Rada polityczna koalicji rządzącej, którą współtworzy Akcja Wyborcza Polaków na Litwie (AWPL) poparła propozycję polskiej partii przyjęcia w najbliższym czasie Ustawy o Mniejszościach Narodowych.
Nie będzie to jednak nowa ustawa, której projekt przygotowała grupa robocza na czele z wiceministrem kultury Edwardem Trusewiczem. Projekt ten jest dopracowywany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Partnerzy koalicyjni poparli więc propozycję AWPL, żeby do czasu, zanim zostanie przygotowany ostateczny projekt nowej ustawy, przyjąć regulacje prawne, które obowiązywały do 2010 roku. Zdaniem prezesa AWPL, europosła Waldemara Tomaszewskiego, proponowane rozwiązanie wypełni lukę prawną, jaka powstała po wygaśnięciu starej ustawy o mniejszościach narodowych.
Ustawa ta była przyjęta jeszcze w 1989 roku i nowelizowana (prolongowana) w 1991 roku przez ówczesną Radę Najwyższą (Sejm Restytucyjny). Asygnował ją przewodniczący Rady Vytautas Landsbergis. Lider AWPL liczy, że ten fakt powstrzyma opozycyjną dziś partię konserwatystów — Związek Ojczyzny/Chrześcijańscy Demokraci Litwy, której Landsbergis jest prezesem honorowym, przed blokowaniem w Sejmie inicjatywy ustawodawczej AWPL.
Partnerzy koalicyjni AWPL — Partia Socjaldemokratów, Partia Pracy (laburzyści) oraz partia „Porządek i Sprawiedliwość” — zapowiedzieli, że poprą inicjatywę ustawodawczą AWPL w zakresie reglamentacji prawnej sytuacji mniejszości narodowych na Litwie. Jak zauważył w rozmowie z „Kurierem” europoseł Waldemar Tomaszewski, jednogłośne poparcie koalicji dla inicjatywy AWPL jest dziś najważniejszą kwestią.
— Dziś pracujemy nad tym, jakie rozwiązanie prawne wybierzemy — powiedział nam lider AWPL.
Oprócz przygotowywanego projektu nowej Ustawy o Mniejszościach Narodowych w Sejmie utkwiło co najmniej kilka inicjatyw ustawodawczych w zakresie reglamentacji praw mniejszości narodowych. Na początku tego roku przewodnicząca sejmowej frakcji AWPL Rita Tamašunienė wniosła pod obrady parlamentu projekt postanowienia, decyzją którego byłaby odrodzona stara ustawa. Sejmowy Komitet Prawa uznał jednak, że decyzja o „wskrzeszeniu” starej ustawy byłaby sprzeczna z Konstytucją.
W parlamencie znajduje się też projekt Ustawy o Mniejszościach Narodowych, której tekst bazuje na starej ustawie. Ten projekt wniesiono pod obrady Sejmu jeszcze w 2010 roku, ale do dziś nie trafił on nawet pod obrady komitetów.
Tomaszewski wyjaśnia, że AWPL zależy dziś nie tyle na najszybszym przyjęciu nowej regulacji prawnej, lecz przede wszystkim na wybraniu właściwej drogi legislacyjnej, która ostatecznie prowadziłaby do uchwalenia rozwiązania prawnego zapewniającego prawa mniejszościom narodowym. Do 2010 roku takie prawa zapewniała mniejszościom stara ustawa. Ówczesna koalicja rządząca na czele z konserwatystami uznała, że ustawa taka nie jest potrzebna. Tłumaczono, że prawa mniejszości narodowych reglamentują inne ustawy oraz międzynarodowe konwencje, w tym Ramowa Konwencja o ochronie praw mniejszości narodowych. W praktyce jednak reglamentacja prawna Konwencji nie jest na Litwie stosowana, tymczasem inne litewskie ustawy, jak na przykład Ustawa o Języku Państwowym, Ustawa Wyborcza, Ustawa o Szkolnictwie, częściej ograniczają prawa mniejszości narodowych niż gwarantują.
Zniesienie Ustawy o Mniejszościach Narodowych AWPL uznała za regres w gwarancjach prawnych dla mniejszości narodowych. Podobnego zdania są międzynarodowe organizacje działające w zakresie praw mniejszości narodowych. Zalecają one litewskim władzom uchwalenie nowej reglamentacji prawnej. Stosując się do tych zaleceń Litwa przygotowuje projekt nowej ustawy. Kolejne rządy kraju pracują nad nowym projektem już od kilku lat i nikt dziś nie może powiedzieć, kiedy dokładnie nowa ustawa trafi przynajmniej pod obrady Sejmu.