Na Litwie jest pięć parków narodowych: Auksztocki, Dzukijski, Żmudzki, Mierzeji Kurońskiej oraz Trocki Historyczny Park Narodowy, a także 30 parków regionalnych.
„Litewskie parki narodowe zostały utworzone w celu ochrony, zarządzania i wykorzystania najcenniejszych zespołów krajobrazowych reprezentujących specyfikę przyrodniczą i kulturową obszarów etniczno-kulturowych Republiki Litewskiej. Ich celem jest zachowanie cennych pod względem przyrodniczym i kulturowym obiektów krajobrazowych, utrzymanie stabilności ekosystemów, przywracanie zniszczonych obiektów przyrodniczych, kulturowych, rozwój badań naukowych” — informuje Państwowa Służba Obszarów Chronionych przy resorcie ochrony środowiska.
Parki narodowe zajmują powierzchnię 1523 km kw., co stanowi 2 proc. terytorium kraju.
Czytaj więcej: Na rowerze i z aparatem przez życie
W czym tkwi wyjątkowość?
Najstarszym w kraju jest powołany w 1974 r. Auksztocki Park Narodowy. Powierzchnię parku stanowią przeważnie zalesione tereny, na których mieszczą się 104 jeziora oraz unikalne zespoły naturalnych ekosystemów Żejmiany, dorzecza Niemna.
Dzukijski Park Narodowy to przede wszystkim zalesiony krajobraz rzeczny oraz stare dzukijskie wsie. U zbiegu Niemna i Merkisu wznosi się słynny kopiec Merkinė.
Stworzony przez Morze Bałtyckie unikatowy krajobraz z najwyższymi w Europie Północnej wydmami jest największą wartością przyrodniczą Parku Narodowego Mierzei Kurońskiej. Zachowane są tu także obiekty dziedzictwa kulturowego tego regionu — etnograficzne osady rybackie, stare domki w Nidzie, a także w miasteczkach Juodkrantė, Preila i Pervalka.
Atrakcją Żmudzkiego Parku Narodowego są zalesione tereny, na których można spotkać wilki i rysie, największe i najgłębsze na Żmudzi jezioro Płotele (lit. Platelių ežeras), jak też tygodniowe odpusty w Kalwarii Żmudzkiej, najstarszej na Litwie Kalwarii.
Otoczony jeziorami Historyczny Park Narodowy w Trokach wyróżnia się malowniczością krajobrazów. Jest też położony najbliżej Wilna.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Park w Trokach
Trocki Historyczny Park Narodowy jest najnowszym parkiem narodowym na Litwie, założony został w 1991 r. Obejmuje obszar 8,2 tys. ha, prawie 20 proc. powierzchni zajmują 32 jeziora o różnej strukturze i głębokości. Lasy zajmują jedną trzecią powierzchni parku. Na terenie parku malowniczo rozmieszczone są kopce, zamki, dwory, wsie oraz dawne zagrody. Głównym i najbardziej rozpoznawalnym obiektem jest zespół zamkowy na wyspie.
— Wśród najczęściej odwiedzanych przez turystów miejsc są zamek na wyspie, Starówka, Zatrocze, Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz szlak poznawczy w rezerwacie w Varnikai — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Laima Balčytienė, dyrektorka Centrum Informacji Turystycznej w Trokach.
Czytaj więcej: Uroczyste obchody 600-lecia kościoła w Trokach
Zabytki archeologiczne
Spośród miejscowości położonych na terenie parku na uwagę zasługują też Waka Trocka z zabudowaniami pałacu hrabiów Tyszkiewiczów i parkiem, a także zabytki archeologiczne. Jednym z nich jest zagajnik Kudroński z grodziskiem Daniliszki, zwanym też Górą Tatarską. Tu w XVII w. po przeprowadzonej w Rosji reformie kościoła prawosławnego osiedlili się starowiercy. Stoi tu też cerkiew z 1926 r. Jest też skansen etnograficzny z przykładami dawnego budownictwa wiejskiego. Na terenie parku znajduje się też wzgórze zamkowe Bražuolė, wysokość którego miejscami sięga 25 m. Kiedyś stał tu drewniany zamek, a wzgórze prawdopodobnie z innymi wzgórzami strzegło dostępu do zamku trockiego. Niedaleko wzgórza znajdują się kurhany kryjące mogiły dawnych wojowników. Do naszych czasów zachowały się dwa kurhany pochodzące z XIX-XII wieków.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Zamek na półwyspie
Na uwagę zasługuje też zamek na półwyspie, a raczej jego resztki. Do dzisiaj z dawnego zamku pozostały fragmenty wieży, ruiny muru obronnego, kamienna brama. Zamek został wybudowany przez księcia Kiejstuta w drugiej połowie XIV w. dla ochrony przed nasilającymi się najazdami Krzyżaków. Murowaną twierdzę wzniesiono na kurhanie o wysokości 14 m. Stał tu przedtem drewniany zamek zbudowany przez księcia Giedymina. Na szczyt góry prowadzą schody. Roztacza się stąd piękny widok na jezioro Galvė oraz zamek na wyspie.
Czytaj więcej: Zamek na wyspie główną atrakcją Trok
Walory Trok na targach w Warszawie
Troki od wielu lat są nieodłącznym elementem w programie zwiedzania polskich turystów.
— Litwa jest znanym i atrakcyjnym kierunkiem turystycznym dla obywateli sąsiedniej Polski. Podczas Międzynarodowych Targów w Warszawie zaprezentowaliśmy walory Trok na wspólnym stoisku litewskich kurortów. Przybliżyliśmy m.in. unikatowe dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe Trok, ponieważ obwód trocki otoczony jest jedynym tego typu historycznym parkiem narodowym w Europie. Zaprezentowaliśmy nowe szlaki podróży indywidualnych, a mianowicie siedem tras „Zanurz się w naturze!”. W ofercie znalazła się też nowa trasa „Trockie smaki” — opowiada Laima Balčytienė.
Zaznacza, że dawna stolica Litwy oferuje różne możliwości wypoczynku z rodziną, nowe przestrzenie publiczne, przestrzenie dla pieszych, parkingi, możliwość podróżowania ekologicznym transportem publicznym.
Lato w Trokach
W dniach 31 maja – 2 czerwca Troki zapraszają na święto miasta „Lato w Trokach 2024”.
Na terenie Trockiego Historycznego Parku Narodowego, w różnych miejscach, będą odbywały się koncerty, festiwale tańców ludowych oraz mniejszości narodowych, Międzynarodowy Dziecięcy Turniej Piłki Nożnej, regaty żeglarskie o Puchar Galvė 2024, zawody rybackie, rowerowe oraz jarmarki. Organizatorzy zapraszają też do udziału w wycieczkach tematycznych, plenerach i zajęciach edukacyjnych.
Czytaj więcej: „Troczanie” wysławiają Troki na Litwie i poza jej granicami
