liczby osób niepełnosprawnych, które otrzymają wsparcie.
„Mamy nadzieję, że dzięki wdrożeniu tych zmian, prawa osób niepełnosprawnych, równość szans i niedyskryminacja we wszystkich dziedzinach życia będą lepiej zagwarantowane. Zwiększy się dostępność usług i pomocy dla osób niepełnosprawnych, szybciej zapewnione zostaną zindywidualizowane usługi a środowisko informacyjne i informacje staną się dostępne dla osób niepełnosprawnych” — napisano w nadesłanym komunikacie „Kurierowi Wileńskiemu” z Ministerstwa Opieki Socjalnej i Pracy.
Czytaj więcej: Na jaką pomoc mogą liczyć osoby niepełnosprawne na Litwie
147 tys. osób w wieku produkcyjnym jest niepełnosprawna
Na Litwie 147 tys. osób w wieku produkcyjnym jest niepełnosprawna, w ubiegłym roku tylko 34 proc. z nich skorzystało ze środków integracji społecznej, a tylko 13 proc. w 2020 r. otrzymało pomoc z samorządów. Dzisiaj tylko nieco ponad 1/3 osób z niepełnosprawnością korzysta ze środków integracji społecznej. Dzięki planowanej reformie do roku 2030 takich osób ma być już 42 proc.
Udoskonalenie modelu oceny niepełnosprawności
„Proponuje się udoskonalenie modelu oceny niepełnosprawności, co zasadniczo zmieniłoby stosunek społeczeństwa do niepełnosprawności. Kryteria oceny stanu człowieka nie zawsze są najważniejsze. Dotychczas stanowiły one 90 proc. kryteriów orzekania o niepełnosprawności i zbyt mało brano pod uwagę wykształcenie człowieka, cechy jego osobowości, styl życia. Dlatego zaproponowane zostanie zmniejszenie wpływu kryteriów medycznych do 60 proc., następnie do 50 i 40 proc. oraz nadanie większej wagi zdolnościom. Nacisk kładziony byłby nie tyle na ocenę stanu zdrowia osoby, ile na ocenę jej zdolności do działania i uczestniczenia w życiu codziennym i publicznym. Proponuje się ustanowienie, że władze państwowe i samorządowe powinny zapewnić osobom niepełnosprawnym dostęp do informacji w zakresie dostępnych im sposobów komunikacji” — napisano.
Ubóstwo wśród osób niepełnosprawnych
Według ministerstwa ubóstwo wśród osób niepełnosprawnych wynosi obecnie 32 proc. i jest jednym z najwyższych w UE, podczas gdy ubóstwo osób w wieku emerytalnym wynosi 29 proc.
„Według reformy proponuje się optymalizację pracy organów, które obecnie koordynują sprawy osób niepełnosprawnych — połączenie ich w jedną instytucję i rozszerzenie funkcji, zwiększenie ich kompetencji. Mamy nadzieję, że planowane zmiany przyczynią się do zapewnienia punktu kompleksowej obsługi, a tym samym zwiększenia dostępności niezbędnej pomocy dla osoby niepełnosprawnej” — napisano w nadesłanym oświadczeniu.
Dwukrotne zwiększenie kwoty kompensacji
Proponuje się uregulowanie w jednym prawie wszystkich ukierunkowanych odszkodowań dla osoby niepełnosprawnej, w tym rekompensaty za koszty samochodu osobowego lub jego dostosowania technicznego. Po upływie okresu docelowego odszkodowania i ponownej identyfikacji szczególnych potrzeb w zakresie stałej opieki lub pomocy przez daną osobę, możliwe jest otrzymanie ukierunkowanego odszkodowania bez wniosku osoby fizycznej. Wśród innych znaczących zmian jest dwukrotne zwiększenie kwoty kompensacji za dostosowanie samochodu do potrzeb osoby z niepełnosprawnością, od prawie 3 tys. euro, do prawie 6 tys. raz na 6 lat. W naszym kraju ok. 8 proc. mieszkańców ma jakąś niepełnosprawność.
Organizacje zrzeszające osoby z niepełnosprawnościami popierają reformę, mają jednak pewne zastrzeżenia. Na przykład uważają, że osobisty asystent musi być przydzielany nieodpłatnie, a obecnie kosztuje on 20 proc. dochodu takiej osoby. Nie do końca jasne jest też, jak będzie określany poziom niepełnosprawności.
Czytaj więcej: Nowe kwoty świadczeń socjalnych, większe wsparcie dla osób z niepełnosprawnością