Więcej

    Pamięci nietuzinkowego nauczyciela

    To było już prawie ćwierć wieku temu. Byłem pierwszym rocznikiem studentów Studium Europy Wschodniej, niedawno utworzonego przy Uniwersytecie Warszawskim. Doktor Jerzy Targalski, wówczas jeszcze magister, prowadził na nim zajęcia skoncentrowane przede wszystkim na mechanice rozpadu Związku Sowieckiego i transformacji państw Europy Środkowej i państw postsowieckich.

    Bez dwóch zdań, to był jeden z najciekawszych intelektualnie wykładowców akademickich, z jakimi miałem do czynienia. Miał wyraziste poglądy, niejednokrotnie otwarcie szokował ich radykalizmem, ale jeszcze bardziej imponował nam niesamowitą logicznością wywodu i wielką erudycją. Zajęcia z nim pobudzały nas do myślenia. Były prowadzone prowokacyjnie, wymagały od nas nie tylko wiedzy, lecz także zdolności korzystania z narzędzi analizy politycznej. Co ciekawe, Jerzy Targalski był wtedy częściej rozpoznawany jako… Józef Darski. To było nazwisko, którym się posługiwał, gdy publikował w okresie komunistycznym w opozycyjnych wydawnictwach podziemnych. Jerzy Targalski był wymagający, ale jednocześnie był z nami, swoimi studentami, emocjonalnie związany. Bywał nawet na weekendowych imprezach studenckich. Był człowiekiem o wielkim poczuciu humoru. Nie pamiętam, żeby się kiedykolwiek zdenerwował. Łączył swój pryncypializm poglądów z pogodą ducha i pozytywnym stosunkiem do ludzi. Dla mojego rocznika Studium Europy Wschodniej to była postać nietuzinkowa. Nawet jeżeli się z nim ostro spieraliśmy, nawet jeżeli niekiedy raził nas jego radykalizm, to imponowała nam logika jego rozumowania i erudycyjność. Dr Targalski swoje kategoryczne sądy często formułował w taki sposób, żeby wymusić na nas debatę, żebyśmy się zderzali z naszymi ugruntowanymi opiniami. Proponował nam też dyskusje zgodnie z zasadami debaty oksfordzkiej – żebyśmy bronili przeciwstawnych tez. To było bardzo rozwijające. Debata jest przecież prawdziwą wartością uniwersytetu. Jerzy Targalski był też mocno zaangażowany we wspieranie niepodległości państw położonych na wschód od Polski: Litwy, Białorusi i Ukrainy. Dużo uwagi poświęcał sprawom pojednania Polski z Ukrainą. Był zwolennikiem doktryny Jerzego Giedroycia. To bardzo ważny, choć mniej znany rys jego poglądów.


    Adam Eberhardt


    Adam Eberhardt jest dyrektorem Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia w Warszawie.

    Dr Jerzy Targalski swoje felietony w magazynie „Kuriera Wileńskiego” publikował od sierpnia 2019 r. do marca 2020 r. Po raz ostatni korzystamy z nazwy jego kolumny: „Koniec epoki”.

    Czytaj więcej: Mistrz Jerzy Targalski 1952–2021

    SPISAŁ PIOTR ŁUKASIK


    Komentarz opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” nr 39(112) 25/09/-01/10/2021