Kurs powstał dzięki umowie podpisanej w 2023 r. między Rektorem UwB, prof. Robertem Ciborowskim, a Arcybiskupem Metropolitą Wileńskim Gintarasem Grušasem, otwierając drogę do profesjonalnej i duchowej formacji katechetów polskojęzycznych i innych wspólnot w regionie.
Kurs jako droga duchowej i ludzkiej formacji
Uroczystość rozpoczęła Iwona Geben, prezes Fundacji „Samostanowienie”, podkreślając, że kurs nie był jedynie przygodą akademicką, lecz drogą duchowej i ludzkiej formacji.
„Życzę Wam, byście nie zatracili zapału, byście z ufnością stawiali pytania i cierpliwie słuchali. Abyście potrafili nie tylko mówić o Bogu, ale swoją postawą Go pokazywać” — mówiła, dziękując władzom uczelni, wykładowcom, pasterzom Kościoła i absolwentom za wspólne dzieło.
Podczas uroczystości z wdzięcznością wspomniano śp. Stanisława Pieszkę, którego niezłomna wiara i przekonanie o wartości kształcenia katechetów zapoczątkowały ten kurs.
„Dzisiejsza uroczystość nie byłaby pełna bez wspomnienia człowieka, którego nie ma już wśród nas, lecz którego serce bije w tym dziele — śp. pana Stanisława Pieszkę. To dzięki jego niezłomnej wierze, ogromnej życzliwości i głębokiemu przekonaniu o wartości kształcenia katechetów, ten kurs został zapoczątkowany. Pan Stanisław był człowiekiem pokory i wizji, który potrafił jednoczyć ludzi wokół wspólnej idei. Dziś z wdzięcznością wspominamy jego imię i dziedzictwo — nie tylko to, które pozostało w strukturach, lecz przede wszystkim to zapisane w naszych sercach” — mówiła Iwona Geben.
W wydarzeniu udział wzięli m.in.: dr hab. Urszula Wróblewska, dziekan Filii UwB w Wilnie, prof. dr hab. Jerzy Halicki, ks. prof. dr hab. Andrzej Proniewski, dr Elżbieta Majewska, o. Jerzy Czarniawski CSJ, Raimonda Kuklienė, kierownik Centrum Katechetycznego Archidiecezji Wileńskiej oraz Renata Cytacka, prezes Forum Rodziców Szkół Polskich Rejonu Solecznickiego. Podczas uroczystości wielokrotnie podkreślano rolę zmarłego śp. Stanisława Pieszki, dzięki którego zaangażowaniu kurs mógł powstać i przynieść konkretne owoce dla polskiej wspólnoty na Wileńszczyźnie.
Wsparcie i wizja
Prof. dr hab. Jerzy Halicki, były dziekan Filii UwB w Wilnie, podkreślił, że kurs ukończyła „piękna liczba” 12 absolwentów — jak 12 apostołów.
„Chcę podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do jego powstania: Pani Prezes Renacie Cytackiej, Pani dr Elżbiecie Majewskiej, Księdzu prof. Andrzejowi Proniewskiemu i wielu innym. Dziękuję za kawał dobrej roboty, choć czasami było skomplikowanie” — mówił profesor, wzruszająco wspominając śp. Stanisława Pieszkę.
Ksiądz prof. dr hab. Andrzej Proniewski, kierownik Katedry Teologii Katolickiej UwB, wskazał, że inicjatywa wyszła od śp. Stanisława Pieszki oraz pani Renaty Cytackiej, odpowiadając na potrzebę Polaków na Wileńszczyźnie.
„Teologia w uniwersytecie kształtuje jego oblicze, jeżeli jest dobrze zorganizowana. Wiara potrzebuje rozumu, ale rozum, który poznaje, to ten sam rozum, który wierzy. Cieszy mnie, że studenci, poznając doktrynalne założenia teologiczne, wchodzili również w głębszą relację osobistą z Bogiem” — mówił ks. Proniewski.
Współpraca i nadzieja na kontynuację
Dr hab. Urszula Wróblewska, dziekan Filii UwB w Wilnie, wskazała, że kurs pokazuje znaczenie współpracy środowiska akademickiego z polską społecznością na Litwie.
„Chciałabym, by ten kurs nie stał się tylko kolejnym dokumentem w życiorysie, ale impulsem do realizacji powołania nauczycielskiego i katechetycznego, abyście wiedzieli, że to, co robicie, jest potrzebne i ważne” — mówiła pani dziekan, deklarując otwartość na kolejne formy współpracy.
Renata Cytacka, prezes Forum Rodziców Szkół Polskich Rejonu Solecznickiego, dziękowała licznym osobom i instytucjom za wsparcie projektu, a także cieszyła się, że projekt jest tak udany:
„Dziś mogę z radością powiedzieć: To się udało! Dzięki Waszemu zaangażowaniu, otwartości serca i umysłu stworzyliśmy przestrzeń, w której każdy mógł wzrastać nie tylko intelektualnie, ale i duchowo. Wierzę, że to, co tutaj wspólnie odkryliśmy, nie zakończy się dzisiaj. To dopiero początek, bo teologia i katecheza to nie tylko wiedza, to przede wszystkim styl życia, odpowiedzialność i powołanie do dzielenia się wiarą, nadzieją i miłością” — mówiła Renata Cytacka.
Gotowość do podjęcia pracy
Kurs teologiczno-katechetyczny w Wilnie to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych nauczycieli religii w szkołach oraz katechetów w parafiach archidiecezji. Jak zaznaczyła w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Raimonda Kuklienė, kierownik Centrum Katechetycznego Archidiecezji Wileńskiej, szkoły i parafie są gotowe przyjmować absolwentów kursu, którzy chcą służyć dzieciom i młodzieży poprzez edukację religijną.
Pani dr hab. Urszula Wróblewska w rozmowie z „Kurierem Wileńskim”, podkreślała, że jeżeli kurs okaże się udany, będą starali się go kontynuować lub rozwijać w innej formule, ponieważ inicjatywa jest potrzebna i wartościowa:
— Potrzeba kształcenia katechetów pojawiła się w odpowiedzi na zgłoszenia z polskich szkół na Litwie, które borykają się z brakiem nauczycieli religii oraz nauczycieli w ogóle, dlatego kurs ma przygotować absolwentów do pracy w szkołach, dając im szerokie kompetencje i możliwości. Uniwersytet stara się sukcesywnie odpowiadać na potrzeby środowiska, dlatego w planach są kolejne działania, takie jak kurs z pedagogiki specjalnej oraz wsparcie nauczycieli przedmiotowych w zakresie kompetencji językowych — mówiła dr Urszula Wróblewska.
Na Uniwersytecie w Białymstoku w Wilnie obecnie prowadzone są cztery kierunki: europeistyka, informatyka, ekonomia oraz pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna. W planach jest dalsze rozszerzanie oferty, ponieważ uczelnia dysponuje odpowiednim zapleczem kadrowym i przestrzenią, a każdego roku tworzy się tam coraz silniejsza społeczność akademicka. Kadrę stanowią nauczyciele akademiccy z Wilna, wykładowcy z Uniwersytetu w Białymstoku oraz profesorowie wizytujący z Polski, jak np. prof. Anna Brzezińska z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kim są absolwenci kursu?
Podczas rozmowy z „Kurierem Wileńskim” Iwona Geben podkreśliła, że uczestnicy kursu nie są przypadkowymi osobami, lecz od lat świadomie i z oddaniem realizują swoje powołanie do służby innym:
— To osoby głęboko zaangażowane w życie Kościoła na Litwie, liderzy kursu Alpha, głosiciele Ewangelii posługujący w więzieniu, wolontariusze niosący nadzieję i wsparcie osobom chorym i niepełnosprawnym w hospicjum, organizatorzy Katolickich Dni Młodzieży, członkowie wspólnoty Kościoła Domowego, nauczyciele, dziennikarze, osoby aktywne społecznie. Dla nich wiedza teologiczna to nie tylko wartość intelektualna, ale żywe narzędzie codziennej posługi. Ich zaangażowanie wypływa z głębokiego przekonania, że wiara wymaga zarówno serca, jak i umysłu. To piękne, że dzisiaj możemy wręczyć im dyplomy, ale jeszcze piękniejsze jest to, że jest to dopiero kolejny krok w ich drodze i w dziele, które wspólnie budujemy — zaznaczyła prezes Fundacji „Samostanowienie”.
Nowi absolwenci, jak Jarosław Siroic, który już od września rozpocznie pracę jako katecheta, podkreślają, że kurs był nie tylko formą zdobycia wiedzy, ale także duchowym przygotowaniem do pracy z młodzieżą. Jarosław dotychczas pracował jako nauczyciel informatyki, ale zdecydował się także na prowadzenie lekcji religii, zauważając, że praca z dziećmi i młodzieżą jest ważna, choć wymaga nowych metod dotarcia, zwłaszcza w erze social mediów i krótkich form przekazu, które przyciągają uwagę młodych ludzi. Podkreśla, że takie inicjatywy są potrzebne, aby młodzież mogła poznać wartości i budować fundamenty wiary w codziennym życiu.
Czytaj więcej: Wspomnienie o śp. Stanisławie Pieszce