Wydarzenia sprzed 47 lat: most nad Wilią nie wytrzymał ciężaru tłumu

Aktualnie Wilno ma 22 mosty. Najnowszy jest most Króla Mendoga. W kwietniu 1975 r. w pobliżu miejsca, w którym obecnie znajduje się most, doszło do tragicznego wydarzenia, które wstrząsnęło całym miastem.

Najdłuższy wileński most

Najdłuższy jest most nad Wilią Valakampiai. Jego długość wynosi 341,5 m. Przez pewien czas most ten był najdłuższy na Litwie. Wybudowana w 1972 r. kablobetonowa konstrukcja dla samochodów i pieszych o szerokości 21 m łączy Żyrmuny z Antokolem. Do 1975 r. most ten był też najdłuższy na Litwie. Wyprzedził go most Jurbarkas nad Niemnem (zbudowany w 1975 r., otwarty w 1978 r.), który do dziś jest najdłuższym mostem samochodowym w kraju. Jego długość wynosi 494 m.

Nad Wilenką najkrótsze mosty

Najkrótszym mostem wileńskim jest most Bernardyński (Bernardinų) o długości 18,07 m i szerokości 8,4 m. Zbudowana w 1880 r. żelazna konstrukcja znajduje się na Zarzeczu i łączy ulice Malūnų ir Maironio. Źródła historyczne podają, że pierwsza drewniana kładka nad Wilenką w tym miejscu powstała w 1838 r.

Zielony Most

Najstarszym mostem jest Zielony Most (długość 102,9 m, szerokość 24 m), który łączy ulice Wileńską i Kalwaryjską. Zbudował go horodniczy wileński Ulryk Hozjusz. Most oddano do użytku w 1536 r. Pierwotnie był to most drewniany, kryty, ze sklepikami. Był kilkakrotnie niszczony i przebudowywany. W 1739 r. pomalowano go na zielono — stąd nazwa. W 1894 r. wzniesiono żelazny most, który w lipcu 1944 r. został wysadzony w powietrze przez uciekających z Wilna Niemców. Odbudowany został w 1952 r.

Czytaj więcej: Zielony Most bez rzeźb

Most Króla Mendoga

Niedaleko najstarszego mostu nad Wilią mieści się najnowszy wileński most. Jest to most Króla Mendoga. Oddany został do użytku 6 lipca 2003 r. z okazji 750. rocznicy koronacji pierwszego i jedynego litewskiego króla. Jest to konstrukcja o długości 101 m i szerokości 19,7 m. W czasach sowieckich w pobliżu miejsca, w którym obecnie znajduje się most Króla Mendoga, zbudowano sezonowy most pontonowy dla pieszych. Przed 47 laty doszło tu do tragicznego wydarzenia.

Koncert zakończył się tragedią

13 kwietnia 1975 r. z okazji Dni Kultury Węgierskiej w ZSRR w mieszczącej 5 tys. widzów Hali Koncertowo-Sportowej tzw. Pałacu Sportu, wystąpił węgierski zespół rockowy Syrius. Na koncert przyszli nie tylko wilnianie, ale też widzowie z całej Litwy. Koncert zakończył się około godziny 22.00, już o zmierzchu. Most pontonowy nie był jeszcze wtedy gotowy — jego budowa miała się zakończyć w dniach 7-11 kwietnia, ale z powodu wiosennej powodzi wciąż przekładano terminy.

— Po koncercie część widzów ruszyła w stronę Zielonego Mostu, część zaś postanowiła skrócić drogę na drugi brzeg i przejść przez niewykończony most pontonowy — wspomina w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Andrzej Zinkiewicz, świadek ówczesnych wydarzeń.

Barierki nie powstrzymały tłumu

Przy moście stały tablice i barierki, które jednak nie powstrzymały tłumu.

— Wielu nawet nie podejrzewało, że chodzenie po moście jest niebezpieczne. Najpierw przez most przechodziły tylko pojedyncze osoby lub małe grupy, potem ruszył cały tłum. Most nie był w stanie utrzymać ciężaru kilkuset osób, a jeden jego koniec oderwał się od brzegu. Popękały liny zabezpieczające, rzeka porwała przewracające się pontony, a ludzie zaczęli wpadać do wody. Na głowy tonących padały belki — opowiada wilnianin.

Ludzie wpadali do lodowatej wody w całkowitej ciemności

Głębokość rzeki w tym miejscu wynosiła około 4 metry. Akcję ratunkową utrudniała ciemność i lodowata kwietniowa woda Wilii. Niektórzy spędzili w wodzie prawie dwie godziny. Karetki pogotowia i straż pożarna niewiele mogły pomóc ludziom uwięzionym w wodzie — tylko oświetliły rzekę reflektorami. Dopiero później pojawił się zespół nurków i wojsko, które pomogło ratować tonących. Po pewnym czasie poinformowano o 4 ofiarach wydarzenia i 31 osobach, które ucierpiały podczas zawalenia się mostu. Krążyły pogłoski, że w rzeczywistości utonęło około 20 osób. Mówiono też, że część wyciągniętych z wody ludzi zmarła w szpitalach, ale prawdziwa przyczyna ich śmierci nie została wskazana. We wrześniu sąd wydał orzeczenie, na mocy którego oskarżono o spowodowanie tragicznego wypadku wykonawcę prac i głównego inżyniera, którzy nie ukończyli mostu na czas i nie podjęli odpowiednich działań w celu jego zabezpieczenia. Wykonawcę skazano na trzy lata pozbawienia wolności, głównego inżyniera na dwa. Ludziom, którzy ucierpieli na skutek wypadku, wypłacono rekompensaty w wysokości blisko 2 tys. rubli na osobę.

Najdłuższy most dla pieszych

Za Zielonym Mostem mieści się most Biały, najdłuższy wileński most dla pieszych. Most o długości 240 m i szerokości 6 m został wybudowany w 1995 r. Autorem projektu jest zasłużony architekt litewski Algimantas Nasvytis. W 2006 r. most pomalowano na biało. Przez kilka lat trwały prace nad zagospodarowaniem terenów w pobliżu Białego Mostu. Na terenie blisko 9 ha rozmieszczono 9 boisk do siatkówki plażowej, 3 dwustronne boiska do koszykówki, place zabaw dla dzieci, boiska do gimnastyki plenerowej i fitnessu plenerowego, a także park deskorolkowy. Zimą czynna była tu ślizgawka, latem zaś wilnianie mają tu plażę nad Wilią.

Czytaj więcej: Boże Narodzenie wraca do Wilna