Więcej

    Miedniki i Malbork mierzą się z legendą zakonu krzyżackiego

    W przededniu kolejnej rocznicy bitwy pod Grunwaldem zamek w Miednikach odwiedzili goście z Malborka. Już niedługo litewski obraz przedstawiający jedną z największych bitew średniowiecznej Europy stanie się atrakcją wystawy, którą będzie można oglądać na zamku w Malborku.

    Czytaj również...

    Muzeum Zamkowe w Malborku jest niewątpliwie jedną z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji turystycznych w Polsce. Pokrzyżacki zamek już w 1997 r. wpisany został na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
    Dziś malborskie mury są siedzibą żywego ośrodka muzealnego, ściągającego każdego roku ponadpółmilionową rzeszę turystów z całego świata. Zamek jest miejscem spotkań ludzi nauki i kultury, dziennikarzy i polityków, jest plenerem nowo powstających filmów i odbywających się często koncertów i oczywiście wystaw.
    Obecnie muzeum przygotowuje się do wystawy „Nigra crux, mala crux. Czarna i biała legenda zakonu krzyżackiego”, podczas której eksponowany będzie również obraz współczesnego litewskiego malarza Giedriusa Kazimierėnasa „Žalgiris, Dies Irae” (Grunwald, dzień gniewu), który znajduje się w zbiorach zamku w Miednikach.

    Czytaj więcej: Prezentacja książki „Miedniki Królewskie wczoraj i dziś”

    Znaczenie międzynarodowej współpracy


    – To symboliczne, że właśnie dziś, 14 lipca, w przeddzień historycznej bitwy pod Grunwaldem, koledzy z Trok i Malborka spotkali się, aby omówić techniczne kwestie demontażu, transportu i montażu obrazu w Polsce – mówi Alvyga Zmejievskienė, dyrektorka Muzeum Historycznego w Trokach.
    – Muzeum Historyczne w Trokach współpracuje z wieloma partnerami w różnych krajach europejskich. Stale staramy się poszerzać krąg tych cennych partnerstw, które są niezwykle cenne w obszarze dyplomacji kulturalnej. O wszystkich naszych planach, wizjach i strategiach rozwoju poinformujemy nieco później, na początku września, z okazji urodzin miasta Troki – zauważa Zmejievskienė.
    – Dziś chciałabym szczególnie podkreślić znaczenie długiego i cennego doświadczenia współpracy między Muzeum Historycznym w Trokach, mieszczącym się w trzech średniowiecznych zamkach znajdujących się na terenie dwóch samorządów, a Muzeum Zamkowym w Malborku, dawnej stolicy najpotężniejszego i najzacieklejszego wroga Wielkiego Księstwa Litewskiego, Krzyżaków. Jako dyrektorzy muzeów w Polsce i na Litwie kierujemy się podobnym kompasem wartości, podobnie patrzymy na strategię dotyczącą przyszłości, a także łączy nas osobista przyjaźń, co zaowocuje wkrótce nowym wydarzeniem muzealnym o wielkiej wartości publicznej. Czyli wystawą „Nigra crux, mala crux. Czarno-biała legenda Krzyżaków”, której powstanie zainicjował Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku – dodaje przedstawicielka muzeum w Trokach.
    – Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie to jeden z trzech najważniejszych zakonów rycerskich epoki średniowiecza. Na przestrzeni dziejów stał się także istotną częścią tradycji narodowych Polski, Litwy i Niemiec, a jego dzieje obrosły w wiele mitów, stereotypów interpretacji i reinterpretacji. Zjawisko to miało swoje apogeum w XIX i XX w., kiedy to zgromadzenie odgrywało marginalną już rolę w historii Europy. Rozwijano za to jego narodzoną w średniowieczu czarną i białą legendę. W centrum tych narracji znajdował się Malbork, stolica państwa zakonnego, symbol zakonu i jego potęgi. Atrakcją wystawy będzie dzieło „Žalgiris, Dies Irae” – wyjaśnia w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Janusz Trupinda.

    Grunwald, czyli dies irae


    Obraz Giedriusa Kazimierėnasa można obecnie oglądać w ramach wystawy stałej znajdującej się w baszcie miednickiego zamku. Mimo że został ukończony zaledwie 11 lat temu, artysta wyraźnie nawiązuje w nim do średniowiecza nie tylko pod względem tematyki i tytułu, lecz także formy. Obraz został umieszczony w nawiązującej do gotyku dębowej ramie, zaś aby najbardziej zbliżyć się do autentycznego klimatu bitwy pod Grunwaldem, malarz wykorzystał przekazy historyków oraz przedstawienie bitwy znane z miniatury w XV-wiecznej kronice Diebolda Schillinga starszego.
    Jak wyjaśnia Zmejievskienė, pewnym wyzwaniem dla pracowników muzeum w Trokach będzie przetransportowanie obrazu do Muzeum Zamkowego w Malborku, gdyż dzieło Kazimierėnasa ma wymiary 4×4 m.
    Wystawa w Malborku będzie otwarta 27 września. Janusz Trupinda wyraził nadzieję, że wydarzenie zechcą objąć swoim patronatem prezydenci Polski i Litwy. Dla publiczności będzie ona otwarta od 28 września do 15 stycznia.
    W tym czasie odwiedzający Miedniki będą mogli obejrzeć cyfrową kopię obrazu, która będzie tymczasowo eksponowana zamiast oryginału.

    Odbudowany zamek w Miednikach jest częścią Muzeum Historycznego w Trokach

    Miedniki wczoraj i dziś


    Początki zamku miednickiego sięgają XIV w. i nie są do końca wyjaśnione. Uważa się, że twierdza została zbudowana za panowania wielkiego księcia litewskiego Giedymina, a zamek miał być jednym z punktów obrony Wielkiego Księstwa Litewskiego przed agresją zakonów krzyżackiego i inflanckiego (kawalerów mieczowych) oraz ewentualnym atakiem ze wschodu.
    Twierdza może być przykładem początków architektury gotyckiej na Litwie. Zamek tworzą cztery wieże połączone ścianami z bramą i otworami strzelniczymi, które mają do 15 m wysokości i prawie 2 m grubości. Główna wieża mieszkalna i obronna – czyli donżon – ma ok. 30 m wysokości.
    Więcej wiemy o Miednikach w XV w. Wiadomo, że wielki książę Witold odwiedzał zamek wielokrotnie, np. w roku 1415, gdy tam właśnie napisał list do zakonu. Prawdopodobnie właśnie za czasów Witolda nastąpiła rozbudowa fortyfikacji, powstał kamienno-ceglany mur obronny z basztami.
    W pierwszej połowie XV w. Miedniki były prawdopodobnie największym grodowym zamkiem na Litwie, porównywalnym lub nawet większym niż zamek w Wilnie. Właśnie w tym okresie bojarzy z okolic Miednik stali się odrębną jednostką militarną, tworząc chorągiew miednicką i – jak pisze w swoich „Rocznikach” Jan Długosz – wzięli udział w bitwie pod Grunwaldem.
    W zamku miednickim „dla lepszego powietrza zażycia” przebywał przez długie okresy król Polski i wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk wraz z synami, zwłaszcza z królewiczami Kazimierzem, Janem i Aleksandrem.
    Dziś odbudowany zamek w Miednikach jest częścią Muzeum Historycznego w Trokach. Zwiedzający mogą obejrzeć tam cztery sale wystawowe umieszczone w baszcie głównej. Ekspozycja przybliża historię Wielkiego Księstwa Litewskiego z jego murowanymi zamkami, eksponowane są też znaleziska archeologiczne, broń i inne militaria. Na piątym piętrze baszty znajduje się sala reprezentacyjna, z której można wejść na taras widokowy. Roztacza się z niej widok na okolice Wysoczyzny Miednickiej oraz dwa najwyższe wzgórza na Litwie – Wysoką Górę i Józefową Górę.
    Obraz „Grunwald. Dzień gniewu” będzie można obejrzeć w Miednikach jeszcze tylko przez najbliższe dni. W sierpniu rozpocznie on swoją podróż po Polsce, więc – jeśli ktoś chce zapoznać się wcześniej z oryginałem na Litwie – warto się pospieszyć.

    Czytaj więcej: Pomysł na weekend: Miedniki Królewskie


    | Fot. Marian Paluszkiewicz, Facebook


    Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 29 (84) 22-28/07/2023

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Trans/Misje Balticum 2023. „Widowni nie zabrakło”

    — Bardzo się cieszę, że pomimo tak wielu wydarzeń, jakie miały miejsce w tym czasie na Wileńszczyźnie, nie zabrakło nam widowni. Doskonale rozumiemy, że nasza propozycja nie ma tak wielu odbiorców jak folklor czy pop kultura, ale jesteśmy przekonani,...

    Zbrodnia sowieckich represji do dziś nie została rozliczona

    Ilona Lewandowska: 17 września 1939 r. był jedną z dat w czasie II wojny światowej, o której przez dziesięciolecia nie mogliśmy pamiętać. Co wydarzenia, które się tego dnia rozegrały, oznaczały dla Polaków zamieszkujących tereny, gdzie wkroczyła Armia Czerwona?  Ewa Kowalska:...

    Bartas Szymoniak: „Szczerość to najlepszy sposób na sukces”

    Ilona Lewandowska: Już 18 września wystąpi Pan w Wilnie. Co przygotował Pan dla naszej widowni? Bartas Szymoniak: Przede wszystkim bardzo się cieszę, że będzie to już moja kolejna wizyta w Wilnie i że będę występować w Domu Kultury Polskiej, gdzie...

    Spektakl „Kopciuszek” w DKP — tym razem na charytatywny cel

    „Kopciuszka” reklamować nie trzeba. Jedna z najbardziej znanych baśni na świecie doczekała się wielu scenicznych i filmowych interpretacji. W DKP w tytułową postać wcieliła się Gabriela Nowicka. — Granie dla dzieci to ogromne wyzwanie, bo wszystko odbierają inaczej niż dorośli,...