| Fot. Marian Paluszkiewicz
Maj to dla Polaków miesiąc ściśle związany z barwami narodowymi. Polska flaga ma nawet swoje specjalne święto – 2 maja obchodzony jest Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.
Święto polskiej flagi obchodzone jest od 2004 r., pomiędzy świętami 1 maja (zwanym Świętem Pracy) i 3 maja (Święto Narodowe Trzeciego Maja). Co łączy ten dzień z barwami narodowymi w polskiej tradycji? Nie tylko przywołana już tradycja obchodów 3 maja, ale również inne wydarzenia. To właśnie 2 maja w 1945 r. polscy żołnierze zdobywający stolicę hitlerowskich Niemiec umieścili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa – Siegessäule oraz na Reichstagu w Berlinie. W latach PRL właśnie w tym dniu zdejmowano po 1 maja flagi państwowe, aby nie były eksponowane w dniu zniesionego przez władze komunistyczne Święta Konstytucji 3 maja.
– Polska flaga narodowa jest ściśle powiązana z godłem, czyli białym orłem na czerwonym tle, którego barwy właśnie odzwierciedla. Jego wygląd zmieniał się przez stulecia, ale zawsze starano się ukazać dostojeństwo i potęgę tego królewskiego ptaka. Biały orzeł na czerwonym tle był godłem państwa polskiego do koronacji Władysława Łokietka – zauważa w rozmowie „Kurierem Wileńskim” Juliusz Szymczak-Gałkowski, członek zarządu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
– Biały pas odnosi się do orła, a obszar czerwony nawiązuje do tarczy herbowej. Narodowa biel i czerwień po raz pierwszy pojawiła się podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Wówczas mężczyźni mieli biało-czerwone szarfy, a kobiety – wstęgi. Następnie były one wykorzystywane podczas walk o niepodległość. Dlatego też niepodległa Polska uznała je w 1919 r. za barwy narodowe. Biel symbolizuje dobro, a także czystość narodu polskiego. Czerwień oddaje dostojeństwo i bogactwo polskich władców i polskiego państwa – wyjaśnia rozmówca „Kuriera Wileńskiego”.
Czytaj więcej: Łączy nas język, kultura i polska flaga – Dzień flagi RP i Polonii i Polaków za Granicą
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Juliusz Szymczak-Gałkowski podkreśla, że biel i czerwień łączy również inne narody Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
– W XVI wieku zawarto unię realną pomiędzy Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim – na wspólnym herbie obok białego orła na czerwonym tle umieszczono także Pogoń, czyli białego jeźdźca na czerwonym tle. W tym sensie biel i czerwień były barwami wszystkich obszarów na terenie pierwszej Rzeczypospolitej. Z czasem nasze drogi się rozeszły, ale Pogoń i jej barwy pozostały. Kwestia genezy barw tradycyjnej (ustanowionej w 1919 r.) flagi Białorusi, czyli biało-czerwono-białej – jest wciąż dyskutowana, ale na pewno w jakiś sposób nawiązuje ona do barw używanych w okresie Rzeczpospolitej Obojga Narodów – zauważa przedstawiciel Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Oczywiście świętowanie 2 maja wiąże się z bardzo konkretnymi celami – ma sprawić, że polskie symbole narodowe będą dla Polaków jeszcze bliższe i bardziej cenne. Jak przywiązanie do nich przekazywać kolejnym pokoleniom?
– Najważniejszym sposobem jest świadectwo w okazywaniu szacunku oraz przekazywanie wiedzy na temat naszych barw i naszego godła. Warto, aby o nich opowiadano nie tylko w szkole, ale abyśmy żyli tą wiedzą na co dzień – podkreśla Szymczak-Gałkowski.
| Fot. Piotr Jezierski/FPPnW
O to, by przekazywanie tej wiedzy było łatwiejsze, zatroszczyła się również Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, wydając album „Biel, czerwień, braterstwo”.
– Książka pierwotnie była wydana przez Muzeum Narodowe w Kielcach z okazji jubileuszu 100-lecia odzyskania niepodległości. Okazała się tak wartościowa, pod względem graficznym i treściowym, że Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” postanowiła ją rozpowszechnić wśród najmłodszych Polaków na świecie. Muzeum zgodziło się udostępnić za darmo licencję na wydanie książki, a Fundacja ORLEN sfinansowała druk. Dzięki temu rozesłaliśmy kilkanaście tysięcy darmowych książek po polskich szkołach i organizacjach na całym świecie – mówi członek zarządu fundacji.
Książka trafiła również do dzieci z Wileńszczyzny. Nakład został co prawda prawie wyczerpany, ale, jak zapowiedział Juliusz Szymczak-Gałkowski, ostatnie egzemplarze będą mogli otrzymać uczestnicy multimedialnej akcji pod tytułem „Polska flaga w moim domu”, zainicjowanej przez Wileński Oddział Miejski ZPL.
Czytaj więcej: Pod biało-czerwono-białą flagą
„W listopadzie 1830 r. wybuchło polskie powstanie przeciwko carskiej Rosji. Konserwatyści i zwolennicy monarchii nosili kokardy w kolorze białym. Obywatele, którzy opowiadali się za republiką i demokratycznymi ideałami równości, przypinali kokardy trójkolorowe. Polacy żywo dyskutowali, jakie barwy powinny być oficjalnie. Ostatecznie osiągnęli kompromis. 7 lutego 1831 r. posłowie i senatorowie uchwalili, że kokarda narodowa będzie w kolorach białym i czerwonym. Nawiązali w ten sposób do polskiej tradycji i barw herbów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to pierwszy w historii akt prawny, który określił barwy narodowe Polaków”
(Z książki „Biel, czerwień, braterstwo”).
POLSKA FLAGA W MOIM DOMU
Z okazji święta Polonii i Polaków za Granicą oraz Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, Oddział m. Wilna Związku Polaków na Litwie, portale informacyjne TVP Wilno, „Wilnoteka”, „ZW”, Radio Znad Wilii oraz „Kurier Wileński” ogłaszają akcję multimedialną pod tytułem „Polska flaga w moim domu”.
Zachęcamy do umieszczania zdjęć z flagą Rzeczypospolitej Polskiej w portalach społecznościowych oraz przysyłanie prac na pocztę mailową: zplwilno@gmail.com
Autorzy najbardziej pomysłowych zdjęć otrzymają atrakcyjne nagrody.
Projekt finansowany jest przez Ambasadę RP w Wilnie oraz Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
