12 maja br., razem z I turą wyborów prezydenckich, na Litwie odbędzie się referendum w sprawie zachowania obywatelstwa.
Chodzi o wypracowanie regulacji dotyczących możliwości zachowania litewskiego obywatelstwa przez te osoby, które opuściły Litwę i zdecydowały się przyjąć obywatelstwo kraju członkowskiego UE lub NATO. Za tydzień w środkach masowego przekazu na Litwie rusza kampania informacyjna, która ma na celu ukazanie powagi pytania przedstawionego do głosowania podczas referendum, oraz zaproszenie do aktywnego uczestniczenia w referendum i wyrażenia swej opinii. Hasło kampanii brzmi „Obywatelstwo jest ważne. Jasność najważniejsza. Decydujmy wszyscy”.
Z przeprowadzonych badań opinii publicznej – przez spółkę Spinter tyrimai, na zlecenie Kancelarii Rządu Litwy, w lutym tego roku – wynika, że 80 proc. mieszkańców Litwy wie, że takie referendum się odbędzie, dwie trzecie obywateli, czyli 65 proc., zamierza wziąć w nim udział. 25 proc. respondentów jeszcze nie podjęło decyzji w sprawie udziału w referendum, 10 proc. nie zamierza iść na głosowanie.
„Wyniki sondażu pokazują, że sprawa obywatelstwa jest społecznie bardzo ważna. Odpowiadając na pytanie referendum, trzeba też mieć świadomość, czy chcemy, by obywatele Litwy, którzy nabyli obywatelstwo innego państwa NATO lub UE, mogli też zachować obywatelstwo litewskie, czy nie. Jest to obowiązek każdego z nas” – tak wyniki badań skomentował wicekanclerz rządu, Deividas Matulionis.
Jak poinformował wicekanclerz rządu, kampania odbędzie się w narodowych i regionalnych środkach masowego przekazu – na portalach informacyjnych, w telewizji, prasie, sieciach społecznościowych. Poprzez placówki dyplomatyczne informację o referendum będzie rozpowszechniało również Ministerstwo Spraw Zagranicznych RL. Informacja związana z referendum będzie dostępna również na stronach internetowych rządu i ministerstw.
Jak mówi Matulionis, rząd nie będzie nakłaniał do podjęcia jakiejkolwiek decyzji w głosowaniu. „To będzie zaproszenie do przyjścia i wyrażenia swego obywatelskiego stanowiska” – mówił agencji BNS.
Kampania informacyjna kosztuje 230 tys. euro. Przetarg na jej przeprowadzenie wygrały spółki Vizeum i Omnicom Media Group.
W referendum obywatele pytani będą o to, czy zgadzają się, by podwójne obywatelstwo przysługiwało osobom, które wyjechały z Litwy do krajów spełniających „kryteria integracji euroatlantyckiej”. Konkretne państwa zostaną wymienione w ustawie. Przyjęte w drodze referendum poprawki do konstytucji miałyby wejść w życie 1 stycznia 2020 r.
Obecnie podwójne obywatelstwo mogą mieć jedynie ci obywatele, którzy wyjechali z Litwy przed odrodzeniem niepodległości oraz ich potomkowie. Przewidziane są również wyjątki, kiedy zachować podwójne obywatelstwo mogą urodzone za granicą dzieci, jeżeli obywatelstwo innego kraju nabyły poprzez fakt urodzenia, jak również ci, którzy obywatelstwo innego kraju nabyli automatycznie poprzez zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem innego kraju.
Dzisiaj podwójne obywatelstwo nie przysługuje emigrantom, którzy opuścili Litwę po odzyskaniu niepodległości i przyjęli obywatelstwo innego państwa. Konstytucja litewska stanowi, że z wyjątkiem niektórych przypadków przewidzianych przez prawo, nikt nie może jednocześnie być obywatelem Litwy i innego państwa. Ten zapis konstytucji może zostać zmieniony jedynie na drodze referendum.
PODWÓJNE OBYWATELSTWO:
JAK JEST W KRAJACH UNIJNYCH
W Unii Europejskiej, w 22 krajach, w mniejszym lub większym stopniu uznawane jest podwójne obywatelstwo lub zauważalne są tendencje do uprawomocnienia podwójnego obywatelstwa. We Francji prawie 5 mln mieszkańców posiada podwójne obywatelstwo. Finlandia, która do 2003 r. zabraniała podwójnego obywatelstwa, przyjęła nową ustawę o obywatelstwie, która zezwala nie tylko na podwójne, ale też na wielokrotne obywatelstwo. Na Węgrzech ustawa o podwójnym obywatelstwie została przyjęta w 2010 r.
Kraje UE, w których zezwala się na posiadanie podwójnego obywatelstwa, to: Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niemcy (z innymi krajami UE), Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy.
Kraje UE, które zabraniają podwójnego obywatelstwa: Austria, Estonia, Litwa, Niderlandy i Słowacja.
6 grudnia 2018 r. parlament Norwegii przyjął ustawę o podwójnym obywatelstwie. Pozwala ona mieszkańcom innych krajów przybyłym do Norwegii zachować obywatelstwo kraju, z którego przybyli, zaś tym Norwegom, którzy stracili obywatelstwo Norwegii, przyjmując obywatelstwo innego kraju, zachować je lub przywrócić.
Fot. Marian Paluszkiewicz